Αρκετά έχουν γραφτεί σχετικά με τον τρόπο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έχτισαν τις Πυραμίδες, όμως οι ειδικοί δίνουν τις επιστημονικές απαντήσεις τους – και είναι πιο απλές απ' όσο ενδεχομένως αναμενόταν.
Οι αρχαίοι πολιτισμοί ήταν συχνά πολύ πιο προηγμένοι από ό,τι ενδεχομένως θεωρούμε σήμερα. Υπάρχουν πολλά τεχνολογικά επιτεύγματα που ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως, αλλά η εξέταση αυτών μπορεί να μοιάζει με ναρκοπέδιο, καθώς έχουν γίνει πεδίο σύγχρονων θεωριών συνωμοσίας, όπως και ό,τι αφορά στις Πυραμίδες στην Αίγυπτο.
Το διαδίκτυο κατακλύζεται από τέτοια αφηγήματα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εντελώς ψευδή, σύμφωνα με το «IFL Science». Στην πραγματικότητα γνωρίζουμε πολλά για το πώς οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματοποίησαν τα τεχνολογικά και μηχανικά τους επιτεύγματα. Μπορεί να μην γνωρίζουμε τις ακριβείς μεθόδους σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ του να μην ξέρουμε με βεβαιότητα και του να μην ξέρουμε καθόλου. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, μερικά από αυτά τα «θαύματά» τους.
Έτσι χτίστηκαν οι Πυραμίδες στην ΑίγυπτοAncient Technology: How Did The Ancient Egyptians Build The Pyramids?https://t.co/w4O5zCbWGp
— IFLScience (@IFLScience) April 3, 2023
Οι Πυραμίδες της Γκίζας δεν αποτελούν μόνο μαρτυρία του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού, αλλά και της απίστευτης εφευρετικότητάς τους. Οι αρχαιολόγοι έχουν μελετήσει αυτά τα μνημεία εδώ και δεκαετίες και έχουν μια αρκετά καλή ιδέα για το πώς χτίστηκαν. Χρησιμοποιώντας εργαλεία και τεχνικές που είναι οικείες στους σύγχρονους μηχανικούς, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τις κατασκεύασαν σε μεγάλες χρονικές περιόδους και με σημαντική ανθρώπινη προσπάθεια.
Χτισμένοι πριν από περίπου 4.500 χρόνια, οι τάφοι αυτοί ανεγέρθηκαν για να στεγάσουν τα λείψανα των αποθανόντων Φαραώ καθώς, μετά τον θάνατό τους, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν ότι μέρος του πνεύματος του Φαραώ παρέμενε με το σώμα, οπότε χρειαζόταν ιδιαίτερη φροντίδα για να διασφαλιστεί ότι ο νεκρός ηγεμόνας θα μπορούσε να εκτελέσει τις ευθύνες του ως θεός στη μεταθανάτια ζωή. Κάθε Πυραμίδα λειτουργούσε, επίσης, και ως μια μορφή «αποθήκευσης», αφο΄θ ήταν γεμάτη με τα διάφορα υπάρχοντα που θα χρειαζόταν ο αποθανών Φαραώ στον άλλο κόσμο.
Η μεγαλύτερη και παλαιότερη Πυραμίδα στην Γκίζα ανήκει στον Φαραώ Χέοπα, χτίστηκε γύρω στο 2550 π.Χ. και εκτιμάται ότι αποτελείται από περίπου 2,3 εκατομμύρια πέτρινους όγκους, ο καθένας από τους οποίους ζυγίζει από 2,5 έως 15 τόνους. Η δεύτερη Πυραμίδα χτίστηκε από τον γιο του Χέοπα, τον Χεφρήνα, γύρω στο 2520 π.Χ. Η νεκρόπολη του Χεφρήνου, ένα μεγάλο νεκροταφείο με περίτεχνα ταφικά μνημεία, περιλαμβάνει και τη Σφίγγα, η οποία φυλάει τον χώρο. Η τρίτη Πυραμίδα, η μικρότερη, χτίστηκε από τον Φαραώ Μυκερίνο (ή Μενκαουρέ) γύρω στο 2490 π.Χ.
Αρχικά, κάθε Πυραμίδα στεκόταν ψηλότερα από ό,τι σήμερα, καθώς ήταν εγκιβωτισμένη σε λείο λευκό ασβεστόλιθο. Ωστόσο, με την πάροδο των αιώνων, αυτά τα περιβλήματα αφαιρέθηκαν και λεηλατήθηκαν, μαζί με τα περισσότερα από τα κτερίσματα που κάποτε περιείχαν οι Πυραμίδες.
Παρ' όλο που αυτό είναι το επίκεντρο των περισσότερων ισχυρισμών συνωμοσίας, οι Αιγύπτιοι στην πραγματικότητα δημιούργησαν αυτά τα μνημεία με έναν συνδυασμό υποτυπωδών εργαλείων – βαρίδια, τσιμπίδες, σχοινιά, ξύλα, πέτρινα σφυριά, χάλκινα καλέμια και πριόνια – και γνωστές μαθηματικές και μηχανικές τεχνικές. Ουσιαστικά, μια Πυραμίδα είναι ένας κύβος που οι πλευρές συναντώνται στο κέντρο μέσω μιας σειράς ολοένα και μικρότερων ορθογωνίων, τα οποία στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο. Έτσι, για να δημιουργηθεί μια Πυραμίδα, χρειαζόταν μόνο ένα ορθογώνιο ως βάση για να χτιστεί.
Ο καθορισμός αυτού του ορθογωνίου ήταν αρκετά απλός και μπορούσε να επιτευχθεί με τη χρήση τετραγώνων για τη διάταξη και τον έλεγχο ορθογώνιων τριγώνων. Με το βαρίδι, οι Αιγύπτιοι μπορούσαν να μετρήσουν τις κατακόρυφες προσαρμογές. Μόλις ολοκληρωνόταν η βάση της Πυραμίδας, κάθε επόμενο επίπεδο γινόταν μικρότερο, γεγονός που απαιτούσε υπολογισμούς ακριβείας. Στη συνέχεια, έπρεπε να κοπούν οι εξωτερικές πέτρες για να δημιουργηθεί μια ομαλή επιφάνεια κλίσης για τις πλευρές. Οι λίθοι γλιστρούσαν στη θέση τους χάρη σε ξύλινους κορμούς και, κατόπιν, οι εργάτες σμίλευαν στο σχήμα τους με χάλκινα εργαλεία. Είναι ακόμα δυνατόν να δείτε τις σχετικές σημάνσεις σε μερικούς όγκους, στους οποίους τα καλέμια έπρεπε να ακονιστούν.
Είναι, ακόμα, πιθανό οι Αιγύπτιοι να χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της ράμπας και του αναχώματος για να τοποθετήσουν τους όγκους σε υψηλότερα σημεία της Πυραμίδας. Συγκεκριμένα, οι εργάτες ανέβαζαν κάθε όγκο σε ράμπες χρησιμοποιώντας – μεταξύ άλλων – κυλίνδρους και μοχλούς. Καθώς η κατασκευή της Πυραμίδας προχωρούσε, προστίθεντο περισσότερη άμμος, τούβλα και χώμα για να υψωθούν τα αναχώματα που στήριζαν τις ράμπες. Έχουν υπάρξει διάφορες προτάσεις σχετικά με την ακριβή διαμόρφωση των ραμπών, αλλά στοιχεία από πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν εμπειρία στη χρήση τους ως προς τη μετακίνηση βαρέων πέτρινων όγκων. Στην πραγματικότητα, ένα πείραμα που διεξήχθη το 2022, αποδεικνύει πώς μια ομάδα 20 εργατών μπορούσε εύκολα να τραβήξει έναν ασβεστολιθικό όγκο 2 τόνων, χρησιμοποιώντας σχοινιά και ένα υποτυπώδες έλκηθρο.
Γνωρίζουμε, επίσης, ακριβώς από πού πήραν αυτούς τους πέτρινους όγκους. Μάλιστα, οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι την εποχή της κατασκευής των Πυραμίδων, ένα – παρηκμασμένο πλέον – τμήμα του ποταμού Νείλου περνούσε από την περιοχή της Γκίζας. Αυτό το τμήμα του ποταμού ήταν, τότε, ένας ζωτικός αγωγός που επέτρεπε στους εργάτες να μεταφέρο
Ποιος έχτισε τις Πυραμίδες και πώς γνώριζε τι να κάνει
Το μυστικό της εφευρετικότητας των Αιγυπτίων δεν βρισκόταν σε κάποια θεαματική χαμένη τεχνολογία ή σε μυστικές γνώσεις, αλλά στο μέγεθος του εργατικού τους δυναμικού και στην πολυετή εργασία τους. Έτσι, λοιπόν, γνωρίζουμε από τα ιστορικά αρχεία ότι η κατασκευή αυτών των μνημείων απαιτούσε δεκαετίες για να ολοκληρωθεί.
Ο ιστορικός Ηρόδοτος είχε αναφέρει ότι η «Μεγάλη Πυραμίδα», δηλαδή η Πυραμίδα του Χέοπα, χρειάστηκε 20 χρόνια για να κατασκευαστεί και χρειάστηκαν περισσότεροι από 100.000 άνδρες για να ολοκληρωθεί. Πιο πρόσφατα στοιχεία έχουν δείξει ότι αυτό το κατόρθωμα πιθανώς χρειαζόταν περίπου 20.000 εργάτες (όχι σκλάβους) για να ολοκληρωθεί. Μάλιστα, σύμφωνα με το Μουσείο Ιστορίας του Καναδά, οι αρχαιολόγοι έχουν τώρα βρει τη θέση μιας πόλης και στρατώνων κοντά στην Πυραμίδα του Μυκερίνου (ή Μενκαουρέ) που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτούς τους ανθρώπους. Φαίνεται ότι αυτή η πόλη βρισκόταν δίπλα σε ένα λιμάνι που λειτουργούσε ως ένα πολυσύχναστο σημείο κοινωνικής και βιομηχανικής δραστηριότητας εκείνη την εποχή.
Αν και είναι δελεαστικό να συγκρίνουμε την κατασκευή των Πυραμίδων με σύγχρονα κατασκευαστικά έργα και, επομένως, να παραλληλίσουμε τον χρόνο και τους πόρους που απαιτούνται για την ολοκλήρωσή τους, αυτό δεν θα ήταν σωστό. Μάλιστα, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει στην υπόθεση ότι έπρεπε να υπάρχει κάποια μυστική μέθοδος κατασκευής που δεν έχουμε βρει ακόμα, αλλά αυτό φαίνεται εξαιρετικά απίθανο. Αντ' αυτού, θα πρέπει να δούμε τα αιγυπτιακά επιτεύγματα μέσα από το πρίσμα μιας έντονα αυταρχικής κοινωνίας, στην οποία ο Φαραώ λειτουργούσε ως θεός επί της γης. Με μια τέτοια απόλυτη εξουσία, λοιπόν, υπήρχε η ικανότητα κινητοποίησης πολλών εργατών και διάθεσης αρκετών πόρων.
«Το επίπεδο εξουσίας που είχε ένας Φαραώ, θα έκανε τον Κιμ Γιονγκ Ουν να κοκκινίσει» τόνισε χαρακτηριστικά ο Δρ. Νίκι Νίλσεν, λέκτορας Αιγυπτιολογίας, Κλασικών Σπουδών και Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Ένα άλλο σημείο που συχνά παραβλέπεται είναι ότι οι Πυραμίδες της Γκίζας δεν χτίστηκαν εν μια νυκτί, ούτε ήταν οι πρώτες αυτού του τύπου. Υπάρχουν παλαιότερες Πυραμίδες διαφορετικών σχεδίων, κάποιες πιο επιτυχημένες από άλλες, που αποδεικνύουν πώς οι Αιγύπτιοι πειραματίζονταν και ανέπτυσσαν τις ιδέες τους με την πάροδο του χρόνου.
Οι Πυραμίδες Σνεφρού και Μεϊντούμ
Πριν από τη Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, υπήρχε η – ενδεχομένως – όχι και τόσο μεγάλη Πυραμίδα του Φαραώ Σνεφρού (περίπου 2600 π.Χ.), η οποία χτίστηκε στο Νταχσούρ, νότια του Καΐρου, σύμφωνα με το Υπουργείο Τουρισμού & Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. Η Πυραμίδα του Σνεφρού, γνωστή σήμερα και ως Ρομβοειδής Πυραμίδα, έχει ένα μοναδικό σχήμα, καθώς τα κατώτερα επίπεδα χτίστηκαν σε γωνία 54 έως 55 μοιρών, αλλά τα ανώτερα επίπεδα έχουν γωνία 43 μοιρών.
Όσον αφορά στην Πυραμίδα του Σνεφρού, η περίεργη εμφάνισή της προκλήθηκε πιθανώς από σφάλματα στον αρχικό σχεδιασμό που την καθιστούσαν δομικά ασταθή. Είχε αρχίσει να ραγίζει πριν φτάσει στα μισά της κατασκευής της, γεγονός που οδήγησε τους αρχιτέκτονες να αλλάξουν τη γωνία για τα ανώτερα επίπεδα. Παρά τις αλλαγές, ο Σνεφρού αποφάσισε να χτίσει μια άλλη Πυραμίδα, τη λεγόμενη «Κόκκινη Πυραμίδα», χρησιμοποιώντας ένα πιο αναγνωρίσιμο σχέδιο. Η εν λόγω Πυραμίδα φαίνεται να αντιπροσωπεύει ένα βασικό βήμα στην εξέλιξη των σχεδίων. Ακόμα, οι προτιμώμενες μέθοδοι για την κατασκευή αυτών των μνημείων ήταν το αποτέλεσμα της δοκιμής και του λάθους.
Ένα καλό παράδειγμα για το πώς τα πράγματα μπορούσαν να πάνε στραβά, μπορεί να δει κανείς στην Πυραμίδα Μεϊντούμ, η οποία έχει συχνά θεωρηθεί ως δοκιμαστική άσκηση για τις Πυραμίδες του Σνεφρού. Αν και ορισμένοι μελετητές έχουν προτείνει ότι οι διάφορες αλλαγές στην Πυραμίδα Μεϊντούμ οφείλονταν σε μετατοπίσεις της Θεολογίας προς την ηλιακή και όχι την αστρική θρησκεία, οι οποίες θα απαιτούσαν αλλαγές στην αρχιτεκτονική και στον προσανατολισμό του εν λόγω μνημείου, εντούτοις καταδεικνύονται αλλαγές τόσο στο ύφος όσο και στη σκέψη για την κατασκευή της.
Πάντως, η αφθονία του χρόνου δεν εξηγεί μόνο τις αλλαγές στον σχεδιασμό και στη δομή των Πυραμίδων, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι λάξευαν τους βράχους και τις πέτρες. Αυτός είναι ένας άλλος τομέας που έχει γίνει αντικείμενο πολλών εικασιών και παραπληροφόρησης τα τελευταία χρόνια – πώς οι Αιγύπτιοι έκοβαν βράχους όπως ο γρανίτης με απλά εργαλεία; Λοιπόν, η απάντηση είναι απλή: Το έκαναν με πολύ ανθρώπινο δυναμικό και επί πολλές ημέρες.
Ο Ντένις Άλεν Στοκ, ειδικός στην Αιγυπτιακή Τεχνολογία και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, επεσήμανε ότι οι Αιγύπτιοι εργάτες χρησιμοποιούσαν μια τεχνική, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό αδιαμφισβήτητη μεταξύ των ακαδημαϊκών ερευνητών. Αντίθετα, η τρέχουσα συζήτηση φαίνεται να αφορά στο αν οι εργάτες χρησιμοποιούσαν ξηρή ή υγρή άμμο, όπως απεικονίζει ο Ντένις Άλεν Στοκ στα πειράματά του. Παρ' όλα αυτά, και πάλι, το μυστικό εδώ είναι ο χρόνος.
«Ένα πράγμα που πρέπει να υπενθυμίζω διαρκώς στους φοιτητές μου είναι να μην υποτιμούν τι μπορούν να κάνουν με τον χρόνο» σημείωσε ο Δρ. Νίκι Νίλσεν, μιλώντας στο «IFL Science».
Ακόμα, ο ίδιος πρόσθεσε: «Είμαστε συνηθισμένοι σε γρήγορες λύσεις με τα ηλεκτρικά εργαλεία. Μπορείς να κόψεις με ένα κομμάτι ξύλο, λίγη άμμο και λίγο νερό. Το μόνο που χρειάζεσαι για να χαράξεις γρανίτη είναι ο χρόνος. Χρειάζεσαι πόρους από την άποψη του εργατικού δυναμικού, αλλά χρειάζεσαι και πάρα πολύ χρόνο για να το κάνεις αυτό. Είναι απολύτως εφικτό, απλά χρειάζεται υπομονή».
