Υψώνονται πάνω από το Δελχί σαν πελώρια βουνά και «καταβροχθίζουν» πουλιά, μύγες, παράσιτα και αγελάδες. Εκπέμπουν δυσοσμία που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Τα «βουνά» σκουπιδιών γύρω από την πρωτεύουσα της Ινδίας έχουν ύψος πάνω από 60 μέτρα και είναι ορατά από όλη την πόλη.
Στις χωματερές, στις γειτονιές Ghazipur, Bhalswa και Okhla, καθημερινά καταλήγουν πάνω από 10.000 τόνοι απορριμμάτων προερχόμενων από το Δελχί. Από φλούδες λαχανικών μέχρι γυάλινα μπουκάλια, πλαστικές συσκευασίες, μπαταρίες, σπασμένα παιχνίδια και πεταμένα ρούχα. Οι κάτοικοι της πόλης που, σύμφωνα με τις έρευνες αναπνέουν την χειρότερη ποιότητα αέρα στον κόσμο, αντιλαμβάνονται τις ατελείωτες χωματερές ως σκοτεινά μνημεία της αποτυχίας της πόλης την αντιμετώπιση του αυξανόμενου προβλήματος της ρύπανσης από τα σκουπίδια. Η πραγματική απειλή πίσω από τις πανύψηλες χωματερές, όμως, στον μεγαλύτερο βαθμό δεν είναι ορατή.
Εκπέμπουν καταστροφικό μεθάνιο
Ο Guardian δημοσίευσε δορυφορικά δεδομένα που δείχνουν ότι, οι χωματερές του Δελχί έχουν γίνει παγκόσμιο hotspot εκπομπών μεθανίου, του ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου που, σε διάστημα 20 ετών, μπορεί να παγιδεύει 82 φορές μεγαλύτερη θερμότητα σε σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας περιβαλλοντικών πληροφοριών, Kayrros, από τις οι Ghazipur, Bhalswa και Okhla έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 124 υπεροεκπομπές μεθανίου από το 2020.
Εφιάλτης τα υγρά απόβλητα
Την ίδια στιγμή, λόγω της ευρέως διαδεδομένης μαγειρικής κουλτούρας στη χώρα, που επιτάσσει τη χρήση φρέσκων συστατικών το ποσοστό «υγρών» αποβλήτων που παράγονται στην Ινδία είναι ασυνήθιστα υψηλό. «Υγρά» απόβλητα είναι τα υπολείμματα τροφίμων και οι φλούδες λαχανικών ενώ, πάνω από το 50% των σκουπιδιών που απορρίπτονται καθημερινά, από τις τρεις πόλεις, είναι βιοδιασπώμενα.
Η πόλη των 32 εκατομμυρίων κατοίκων δεν διαθέτει αυστηρά εφαρμοσμένο σύστημα, με αποτέλεσμα, ως επί το πλείστον, τα υγρά απόβλητα να μην διαχωρίζονται και να αφήνονται στις χωματερές να σαπίσουν. Όσο αποσυντίθενται παράγονται τεράστιες ποσότητες μεθανίου ενώ, στις εγκαταστάσεις των χωματερών δεν υπάρχει σύστημα δέσμευσης των αερίων, όπως συμβαίνει στις ανεπτυγμένες χώρες. Έτσι, το μεθάνιο είναι ελεύθερο να ανεβαίνεις την ατμόσφαιρα.
«Δεν εφαρμόζονται ούτε τα απλά μέτρα»
Όπως σημειώνει η διευθύντρια της ομάδας περιβαλλοντικής έρευνας και δράσης Chintan, Bharati Chaturvedi, που ασχολείται με τα ζητήματα βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα, «το Δελχί έχει πολύ χαμηλά επίπεδα διαχωρισμού των αποβλήτων, ειδικά όσον αφορά τα υγρά απόβλητα. Από τη στιγμή που τα σκουπίδια καταλήγουν στις χωματερές, δεν μπορεί να γίνει τίποτα από πλευράς του δήμου ώστε να σταματήσει η παραγωγή μεθανίου, το οποίο στη συνέχεια προκαλεί όλες αυτές τις πυρκαγιές και τη ρύπανση». Η ίδια προσθέτει πως, στην πρωτεύουσα, «δεν εφαρμόζονται ούτε τα απλά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών. Πρέπει να γίνει κομποστοποίηση των αποβλήτων σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, δεν υπάρχει η έκταση γης για να το κάνουμε. Ούτε και αγορά για το κομπόστ. Άρα δεν υπάρχει ούτε οικονομικό κίνητρο για να κάνουμε κάτι πέρα από το να πετάμε τα οργανικά απόβλητα».
Η κυβέρνηση του Δελχί έχει δεσμευτεί για το καθάρισμα των χωματερών Ghazipur, Bhalswa και Okhla μέχρι το τέλος του 2024. Οι Αρχές, ωστόσο, παραδέχθηκαν ότι, καθημερινά εξακολουθούν να φτάνουν σε αυτές τεράστιες ποσότητες μη διαχωρισμένων σκουπιδιών, με αξιωματούχο που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του να χαρακτηρίζει το χρονοδιάγραμμα «μη ρεαλιστικό». Η κυβέρνηση του Δελχί αρνήθηκε να σχολιάσει στον Guardian το θέμα, παρά τις πολύμηνες αιτήσεις του μέσου. Το μεθάνιο από χωματερές, εγκαταστάσεις ορυκτών καυσίμων και ζώα ευθύνεται για το 25% της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι ειδικοί λένε ότι, αν χώρες όπως η Ινδία, που, με 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους, έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις εκπομπές μεθανίου, όσο ο πληθυσμός εξακολουθεί να αυξάνεται θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από 1,5 βαθμό Κελσίου, από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Οι περισσότερες και μεγαλύτερες από τις χιλιάδες χωματερές της Ινδίας βρίσκονται σε αστικές περιοχές. Τα τελευταία χρόνια οι εκπομπές μεθανίου από αυτές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ιδίως με την αύξηση του πληθυσμού. Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και οι χωματερές ευθύνονται για πάνω από το 14% των συνολικών εκπομπών μεθανίου της Ινδίας. Σύμφωνα με τα δορυφορικά δεδομένα που συγκέντρωσε το Kayrros, οι Ghazipur, Bhalswa και Okhla έχουν πιθανότατα ήδη μετατραπεί σε τεράστιες δεξαμενές μεθανίου. Στο Ghazipur, τα δεδομένα δείχνουν ότι, από την χωματερή, σημειώθηκαν 37 μεγάλες διαρροές μεθανίου από το 2020. Από τις χειρότερες ήταν η διαρροή τον Νοέμβριο του 2021, όταν καταγράφηκαν 156 τόνοι την ώρα - ποσότητα που ισοδυναμεί με CO2 από 24 εκατ. εν λειτουργία αυτοκίνητα. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η διαρροή που καταγράφηκε τον Ιούνιο του 2019, όταν ο χώρος εξέπεμψε 360 τόνους την ώρα, ποσότητα που ισοδυναμεί με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από 57 εκατ. εν κινήσει αυτοκίνητα.
Διπλά καταστροφικές οι συνέπειες το καλοκαίρι
Στην Okhla, από το 2020, σημειώθηκαν 19 μεγάλες διαρροές μεθανίου. Στη Bhalswa 19- μεταξύ αυτών και μία τον Μάρτιο του 2023, κατά την οποία διέρρευσαν 208 τόνοι μεθανίου την ώρα – ποσότητα μεγαλύτερη από αυτήν που παράγουν 33 εκατ. αυτοκίνητα. Οι περιβαλλοντικές συνέπειες των διαρροών μεθανίου από τις τρεις χωματερές γίνονται διπλά καταστροφικές κατά τους καυτούς καλοκαιρινούς μήνες όταν το εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο συχνά παίρνει φωτιά, μετατρέποντας τα βουνά σκουπιδιών σε μία τοξική, φλεγόμενη κόλαση. Πολλές φορές χρειάζονται εβδομάδες ολόκληρες για να σβήσουν οι πυρκαγιές, οι οποίες συμβάλλουν στον ήδη εξαιρετικά μολυσμένο αέρα του Δελχί με ασφυκτικές αναθυμιάσεις.
Οι κάτοικοι των περιοχών που γειτνιάζουν με τις χωματερές περιγράφουν τους καλοκαιρινούς μήνες ως «κόλαση». Ο 36χρονος ιδιοκτήτης καταστήματος δίπλα στο Ghazipur, Mohammad Rizwan, σημειώνει ότι, οι ντόπιοι είναι «οι πιο άτυχοι άνθρωποι στο Δελχί». Όπως τόνισε, «έχω παρατηρήσει πώς, από ένα μικρός σωρός σκουπιδιών σχηματίστηκε, τα τελευταία 20 χρόνια, αυτό το τεράστιο βουνό. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, εξαιτίας όλων των αερίων, παίρνει φωτιά κάθε εβδομάδα. Το σημείο γίνεται ακόμα πιο αηδιαστικό. Είναι αδύνατο να αναπνεύσεις και όλοι αρρωσταίνουν λόγω των αναθυμιάσεων και του καπνού που εισπνέουμε. Αισθάνομαι ότι είναι πολύ επικίνδυνο να ζω εδώ, αλλά δεν έχω άλλη επιλογή, είναι το σπίτι και ο τόπος βιοπορισμού μου», τονίζει.
Ρακοσυλλέκτες ετών 4
Οι πυρκαγιές μεθανίου μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα θανατηφόρες και για τους χιλιάδες ρακοσυλλέκτες του Δελχί, οι οποίοι, για να βγάλουν τα προς το ζην, ανεβαίνουν καθημερινά στα βουνά σκουπιδιών για να βρουν υλικά που θα μπορούσαν να πουλήσουν για λίγες ρουπίες. Μεταξύ των υλικών είναι τα πλαστικά, τα γυαλιά, τα καλώδια και τα μέταλλα. Παρότι η είσοδος στις χωματερές απαγορεύεται από τον νόμο, κανείς δεν πτοείται. Το βρετανικό μέσο συνάντησε ρακοσυλλέκτες μόλις 4 ετών, που εργάζονται στις χωματερές Ghazipur και Bhalswa, συλλέγοντας και διαχωρίζοντας τα σκουπίδια.
Ο 7χρονος Rizwan Sheikh, ντυμένος με λασπωμένες πράσινες πιτζάμες και φορώντας πορτοκαλί, πλαστικά σανδάλια, ανέφερε ότι ανεβαίνει στο βουνό των σκουπιδιών στο Ghazipur -συχνά και δύο φορές την ημέρα- προκειμένου να συλλέξει πλαστικό και μέταλλα τα οποία, στη συνέχεια πουλάει. Σε μία καλή μέρα, αναφέρει καθώς βαδίζει σε ένα επικίνδυνο «μονοπάτι» από απορρίμματα τροφίμων, σπασμένα γυαλιά και χρησιμοποιημένες βελόνες, μπορεί να βγάλει και 150 ρουπίες (1.20 ευρώ), οι οποίες του φτάνουν για να αγοράσει biryani για δείπνο, που αποτελεί και το αγαπημένο του γεύμα. «Το καλοκαίρι μπορεί να είναι τρομακτικό και πολύ δύσκολο εξαιτίας των πυρκαγιών. Μερικές φορές δεν θέλω να ανέβω, αλλά πρέπει. Ο πατέρας μου πέθανε και πρέπει να βγάλω χρήματα», λέει.
Την ημέρα που ο Guardian επισκέφθηκε το χωριό κάτω από τη χωματερή Bhalswa, γινόταν εκεί η κηδεία ενός άνδρα ηλικίας περίπου 30 ετών που εργαζόταν στη χωματερή. Πέθανε πρόσφατα από προβλήματα στους πνεύμονες και τα νεφρά του. «Συμβαίνει συνέχεια εδώ, οι άνθρωποι πεθαίνουν νέοι από προβλήματα υγείας. Ξέρουμε ότι δηλητηριαζόμαστε από αυτή τη χωματερή ενώ η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα και τα σκουπίδια δεν σταματούν να καταφτάνουν στο σημείο», τονίζει ο 32χρονος Mohammad Insab.
Τον περασμένο Μάρτιο ο Καϊλάς Γκάλοτ, υπουργός Οικονομικών του Δελχί, υποσχέθηκε ότι η κυβέρνηση θα έφερνε το «τέλος των βουνών». Την υπόσχεση επανέλαβε και ένας ακόμα υπουργός, ο Άρβιντ Κετζριουάλ. Η Δημοτική Επιχείρηση του Δελχί (MCD), η οποία και διαχειρίζεται τις τρεις χωματερές ισχυρίστηκε, ωστόσο, ότι δεν θα κλείσει τις εγκαταστάσεις μέχρι να δημιουργηθεί ένα σύστημα επεξεργασίας και διαχωρισμού του 100% των απορριμμάτων που προέρχονται από το Δελχί. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι αυτό αποτελεί μία μακρινή προοπτική. Η Δημοτική Επιχείρηση σημειώνει ότι, ήδη, έχει ξεκινήσει τη διαδικασία απομάκρυνσης των παλαιών αποβλήτων, όπως τα παλαιωμένα πλαστικά και τα μέταλλα και από τους τρεις χώρους. Σε γραπτή ανακοίνωση ανέφερε ότι είναι «εντός χρονοδιαγράμματος» για την απομάκρυνση 3 εκατομμυρίων τόνων σκουπιδιών, μέχρι τον Μάιο, σε Bhaslwa και Okhla. Παραδέχθηκε ότι, το χρονοδιάγραμμα υστερεί στην Ghazipur.
«Φαύλος κύκλος ανεξέλεγκτων εκπομπών μεθανίου»
Η υπεύθυνη στο Κέντρο Επιστήμης και Περιβάλλοντος του Δελχί, Δρ Ρίτσα Σινγκ, επισημαίνει από την πλευρά της, ωστόσο, ότι η βιοεπεξεργασία των παλαιών σκουπιδιών δεν αρκεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος των νέων, βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων. Ως εκ τούτου, «ο φαύλος κύκλος των ανεξέλεγκτων εκπομπών μεθανίου θα συνεχιστεί». Όπως τονίζει, «τα φρέσκα υγρά απόβλητα εξακολουθούν να απορρίπτονται στις χωματερές καθημερινά. Αυτά είναι και ο κύριος υπαίτιος για το μεθάνιο και τη ρύπανση του αέρα από τις πυρκαγιές. Η απομάκρυνση των παλιών αποβλήτων των λύνει το ευρύτερο πρόβλημα. Πρέπει να τερματίσουμε την κουλτούρα της απόρριψης μικτών αποβλήτων».
Οι περιβαλλοντολόγοι μοιράζονται την αγωνία τους για τις εναλλακτικές προτεινόμενες λύσεις έναντι των χώρων υγειονομικής ταφής – κατά πόσο θα είναι εξίσου επιζήμιες. Στο Δελχί λειτουργούν υπό αδιαφανείς συνθήκες ήδη αρκετά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από απόβλητα. Εκεί, τα διαχωρισμένα απόβλητα καίγονται για την παραγωγή θερμότητας. Επανειλημμένα στα εν λόγω εργοστάσια έχουν επιβληθεί πρόστιμα για τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα ρύπανσης.
Η Σινγκ είναι αισιόδοξη ότι, το μέλλον για τα απόβλητα της Ινδίας μπορεί να είναι τόσο βιώσιμο όσο και περιεκτικό. Τα εκατομμύρια των Ινδών που ζουν από τη διαλογή και πώληση απορριμμάτων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της λύσης. «Είμαστε μία αναπτυσσόμενη χώρα αλλά βλέπω μία σαφή πρόθεση από μέρους της κυβέρνησης να απαλλάξουμε τη χώρα μας από τα σκουπίδια. Αν είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε με βιώσιμο τρόπο τα απορρίμματά μας θα καταφέρουμε να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές μεθανίου», καταλήγει.
