Μεγάλος θάλαμος μάγματος εκτιμάται ότι τροφοδοτεί τα ηφαίστεια της χερσονήσου Ρέικανες όπου ζει το 70% του ισλανδικού πληθυσμού.
Οι εκτεταμένες ροές λάβας που ξεκίνησαν το 2023 στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Ισλανδίας μπορεί να συνεχιστούν με διαλείμματα για χρόνια, δεκαετίες ή και αιώνες, εκτιμά νέα μελέτη.
Τα ηφαίστεια της χερσονήσου Ρέικανες στη νότια Ισλανδία παρέμεναν κοιμισμένα για 800 χρόνια μέχρι το 2021, οπότε λάβα άρχισε να αναβλύζει από σχισμές στο έδαφος, χωρίς τα εκρηκτικά φαινόμενα που παρατηρούνται στα ηφαίστεια άλλων περιοχών του κόσμου.
Οι ηφαιστειακές ροές επανήλθαν δριμύτερες από πέρυσι και οι αρχές κήρυξαν την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Το Ρέικανες φιλοξενεί το 70% του πληθυσμού της Ισλανδίας, το μοναδικό της αεροδρόμιο και αρκετά γεωθερμικά εργοστάσια που προσφέρουν ηλεκτρική ενέργεια και θέρμανση σε μεγάλο μέρος της χώρας.
Ο τοπικός πληθυσμός εκκενώθηκε και η τα θερμά λουτρά της περίφημης «Γαλάζια Λίμνη» έκλεισαν τρεις φορές σε διάστημα δύο μηνών.
Η ισλανδία είναι γνωστή για τα ηφαίστειά της δεδομένου ότι βρίσκεται πάνω στη Μεσοωκεάνια Ράχη του Ατλαντικού, ένα ρήγμα μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής που απομακρύνονται μεταξύ τους. Καθώς οι πλάκες αποκλίνουν, μάγμα που αναβλύζει από τον γήινο μανδύα βρίσκει δίοδο για να ανέβει μέχρι την επιφάνεια.
Η διεθνής ερευνητική ομάδα που υπογράφει την νέα μελέτη στην επιθεώρηση Terra Nova αναρωτήθηκε αν η πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν μόνο η αρχή ενός παρατεταμένου επεισοδίου, δεδομένου ότι η χερσόνησος του Ρέικανες πέρασε είχε περάσει στο μακρινό παρελθόν από μια ηφαιστειακή περίοδο αρκετών αιώνων.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και τώρα, δείχνει η ανάλυση. Σεισμικά δεδομένα και ισοτοπικές αναλύσεις που μπορούν να αποκαλύψουν την προέλευση της λάβας υποδεικνύουν ότι οι οκτώ ηφαιστειακά ενεργές περιοχές του Ρέικανες τροφοδοτούνται από έναν μεγάλο, κοινό θάλαμο μάγματος που βρίσκεται σε βάθος 9-12 χιλιομέτρων.
Η ισλανδία είναι γνωστή για τα ηφαίστειά της δεδομένου ότι βρίσκεται πάνω στη Μεσοωκεάνια Ράχη του Ατλαντικού, ένα ρήγμα μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής που απομακρύνονται μεταξύ τους. Καθώς οι πλάκες αποκλίνουν, μάγμα που αναβλύζει από τον γήινο μανδύα βρίσκει δίοδο για να ανέβει μέχρι την επιφάνεια.
Η διεθνής ερευνητική ομάδα που υπογράφει την νέα μελέτη στην επιθεώρηση Terra Nova αναρωτήθηκε αν η πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν μόνο η αρχή ενός παρατεταμένου επεισοδίου, δεδομένου ότι η χερσόνησος του Ρέικανες πέρασε είχε περάσει στο μακρινό παρελθόν από μια ηφαιστειακή περίοδο αρκετών αιώνων.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και τώρα, δείχνει η ανάλυση. Σεισμικά δεδομένα και ισοτοπικές αναλύσεις που μπορούν να αποκαλύψουν την προέλευση της λάβας υποδεικνύουν ότι οι οκτώ ηφαιστειακά ενεργές περιοχές του Ρέικανες τροφοδοτούνται από έναν μεγάλο, κοινό θάλαμο μάγματος που βρίσκεται σε βάθος 9-12 χιλιομέτρων.
