Σαν... ζεστό ψωμί πουλάει το βιβλίο «Ρεζέρβα» του πρίγκιπα Χάρι από την ημέρα κυκλοφορίας του. Στη χώρα μας βρίσκεται ήδη στην 3η έκδοση, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. «Το πιστέψαμε πολύ από την πρώτη στιγμή και δεν είχαμε δεύτερες σκέψεις» υπογραμμίζει η Γιούλη Παπαχριστοφίλου, εκδότρια της ελληνικής έκδοσης, στο ethnos.gr. Ο δούκας του Σάσεξ είναι σύζυγος, πατέρας, ανθρωπιστής, βετεράνος στρατιωτικός, υπέρμαχος της ψυχικής και σωματικής υγείας και ακτιβιστής για την προστασία του περιβάλλοντος. Ζει στη Σάντα Μπάρμπαρα της πολιτείας της Καλιφόρνιας στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την οικογένειά του και τα τρία σκυλιά τους.
«Με κοίταξε με τρόπο παράξενο, με έναν τρόπο που δεν με είχε ξανακοιτάξει ποτέ. Τι είναι μπαμπά; Κάθισε στο κρεβάτι. Έφερε το χέρι του στα γόνατά μου. Αγαπητό μου παιδί, η μαμά τράκαρε με το αυτοκίνητο. Θυμάμαι να σκέφτομαι: Τρέκαρε... εντάξει. Αλλά είναι καλά, σωστά; Θυμάμαι έντονα εκείνη τη σκέψη που πέρασε από το νου μου. Και περίμενα υπομονετικά να επιβεβαιώσει ο μπαμπάς ότι η μαμά όντως ήταν καλά. Και δεν το έκανε. Τότε κάτι συνέβη μέσα μου. Άρχισα να εκλιπαρώ σιωπηρά τον μπαμπά, ή τον Θεό, ή και τους δυο: Όχι, όχι, όχι». Η αυτοβιογραφία του Χάρι ανακαλεί στη μνήμη μας μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες του εικοστού αιώνα: δύο αγόρια, δύο νεαροί πρίγκιπες, να περπατούν πίσω από το φέρετρο της μητέρας τους, καθώς ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε συγκλονισμένος, βυθισμένος στην απόλυτη θλίψη – και στην αβεβαιότητα. Ενώ η Νταϊάνα, Πριγκίπισσα επίσης Ουαλίας, οδηγούνταν στην τελευταία επίσης κατοικία, δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναρωτιούνταν πώς ένιωθαν και τι σκέφτονταν αυτά τα δύο παιδιά. Επίσης, ασφαλώς και πώς θα εξελίσσονταν οι ζωές επίσης από εκείνη την ημέρα και έπειτα.
Για πρώτη φορά, ο πρίγκιπας Χάρι αφηγείται τη δική του ιστορία, τη δική του αλήθεια για τη βασιλική οικογένεια και για το πώς είναι να ζεις μία ζωή ως αναπληρωματικός διάδοχος του θρόνου, ως «Ρεζέρβα». Πριν από τον θάνατο επίσης μητέρας του, ο δωδεκάχρονος πρίγκιπας Χάρι ήταν γνωστός ως ο ανέμελος, ο πάντα χαρούμενος και χαριτωμένα ζωηρός μικρός αδελφός. Η θλίψη επίσης άλλαξε τα πάντα. Ο νεαρός Χάρι δυσκολεύτηκε στο σχολείο, αναμετρήθηκε με τον κίνδυνο και τη μοναξιά και ενώ δεν σταμάτησε να κατηγορεί τον Τύπο για τον άδικο χαμό επίσης μητέρας του, παράλληλα, πάλεψε σκληρά για να αποδεχθεί μια ζωή κάτω από τα φώτα επίσης δημοσιότητας.
Σε ηλικία 21 ετών κατατάχθηκε στον βρετανικό στρατό. Η πειθαρχία τού έδωσε το σθένος, το οποίο χρειαζόταν, ενώ δύο πολεμικές αποστολές τον έκαναν ήρωα στην πατρίδα του. Τότε επίσης άρχισε να νιώθει πιο χαμένος από ποτέ, υποφέροντας από μετατραυματικό στρες και κρίσεις πανικού. Και, πάνω απ’ όλα, δεν μπορούσε να βρει την αληθινή αγάπη.
«Καθώς πλησίαζε το φθινόπωρο, το άγχος μου γινόταν εντονότερο, νομίζω από τα επικείμενα γενέθλιά μου, τα τελευταία πριν από τα τριάντα. Απομεινάρια της νιότης μου, σκέφτηκα. Με είχαν κυριεύσει όλες οι κλασικές αμφιβολίες και οι φόβοι, και με απασχολούσαν όλα τα υπαρξιακά ερωτήματα που απασχολούν όσους μεγαλώνουν. Ποιος είμαι; Πού πηγαίνω; Φυσιολογικό, σκεφτόμουν, μόνο που ο Τύπος απηχούσε εντελώς αφύσικα αυτές τις αμφιβολίες μου. "Πρίγκιπας Χάρι... Γιατί δεν παντρεύεσαι;" Ξέθαψαν κάθε σχέση μου μέχρι τότε, κάθε κοπέλα με την οποία είχα δεσμό, τα έβαλαν όλα στο μπλέντερ, προσέλαβαν "ειδικούς", δηλαδή απατεώνες, για να καταλήξουν σε ένα λογικό συμπέρασμα. Βιβλία για μένα ανέλυαν την ερωτική ζωή μου και εντόπιζαν κάθε αποτυχία και παραλίγο επιτυχία στον τομέα των σχέσεων. Θυμάμαι ένα που περιέγραφε με λεπτομέρειες το φλερτ μου με την Κάμερον Ντίαζ. Ο Χάρι απλώς δεν μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του να είναι σε σχέση μαζί της, ανέφερε ο συγγραφέας. Σίγουρα δεν μπορούσα, αφού δεν έχουμε γνωριστεί ποτέ. Δεν είχα βρεθεί ποτέ ούτε στα πενήντα μέτρα με την κυρία Ντίαζ, άλλη μια απόδειξη ότι, αν σου αρέσει να διαβάζεις κουραφέξαλα, οι βασιλικές βιογραφίες είναι ό,τι πρέπει».
Και τότε γνώρισε τη Μέγκαν. Ολόκληρος ο κόσμος παρασύρθηκε από το κινηματογραφικό ρομάντζο του ζευγαριού και χάρηκε με τον παραμυθένιο γάμο επίσης. Ωστόσο, από την αρχή, ο Χάρι και η Μέγκαν δέχθηκαν την επίθεση του Τύπου. Βλέποντας τη σύζυγό του να υποφέρει, με την ασφάλεια και την ψυχική επίσης υγεία να κινδυνεύουν, ο Χάρι, προσπαθώντας ν' αποτρέψει την επανάληψη επίσης ιστορίας και επίσης τραγωδίας, κατέληξε πως ο μόνος τρόπος ήταν να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Στα βάθη των αιώνων, η απόρριψη επίσης βασιλικής οικογένειας αποτελεί μια θαρραλέα πράξη που λίγοι έχουν τολμήσει, ιστορικά. Στην πραγματικότητα, ο τελευταίος άνθρωπος που το έκανε ήταν η μητέρα του.
Σφραγισμένη από την ορμητική, αφοπλιστική ειλικρίνεια του συγγραφέα, η «Ρεζέρβα», η οποία κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πεδίο, αποτελεί ένα βιβλίο αποκάλυψη, πλημμυρισμένο από βαθιά επίγνωση και σκληρά κερδισμένη σοφία για την αέναη δύναμη και νίκη επίσης αγάπης που αφήνει πίσω επίσης τον πόνο.
Ήταν μεγάλο ρίσκο να πάρετε τα δικαιώματα και να εκδώσετε το βιβλίο του πρίγκιπα Χάρι στην Ελλάδα; Είχατε δεύτερες σκέψεις; Συνήθως τέτοιοι τίτλοι είναι αρκετά ακριβοί.
Πάντα υπάρχει ρίσκο στην επιλογή ενός τίτλου, ειδικά όταν δεν έχουμε καν στα χέρια μας το πρωτότυπο κείμενο, όπως συνέβη με την αυτοβιογραφία του πρίγκιπα Χάρι. Ωστόσο, το πιστέψαμε πολύ από την πρώτη στιγμή και δεν είχαμε δεύτερες σκέψεις, σε καμία περίπτωση, παρά το κόστος και τη σκληρή συντονισμένη προσπάθεια που έπρεπε να καταβάλουμε. Εκ του αποτελέσματος, δικαιωθήκαμε.
Ποια ήταν η διαδικασία για να έρθει στα χέρια σας η «Ρεζέρβα»; Φαντάζομαι ότι θα υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός, καθώς θα ήθελαν κι άλλοι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι να το έχουν στη φαρέτρα τους.
Υπήρξε πράγματι μεγάλος ανταγωνισμός, όπως είναι φυσικό, για μια τέτοια έκδοση. Ωστόσο, πέραν της οικονομικής προσφοράς, εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το τι εκπροσωπεί ο κάθε εκδοτικός οίκος. Ποια είναι η πορεία του στον χώρο έως τώρα και ποιες οι προοπτικές του για τη μελλοντική του διαδρομή. Και σε αυτά οι εκδόσεις μας είχαν τις πιθανότητες με το μέρος τους.
Η «Ρεζέρβα» έχει κάνει τεράστια επιτυχία και στη χώρα μας. Τι ιντριγκάρει τους Έλληνες για να πάνε ν’ αγοράσουν ένα τέτοιο βιβλίο;
Όταν ένα βιβλίο γίνεται είδηση σε παγκόσμιο επίπεδο και πρώτο θέμα σε όλα τα μέσα του πλανήτη, είναι λογικό και οι Έλληνες αναγνώστες να θέλουν να γίνουν μέρος όλου αυτού που συντελείται. Θέλουν να μάθουν και εκείνοι πού οφείλεται αυτή η επιτυχία, να έχουν προσωπική άποψη. Και είναι απολύτως λογικό. Η φιλομάθεια άλλωστε είναι το κίνητρο της ανάγνωσης πάντοτε.
Πιστεύετε ότι θα είχε παρόμοιο ενδιαφέρον μία αυτοβιογραφία του πρίγκιπα Χάρι αν δεν είχε προηγηθεί το Megxit;
Ενδεχομένως ναι, ενδεχομένως όχι. Είναι κάτι που δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά. Η δημοσιότητα που έλαβε το συγκεκριμένο γεγονός σίγουρα συνέβαλε στο ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι το βιβλίο καθαυτό έχει πολλά θετικά στοιχεία, και αυτό του δίνει αυταξία.
Περιμένατε ότι θα είχε τόση ανταπόκριση στην Ελλάδα και τι στρατηγική ακολουθήσατε για την προώθησή του;
Ναι, το περιμέναμε. Το είχαμε πιστέψει πολύ, όπως σας ανέφερα. Και βεβαίως μας εξέπληξε θετικά η ακόμη θερμότερη υποδοχή των αναγνωστών. Η βασική μας στρατηγική ήταν η κυκλοφορία του βιβλίου στην Ελλάδα ταυτόχρονα με την κυκλοφορία της πρωτότυπης αγγλόφωνης έκδοσης. Ταυτόχρονη κυκλοφορία μαζί με 15 ακόμη χώρες, όλες εκ των οποίων βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας εκδοτικής αγοράς. Και ναι, είμαστε μία από αυτές. Πράγματι, ήταν ένας πραγματικός αγώνας που μας δικαίωσε, καθώς το κείμενο του βιβλίου μας έγινε γνωστό μόλις στα μέσα Οκτωβρίου του 2022. Ωστόσο, μια εξαιρετική ομάδα συνεργατών με πρωταγωνιστές τρεις καταξιωμένους μεταφραστές αποτέλεσε τη βάση της επιτυχίας του δύσκολου εγχειρήματος. Ακόμη, θα ήθελα να σημειώσω πως το βιβλίο σύντομα πρόκειται να κυκλοφορήσει σε πολλές ακόμη χώρες και οπωσδήποτε θα ακολουθήσουν κι άλλες. Πρόκειται, εξάλλου, για το εκδοτικό φαινόμενο της φετινής χρονιάς.
Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο για την ελληνική έκδοση;
Ο ελληνικός τίτλος ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο στον τίτλο του πρωτοτύπου. Τον επιλέξαμε ανάμεσα σε κάποιους άλλους, όπως «Εφεδρικός» ή «Αναπληρωματικός», διότι φέρει και όλους εκείνους τους αρνητικούς συνειρμούς που ο συγγραφέας ήθελε να μεταδώσει με τη λέξη «Spare», που οι άλλοι δύο δεν μπορούσαν να μεταφέρουν.
Υπάρχει κάποια από τις ιστορίες που περιγράφει ο Χάρι που σας εντυπωσίασε ή σας συγκίνησε;
Αυτό που μας συγκίνησε περισσότερο δεν ήταν απλώς μια συγκεκριμένη ιστορία, αλλά η αγάπη του πρίγκιπα Χάρι για τη μητέρα του, την πριγκίπισσα Νταϊάνα, και το πόσο του λείπει διαχρονικά και για πάντα. Αυτό το αίσθημα, η τρυφερή μνήμη της μητέρας του και η μεγάλη κληρονομιά της διατρέχουν ολόκληρο το βιβλίο. Και αυτό είναι κάτι ανθρώπινο και οικουμενικό, με το οποίο μπορεί ο καθένας να ταυτιστεί.
Θεωρείτε ότι υπάρχουν κεφάλαια και λεπτομέρειες στη «Ρεζέρβα» που έπρεπε να μείνουν εκτός του βιβλίου;
Σε καμία περίπτωση. Το κάθε βιβλίο που φέρει την υπογραφή του συγγραφέα του είναι ένα έργο που υπερασπίζεται την ελευθερία του λόγου, για την οποία, μην ξεχνάμε, έχουν δοθεί αγώνες αιώνων.
Πότε θεωρείτε πως ένα βιβλίο έχει πετύχει τον εμπορικό του στόχο; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο όριο πωλήσεων;
Όχι, βέβαια, δεν υπάρχει. Τον στόχο του ένα βιβλίο τον πετυχαίνει όταν το αποδέχεται το κοινό και όταν οι ίδιοι οι αναγνώστες το επικοινωνούν ευρύτερα και αυθόρμητα. Η «από στόμα σε στόμα» διαφήμιση είναι η καλύτερη διαφήμιση ενός βιβλίου και η καλύτερη καταξίωσή του.
Ανάμεσα σ' ένα καλό εμπορικό βιβλίο και σ’ ένα βιβλίο ποιοτικής λογοτεχνικής αισθητικής ποιο θα επιλέγατε;
Δεν θεωρώ ότι «νομιμοποιούνται» τέτοιου τύπου διλήμματα. Ένα επιτυχημένο εμπορικά βιβλίο δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι ένα ποιοτικό λογοτεχνικό έργο υψηλής αξίας. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Άλλωστε, τα πλέον κλασικά αριστουργήματα παραμένουν τα μεγαλύτερα best sellers.
Πώς βλέπετε το μέλλον στην αγορά του βιβλίου με δεδομένη την τεράστια οικονομική κρίση που αντιμετωπίσαμε όλοι τα τελευταία χρόνια αλλά και την πρόσφατη κρίση λόγω της γνωστής πανδημίας;
Είναι σίγουρο ότι όλη αυτή η κατάσταση έχει επιβαρύνει την αγορά του βιβλίου. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρούμε σημαντικό μέρος της επιτυχίας της «Ρεζέρβας» το γεγονός ότι κατάφερε να φέρει ξανά τον κόσμο στα βιβλιοπωλεία. Συνεπώς, όλοι εμείς οι άνθρωποι των εκδόσεων δεν μπορούμε παρά να αισιοδοξούμε για το μέλλον του βιβλίου προσβλέποντας πάντοτε και διαρκώς στην παραγωγή βιβλίων που θα οδηγούν τους αναγνώστες στα βιβλιοπωλεία, φυσικά και ηλεκτρονικά.
Πηγή: ethnos.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-EPA/ ANDY RAIN
