Καθώς το Ιράν απειλεί να απαντήσει στο Ισραήλ για τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, οι περιφερειακές οργανώσεις που έχει εξοπλίσει η Ισλαμική Δημοκρατία εδώ και δεκαετίες θα μπορούσαν να παίξουν κομβικό ρόλο.
Το Associated Press παρουσιάζει τους συμμάχους του Ιράν στη Μέση Ανατολή, τον εξοπλισμό τους και την πιθανή εμπλοκή τους σε μια πολεμική σύγκρουση με το Ισραήλ.
Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να γίνει αν το Ιράν επιτεθεί στο Ισραήλ;
Τον περασμένο Απρίλιο, μετά από ισραηλινή επίθεση στο συγκρότημα της ιρανικής πρεσβείας στη Συρία, το Ιράν εκτόξευσε 170 drones εξοπλισμένα με βόμβες, περισσότερους από 30 πυραύλους κρουζ και πάνω από 120 βαλλιστικούς πυραύλους προς το Ισραήλ, υπενθυμίζει το Associated Press στην ανάλυσή του.
Το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες κατέρριψαν πολλά από τα βλήματα, μερικά από τα οποία προέρχονταν από την Υεμένη.
Το Ιράν τώρα θα μπορούσε να εξαπολύσει παρόμοια επίθεση, αλλά αυτή τη φορά ενδέχεται να εμπλακεί η Χεζμπολάχ, καθώς η οργάνωση αναζητά εκδίκηση για το ισραηλινό χτύπημα την περασμένη εβδομάδα που σκότωσε τον ανώτερο διοικητή Φουάντ Σουκούρ.
Μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να ζορίσει την ισραηλινή αεράμυνα, πράγμα που σημαίνει περισσότερα πυραυλικά πλήγματα που αυξάνουν τον κίνδυνο θυμάτων -και μιας περαιτέρω κλιμάκωσης που οι ειδικοί φοβούνται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο.
Γιατί το Ιράν εξόπλισε... πληρεξουσίους;
Η πολιτική του Ιράν να εξοπλίζει εθνοφρουρούς ρίζωσε μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Πριν από αυτήν, οι ΗΠΑ παρείχαν σημαντικά οπλικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών F-14 Tomcat, στην κυβέρνηση του σάχη Μοχάμαντ Ρεζά Παχλαβί.
Μετά την επανάσταση και την κρίση των ομήρων στο Ιράν, οι αποστολές αυτές και τα αναγκαία προγράμματα συντήρησης σταμάτησαν. Ο οκταετής πόλεμος του Ιράν με το Ιράκ τη δεκαετία του 1980 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του οπλοστασίου του. Οι διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν, μεταξύ άλλων για το πυρηνικό του πρόγραμμα, το εμπόδισαν επίσης να λάβει νέα όπλα, ενώ το Ισραήλ και τα αραβικά κράτη του Κόλπου που έχουν συμμαχήσει με τις ΗΠΑ έλαβαν προηγμένα όπλα.
Ενώ αναπτύσσει το δικό του πυραυλικό πρόγραμμα, το Ιράν δεν μπορεί να ανταγωνιστεί αυτά τα εξελιγμένα όπλα. Βασίζεται στις παραστρατιωτικές οργανώσεις ως ασύμμετρη απειλή για να πιέσει τόσο το Ισραήλ όσο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ποιοι είναι οι σύμμαχοι του Ιράν;
Ο εξοπλισμός του Ιράν άρχισε να γίνεται πραγματικότητα τη δεκαετία του 1980 με τις σιιτικές δυνάμεις στον Λίβανο που πολεμούσαν κατά του Ισραήλ. Έτσι δημιουργήθηκε η Χεζμπολάχ.
Ο εξοπλισμός επεκτάθηκε με την εισβολή στο Ιράκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2003, η οποία ανέτρεψε τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν, μακροχρόνιο εχθρό της Τεχεράνης. Το Ιράν υποστήριξε σθεναρά τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ Άσαντ στον μακροχρόνιο πόλεμο της χώρας του. Και το Ιράν συνέχισε όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία, εξοπλίζοντας ακόμη και σουνίτες μαχητές, ενώ θεωρεί τον εαυτό του ως τον παγκόσμιο υπερασπιστή των σιιτών μουσουλμάνων.
Τις σχέσεις αυτές διαχειρίζεται η Φρουρά της Επανάστασης του Ιράν, μια από τις ισχυρότερες ένοπλες ομάδες στη Μέση Ανατολή.
Στις παραστρατιωτικές οργανώσεις του αυτοαποκαλούμενου «Άξονα της Αντίστασης» του Ιράν περιλαμβάνονται οι εξής:
Ιρακινές πολιτοφυλακές
Στο Ιράκ, το Ιράν υποστήριξε μια σειρά από δυνάμεις που κινητοποιήθηκαν το 2014 για να πολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος. Αυτές οι κρατικά εγκεκριμένες, κυρίως σιιτικές πολιτοφυλακές, γνωστές ως Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης, έχουν εξελιχθεί σε μια ισχυρή πολιτική παράταξη, οπλισμένη με ρουκέτες, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα όπλα. Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών υπολογίζει τη δύναμή τους σε περίπου 180.000 μαχητές. Άλλες μικρότερες ή ελάχιστα γνωστές ομάδες μαχητών έχουν εμφανιστεί και έχουν αναλάβει επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων επίσης εν μέσω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς. Ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν επιτέθηκαν σε προσωπικό των ΗΠΑ στο Ιράκ περισσότερες από 60 φορές μεταξύ Οκτωβρίου και 4 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου. Η πιο θανατηφόρα έγινε στις 28 Ιανουαρίου, όταν οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος που εκτοξεύθηκε από ιρακινούς αντάρτες που υποστηρίζονται από το Ιράν έπληξε μια εγκατάσταση γνωστή ως Πύργος 22 στην Ιορδανία στα σύνορα με τη Συρία, σκοτώνοντας τρεις Αμερικανούς στρατιώτες και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους. Σε απάντηση, οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ έπληξαν περισσότερους από 85 στόχους σε επτά τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγείων διοίκησης και ελέγχου, κέντρων πληροφοριών, πυραύλων και βλημάτων, χώρων αποθήκευσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυρομαχικών και άλλων εγκαταστάσεων που συνδέονται με τις πολιτοφυλακές ή την εκστρατευτική δύναμη Quds της φρουράς.
Η Χεζμπολάχ του Λιβάνου
Η Χεζμπολάχ δημιουργήθηκε το 1982 εν μέσω της Ισραηλινής κατοχής του νότιου Λιβάνου. Το Ισραήλ παραμένει ιδιαίτερα προσεκτικό απέναντι στη Χεζμπολάχ, ιδίως λόγω του τεράστιου πυραυλικού οπλοστασίου που πιστεύεται ότι διαθέτει και των μάχιμων δυνάμεών της, οι οποίες έχουν υποστηρίξει και τον Άσαντ στη Συρία. Αν και το Ισραήλ διαθέτει εξελιγμένες αντιπυραυλικές άμυνες, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος Iron Dome, ένας μαζικός καταιγισμός πυρών από τη Χεζμπολάχ και άλλους ταυτόχρονα θα μπορούσε να συγκλονίσει τη χώρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Χεζμπολάχ διαθέτει ένα οπλοστάσιο 150.000 ρουκετών και πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων ακριβείας. Η οργάνωση έχει επίσης κατηγορηθεί για βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης μιας βομβιστικής επίθεσης στη Βηρυτό το 1983 που στοίχισε τη ζωή σε 241 Αμερικανούς στρατιώτες, αν και η ομάδα υποστηρίζει ότι δεν βρισκόταν πίσω από την επίθεση. Η Χεζμπολάχ διαθέτει επίσης μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος. Οι δυνάμεις της Χεζμπολάχ αριθμούν έως και 25.000 μαχητές πλήρους απασχόλησης, με επιπλέον δεκάδες χιλιάδες σε εφεδρεία, σύμφωνα με ισραηλινή στρατιωτική εκτίμηση. Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα το 2021 δήλωσε ότι η ομάδα διαθέτει 100.000 εκπαιδευμένους μαχητές.
Παλαιστινιακές στρατιωτικές δυνάμεις
Παρά το γεγονός ότι είναι σουνίτες, τόσο η παλαιστινιακή μαχητική ομάδα Χαμάς όσο και η Ισλαμική Τζιχάντ έχουν λάβει όπλα και άλλα υλικά από το Ιράν. Οι ομάδες, ωστόσο, έχουν δεχθεί σκληρά πλήγματα από το Ισραήλ μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στη Χαμάς που ξεκίνησε τον πόλεμο, κατά την οποία οι μαχητές σκότωσαν 1.200 ανθρώπους και πήραν άλλους 250 ομήρους. Ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας έκτοτε έχει σκοτώσει τουλάχιστον 39.580 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, το οποίο δεν διαχωρίζει τους αμάχους από τους μαχητές στην καταμέτρησή του. Ο στρατός του Ισραήλ λέει ότι έχει σκοτώσει περίπου 15.000 μαχητές στον πόλεμο
Οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης
Οι Χούθι έχουν υπό τον έλεγχό τους την πρωτεύουσα της Υεμένης, τη Σαναά, από το 2014, όταν η χώρα βρισκόταν σε έναν καταστροφικό πόλεμο. Ακολουθούν τη σιιτική πίστη των Ζαϊντί, έναν κλάδο του σιιτικού Ισλάμ που συναντάται σχεδόν αποκλειστικά στην Υεμένη. Αν και είναι γενικά μια ανταρτική δύναμη, η ομάδα με την υποστήριξη του Ιράν είναι πλέον σε θέση να εξαπολύσει επιθέσεις με drone και πυραύλους με αποτέλεσμα να έχει προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα στη ναυτιλία, στα περάσματα της Ερυθράς Θάλασσας. Οι προσπάθειες να σταματήσουν οι επιθέσεις των Χούθι οδήγησαν στη μεγαλύτερη κινητοποίηση του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι που δεν έχει φέρει αποτέλεσμα, προς το παρόν. Οι επιθέσεις των Χούθι έχουν ενισχύσει το διεθνές προφίλ τους, ενώ αποτελούν ηχηρό μήνυμα προς τους διαφωνούντες στο εσωτερικό της Υεμένης. Οι αντάρτες ισχυρίζονται ότι έχουν στρατολογήσει 200.000 επιπλέον μαχητές από τότε που ξεκίνησαν τις επιθέσεις. Οι αντάρτες και οι σύμμαχοί τους έχουν μια μαχητική δύναμη περίπου 20.000 μαχητών, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.
