Σε περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ αποσύρει τη στήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να καλύψει μόνη της το κενό, προειδοποίησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την παραμονή του πιο σημαντικού διπλωματικού ταξιδιού του μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας πριν από τρία χρόνια.
«Υπάρχουν φωνές που λένε ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς τους Αμερικανούς, και εγώ λέω πάντα όχι», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια συνέντευξης στον Guardian στο προεδρικό μέγαρο στο Κίεβο. «Οι εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς την Αμερική δεν είναι πραγματικές εγγυήσεις ασφαλείας», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ έχει πει ότι θέλει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά οι σκεπτικιστές φοβούνται ότι μια συμφωνία με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον εξαναγκασμό της Ουκρανίας να συνθηκολογήσει με τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί, αλλά θέλει η Ουκρανία να το κάνει από μια «θέση ισχύος», και δήλωσε ότι θα προσφέρει σε αμερικανικές εταιρείες προσοδοφόρα συμβόλαια ανοικοδόμησης και επενδυτικές παραχωρήσεις για να προσπαθήσει να πάρει τον Τραμπ με το μέρος του.
Συνάντηση με τον Βανς
«Αυτοί που μας βοηθούν να σώσουμε την Ουκρανία θα [έχουν την ευκαιρία να] την ανασυγκροτήσουν, με τις επιχειρήσεις τους μαζί με τις ουκρανικές επιχειρήσεις. Για όλα αυτά τα πράγματα είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε λεπτομερώς», δήλωσε.
Ο Ζελένσκι θα μεταβεί στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια αργότερα αυτή την εβδομάδα, όπου αναμένεται να συναντηθεί με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, έναν από τους πιο εχθρικούς προς την Ουκρανία από τον στενό κύκλο του Τραμπ. Στην περσινή διάσκεψη, ο Βανς, τότε γερουσιαστής, αρνήθηκε να συναντήσει τον Ζελένσκι, ενώ ο ίδιος έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι «δεν τον ενδιαφέρει πραγματικά τι θα συμβεί στην Ουκρανία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».
Ο Ζελένσκι σχεδιάζει επίσης να συναντηθεί με άλλα μέλη της ομάδας του Τραμπ καθώς και με γερουσιαστές με επιρροή στο Μόναχο, αλλά δεν υπάρχει «ακόμη ημερομηνία» για να συναντήσει τον ίδιο τον Τραμπ, είπε, αν και η ομάδα του εργάζεται για να καθορίσει μια τέτοια ημερομηνία. Ο Τραμπ δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι θα συναντήσει «πιθανώς» τον Ζελένσκι αυτή την εβδομάδα και είναι πιθανό ο Ουκρανός πρόεδρος να μεταβεί αεροπορικώς στην Ουάσινγκτον από το Μόναχο.
«Ελπίζουμε ότι οι ομάδες μας θα καθορίσουν μια ημερομηνία και ένα σχέδιο συναντήσεων στις ΗΠΑ- μόλις συμφωνηθεί, είμαστε έτοιμοι, είμαι έτοιμος», δήλωσε.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της εισβολής πλήρους κλίμακας, οι επικοινωνιακές του ικανότητες και οι παθιασμένες εκκλήσεις του πιστώθηκαν ότι ανάγκασαν τους απρόθυμους δυτικούς ηγέτες να στηρίξουν την Ουκρανία με όπλα και οικονομική υποστήριξη. Τώρα, με τον Τραμπ, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση, καθώς ένας σημαντικός σκεπτικιστής για τη συνέχιση της υποστήριξης προς το Κίεβο γίνεται ο ηγέτης του μεγαλύτερου συμμάχου της χώρας.
Οι «σπάνιες γαίες»
Σε συνέντευξή του στο Fox News που προβλήθηκε αργά τη Δευτέρα, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν δαπανήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την Ουκρανία τα τελευταία χρόνια. «Μπορεί να κάνουν μια συμφωνία, μπορεί να μην κάνουν μια συμφωνία, μπορεί να γίνουν Ρώσοι κάποια μέρα, μπορεί να μην γίνουν Ρώσοι κάποια μέρα, αλλά θα έχουμε όλα αυτά τα χρήματα εκεί μέσα και είπα ότι τα θέλω πίσω», είπε ο Τραμπ.
Αυτό σημαίνει ότι μαζί με τα συχνά μηνύματα του Ζελένσκι για τους γεωπολιτικούς και ηθικούς κινδύνους που συνεπάγεται η επικράτηση της Ρωσίας στην Ουκρανία, πρόσθεσε και μερικά νέα, κομμένα και ραμμένα στα μέτρα του Αμερικανού προέδρου. Το πιο αξιοσημείωτο είναι η ιδέα ότι οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν κατά προτεραιότητα πρόσβαση στις «σπάνιες γαίες»πρόσβαση στις «σπάνιες γαίες»πρόσβαση στις «σπάνιες γαίες» της Ουκρανίας, μια προοπτική που έχει κεντρίσει αρκετά το ενδιαφέρον του Τραμπ ώστε να την αναφέρει αρκετές φορές σε πρόσφατες εμφανίσεις του στα μέσα ενημέρωσης.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι έθεσε αυτή την ιδέα στον Τραμπ τον Σεπτέμβριο, όταν συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη, και σκοπεύει να επιστρέψει με «ένα πιο λεπτομερές σχέδιο» σχετικά με τις ευκαιρίες για τις αμερικανικές εταιρείες τόσο στην ανοικοδόμηση της μεταπολεμικής Ουκρανίας όσο και στην εξόρυξη των ουκρανικών φυσικών πόρων.
Χωρίς τις ΗΠΑ δεν υπάρχουν εγγυήσεις ασφαλείας
Η Ουκρανία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα ουρανίου και τιτανίου στην Ευρώπη, δήλωσε ο Ζελένσκι, και δεν είναι «προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών» τα αποθέματα αυτά να βρίσκονται σε ρωσικά χέρια και να μοιράζονται ενδεχομένως με τη Βόρεια Κορέα, την Κίνα ή το Ιράν.
Αλλά υπήρχε και οικονομικό κίνητρο, είπε: «Δεν μιλάμε μόνο για ασφάλεια, αλλά και για χρήματα ... Πολύτιμοι φυσικοί πόροι, όπου μπορούμε να προσφέρουμε στους εταίρους μας δυνατότητες που δεν υπήρχαν πριν να επενδύσουν σε αυτούς ... Για εμάς θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, για τις αμερικανικές εταιρείες θα δημιουργηθούν κέρδη».
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ουκρανίας να συνεχιστεί η στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ, δίνοντας το παράδειγμα των αμερικανικών συστημάτων αεράμυνας Patriot. «Μόνο οι Patriot μπορούν να μας υπερασπιστούν από όλα τα είδη πυραύλων, μόνο οι Patriot. Υπάρχουν και άλλα [ευρωπαϊκά] συστήματα ... αλλά δεν μπορούν να παρέχουν πλήρη προστασία ... Έτσι, ακόμη και από αυτό το μικρό παράδειγμα μπορείτε να δείτε ότι χωρίς την Αμερική, οι εγγυήσεις ασφαλείας δεν μπορούν να είναι πλήρεις», είπε.
Αρκετοί λόγοι ανησυχίας
Οι πρώτες εβδομάδες της προεδρίας του Τραμπ έχουν δώσει στους Ουκρανούς πολλούς λόγους να ανησυχούν. Υπήρξε το παγκόσμιο πάγωμα των προγραμμάτων USAid, το οποίο στην Ουκρανία τορπίλισε εκατοντάδες οργανώσεις που εργάζονται για τα πάντα, από βετεράνους του στρατού μέχρι σχολεία και καταφύγια βομβών. Στη συνέχεια, υπήρξε η παραδοχή του Τραμπ σε συνέντευξή του στη New York Post το Σαββατοκύριακο ότι είχε ήδη μιλήσει τηλεφωνικά με τον Πούτιν σε μια προσπάθεια να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις. Όταν ρωτήθηκε πόσες φορές, είπε μόνο: «Καλύτερα να μην πω».
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι ήταν «πολύ σημαντικό» το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήθηκε με μια ουκρανική αντιπροσωπεία πριν από τη συνάντηση με τον Πούτιν, αλλά απέφυγε να επικρίνει τον Τραμπ για τις δηλώσεις του. «Προφανώς δεν θέλει πραγματικά να γνωρίζουν όλοι τις λεπτομέρειες και αυτή είναι η προσωπική του απόφαση», είπε.
Ο Ζελένσκι έχει συνηθίσει να κινείται προσεκτικά όταν πρόκειται για τον Τραμπ- αμέσως μετά την εκλογή του το 2019, μπήκε απρόθυμα στο δράμα της δίωξης των ΗΠΑ για μια τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ των δύο προέδρων. Τώρα, βρίσκεται και πάλι να βαδίζει σε ένα διπλωματικό τεντωμένο σχοινί, με την επιβίωση της Ουκρανίας να εξαρτάται ενδεχομένως από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου να συνεχίσει να την υποστηρίζει.
Σχετικά με το πάγωμα της USAid, ο Ζελένσκι δήλωσε: «Δεν πρόκειται να διαμαρτυρηθούμε ότι κάποια προγράμματα έχουν παγώσει, διότι το πιο σημαντικό για εμάς είναι η στρατιωτική βοήθεια και αυτή έχει διατηρηθεί, για την οποία είμαι ευγνώμων ... Εάν η αμερικανική πλευρά έχει τη δυνατότητα και την επιθυμία να συνεχίσει την ανθρωπιστική της αποστολή, είμαστε πλήρως υπέρ αυτής, και εάν δεν το κάνει, τότε θα βρούμε μόνοι μας τον τρόπο να βγούμε από αυτή την κατάσταση».
«Ναι» στην ιδέα του Μακρόν
Οι δημόσιες δηλώσεις του Τραμπ για την Ουκρανία μέχρι στιγμής είναι αποσπασματικές και συχνά αντιφατικές, αλλά ένα θέμα που έχει επικρατήσει είναι ότι ενώ θέλει να κάνει μια συμφωνία για να τερματιστεί ο πόλεμος, η Ευρώπη θα πρέπει να είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της ειρήνης στη συνέχεια. Σε απάντηση, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έχει διατυπώσει την ιδέα μιας ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ουκρανία κάποια στιγμή μετά από μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι μια τέτοια αποστολή θα λειτουργούσε μόνο εάν αναπτυσσόταν σε κλίμακα.
«Όσον αφορά την ιδέα του Εμμανουέλ, αν είναι μέρος [της εγγύησης ασφαλείας], τότε ναι, αν θα υπάρχουν 100-150.000 Ευρωπαίοι στρατιώτες, τότε ναι. Αλλά ακόμη και τότε δεν θα είμαστε στο ίδιο επίπεδο στρατευμάτων με τον ρωσικό στρατό που μας αντιμάχεται», είπε.
Η Ευρώπη απέχει ακόμη πολύ από το να συμφωνήσει να αναπτύξει ετοιμοπόλεμα στρατεύματα στην Ουκρανία, μια κίνηση στην οποία ο Πούτιν θα ήταν απίθανο να συμφωνήσει στις διαπραγματεύσεις, και ο Ζελένσκι δήλωσε ότι μια πιο ήπια ειρηνευτική αποστολή θα ήταν απίθανο να λειτουργήσει, εκτός εάν συνοδεύεται από εγγυήσεις ότι θα σταθεί απέναντι στη Ρωσία εάν η Μόσχα επαναλάβει τις εχθροπραξίες.
«Ναι» στην ανταλλαγή εδαφών με τη Ρωσία
«Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας, δεν νομίζω ότι τα στρατεύματα του ΟΗΕ ή οτιδήποτε παρόμοιο έχει βοηθήσει πραγματικά κανέναν στην ιστορία. Σήμερα δεν μπορούμε πραγματικά να υποστηρίξουμε αυτή την ιδέα. Είμαστε υπέρ ενός [ειρηνευτικού] αποσπάσματος εάν αυτό αποτελεί μέρος μιας εγγύησης ασφαλείας και θα ήθελα να τονίσω και πάλι ότι χωρίς την Αμερική αυτό είναι αδύνατο», πρόσθεσε.
Εάν ο Τραμπ καταφέρει να φέρει την Ουκρανία και τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι σχεδιάζει να προσφέρει στη Ρωσία μια ευθεία ανταλλαγή εδαφών, παραχωρώντας εδάφη που κατέχει το Κίεβο στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας από την έναρξη μιας αιφνιδιαστικής επίθεσης εκεί πριν από έξι μήνες.
«Θα ανταλλάξουμε το ένα έδαφος με το άλλο», είπε, αλλά πρόσθεσε ότι δεν γνωρίζει ποιο τμήμα της κατεχόμενης από τη Ρωσία γης θα ζητήσει η Ουκρανία ως αντάλλαγμα. «Δεν ξέρω, θα το δούμε. Αλλά όλα τα εδάφη μας είναι σημαντικά, δεν υπάρχει προτεραιότητα», είπε.
