Δύο εκθέσεις για το 2024 εντοπίζουν τις περιοχές στον πλανήτη όπου η κλιματική αλλαγή, συγκρούσεις και κίνδυνοι για την υγεία συνθέτουν έναν πρωτοφανή «χάρτη κινδύνου»
Πόλεμοι και ανθρωπιστικές καταστροφές, κλιματική αλλαγή, υγειονομική απειλή, νεο-ψυχροπολεμική διπλωματική παράλυση και οικονομική κρίση.
Το 2023 σίγουρα δεν ήταν μια καλή χρονιά. Όμως για ένα σημαντικό μέρος του πλανήτη, το 2024 προβλέπεται σκέτη… κόλαση.
Για την ακρίβεια «είναι η χειρότερη εποχή», σχολίασε για τη συγκυρία ο Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, ο Εργατικός πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας και νυν επικεφαλής της ΜΚΟ International Rescue Committee (IRC), παρουσιάζοντας τη δυσοίωνη νέα έκθεση της διεθνούς ΜΚΟ ανθρωπιστικής βοήθειας, αρωγής και ανάπτυξης για το νέο έτος.
Ιδρύθηκε το 1933 ως International Relief Association, κατόπιν αιτήματος του Άλμπερτ Αϊνστάιν, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ είχε γίνει καγκελάριος της Γερμανίας.
Εννέα δεκαετίες μετά, σκιαφραφεί για τον πλανήτη μια ζοφερή εικόνα.
Το 2024, καθώς η ανθρωπότητα βαδίζει όλο και πιο βαθιά στον 21ο αιώνα, προβλέπεται επιδείνωση των παγκόσμιων κρίσεων
Βάζοντας στην κορυφή της λίστας το βυθισμένο στον εμφύλιο από τον περασμένο Απρίλιο Σουδάν και έπειτα τα αιματοβαμμένα από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ παλαιστινιακά εδάφη, η IRC υπογραμμίζει τρεις ανησυχητικές τάσεις που θα διαμορφώσουν το επόμενο έτος.
Οι ένοπλες συγκρούσεις και η κλιματική αλλαγή συμπίπτουν ολοένα και περισσότερο σε τόπο και χρόνο, βάζοντας τους αμάχους σε φονική «τανάλια» κρατικών και μη φορέων βίας.
Αυτό, ενόσω διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις δείχνει περισσότερο να υποδαυλίζουν και να τροφοδοτούν τους πολέμους, παρά να τους επιλύουν.
Οκτώ χώρες στην πρώτη δεκάδα της λίστας βρίσκονται στην Αφρική.
Η Λωρίδα της Γάζας μνημονεύεται ως το πιο φονικό μέρος για αμάχους παγκοσμίως.
Πολυπαραγοντικές κρίσεις
Στην πρώτη 20αδα της λίστας του IRC συγκαταλέγονται εννέα κράτη της υποσαχάριας Αφρικής.
Η Μιανμάρ και το Αφγανιστάν στην Ασία -υπό το καθεστώς χούντας και των Ταλιμπάν αντιστοίχως.
Η εμπόλεμη Συρία, ο χρεοκοπημένος Λίβανος και η σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο, τον πόλεμο και τον λιμό Υεμένη στη Μέση Ανατολή.
Φυσικά η υπό ρωσική εισβολή Ουκρανία στην Ευρώπη.
Ο μαστιζόμενος από τη βία του οργανωμένου εγκλήματος Ισημερινός στη Λατινική Αμερική.
Η κατεστραμμένη από τον Εγκέλαδο, τις ένοπλες συμμορίες και τη διεθνή αδιαφορία Αϊτή στην Καραϊβική.
Όχι τυχαία, στις 20 χώρες της «μαύρης» λίστας -που αντιστοιχούν στο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού- ζει το 70% των εκτοπισμένων διεθνώς και το 86% όσων εξαρτώνται από την ανθρωπιστική αγωγή.
Πρόκειται για ένα δραματικά αυξανόμενο ποσοστό ανθρώπων, που βρίσκονται αντιμέτωποι με ακραία φτώχεια, οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και επιδεινούμενους κλιματικούς κινδύνους.
Για τον Ισημερινό, όπου έχουν καταφύγει πολλοί πρόσφυγες από τη Βενεζουέλα του Νικολάς Μαδούρο, είναι η πρώτη φορά που μπαίνει σε αυτή την κατηγορία.
Το Σουδάν δεν ήταν καν πέρυσι στη «Λίστα παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης» της IRC.
Για του χρόνου προβλέπεται ότι την κατάσταση στην αφρικανική χώρα θα «επιδεινώσουν δραματικά ο μεγάλος αστικός πόλεμος, ο κίνδυνος εξάπλωσης των συγκρούσεων σε άλλες περιοχές και η περιορισμένη διεθνής προσοχή».
Μέχρι το 2024, αναφέρει η έκθεση, τρία εκατομμύρια άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη θα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την ανθρωπιστική βοήθεια. Και δη στον σφυροκοπούμενο από το Ισραήλ παλαιστινιακό θύλακα, όπου από τον περασμένο Οκτώβριο δίνουν μάχη επιβίωσης περίπου 2,3 εκατομμύρια άμαχοι, το 85% των οποίων είναι πια εσωτερικά εκτοπισμένοι.
Στο Νο3 της λίστας της ντροπής είναι το πετρελαιοπαραγωγό Νότιο Σουδάν, που πλήττεται δυσανάλογα από τη σύγκρουση στο γειτονικό Σουδάν και την κλιματική αλλαγή.
Πλέον, όπως τόνισε ο Μίλιμπαντ, «πρέπει να αντιμετωπίσουμε περισσότερες από μια κρίσεις τη φορά».
Επικίνδυνο «κοκτέιλ»
Προς επίρρωση, έρχεται η νέα έκθεση για το 2024 της International SOS, κορυφαίας εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφάλειας και υγείας στον κόσμο.
Στον διαδραστικό «Χάρτη Κινδύνων 2024» μάλιστα περιλαμβάνει για πρώτη φορά αυτούς της κλιματικής αλλαγής.
Βασίζεται σε δεδομένα από την INFORM (μια συνεργασία μεταξύ του Ευρωμεσογειακού Κέντρου για την Κλιματική Αλλαγή και του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), παρέχοντας ποσοτικοποιημένες εκτιμήσεις για ανθρωπιστικές κρίσεις και καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής κρίσης εντός του 2024.
Στο βαθύ κόκκινο της ζώνης υψηλού κινδύνου είναι χώρες πολυπαθείς από πολέμους και εξωτερικές επεμβάσεις, όπως το Αφγανιστάν, η Συρία, το Ιράκ και η Υεμένη, καθώς και κράτη της υποσαχάριας Αφρικής.
Αποτυπώνει, δε, μια αντίστοιχη εικόνα συνδέοντας την άνοδο της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας με τους υγειονομικούς κινδύνους -με την επισήμανση ότι αυτοί αυξήθηκαν διεθνώς κατά 80% σε ετήσια βάση.
Αν και στην προκειμένη περίπτωση η γεωγραφική ταύτιση της επικινδυνότητας αποδίδεται στα υπό κατάρρευση συστήματα υγείας υπανάπτυκτων κρατών, δεν συμβαίνει το ίδιο όσον αφορά στις προβλέψεις για την κατάσταση της ανά τον κόσμο ψυχικής υγείας το 2024.
Σε αυτόν τον τομέα, στο βαθύ κόκκινο βρίσκονται στο μεταπανδημικό τοπίο χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Αυστραλία, μαζί με το ανελεύθερο Ιράν.
Κατά τα λοιπά, στο «κοκτέιλ» των γεωπολιτικών εντάσεων, εσωτερικών αναταραχών και πολιτικής αστάθειας εντάσσει για το νέο έτος στην κατηγορία «υψηλού» ή «ακραίου» κινδύνου για την ασφάλεια την υποσαχάρια Αφρική, μέρος της Μέσης Ανατολής και την Ουκρανία.
Γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε τμήματα του Λιβάνου, τα παλαιστινιακά εδάφη, τη Ρωσία -που τον Μάρτιο οδεύει, εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία, σε προεδρικές εκλογές- την υποσαχάρια ζώνη του Σαχέλ, καθώς και στον Ισημερινό και τμήματα της Κολομβίας, όπου καταγράφεται συνεχής αύξηση της εγκληματικότητας.
