Πολλά έχουν ακουστεί για την καφεΐνη, ενοχοποιώντας την αγαπημένη συνήθεια του καθημερινού μας καφέ. Πριν τον αποκλείσετε όμως από τη διατροφή σας, διαβάστε παρακάτω…
Στην ερώτηση «Ποια φυσική ουσία -που ανήκει στις μεθυλοξανθίνες και κατέχει διεγερτική δράση- παρασκευάζεται συνθετικά προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε φαρμακευτικά σκευάσματα;», μόνο κάποιοι εξειδικευμένοι επιστήμονες θα μπορούσαν να απαντήσουν. Αν όμως κάναμε μια παραλλαγή και ρωτούσαμε ποια είναι η βασική δραστική ουσία του αγαπημένου μας καφέ -που συναντάμε και σε άλλα ροφήματα- τότε σίγουρα η απάντηση θα μπορούσε να δοθεί από τον καθένα και δεν είναι άλλη από την καφεΐνη!
Μας κάνει καλό;
Η καφεΐνη αποτελεί ουσία που όλοι λίγο – πολύ καταναλώνουμε, κυρίως μέσα από τον καφέ αλλά και από αναψυκτικά τύπου cola, από το τσάι (της ποικιλίας camellia sinensis, που δίνει το κλασικό «ευρωπαϊκό» τσάι κι όχι από το τσάι του βουνού), το κακάο και από κάποια ποτά που χαρίζουν ενέργεια. Το μικροσκόπιο των ερευνητών έχει εστιάσει εδώ και πολλά χρόνια στην καφεΐνη, καθώς προσπαθούν να αποδείξουν τις σημαντικές ευεργετικές επιδράσεις της, πέρα από την ήπια τόνωση και διέγερση που προσφέρει. Μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η καφεΐνη μπορεί να μειώσει το ενδεχόμενο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας, αλλά και να προφυλάξει τον εγκέφαλο από την επιρροή βλαβερών ουσιών. Πιο συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος περιβάλλεται από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ένα «πέπλο» -θα λέγαμε- που φιλτράρει ό,τι εισέρχεται. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroinflammation έδειξε ότι η καφεΐνη (σε πειραματόζωα) βοηθά στην ενίσχυση της ακεραιότητας αυτού του «φίλτρου» του εγκεφάλου.
Τα πιο ελπιδοφόρα, όμως, ερευνητικά αποτελέσματα σχετικά με τη δράση της καφεΐνης φαίνεται να αφορούν τη νόσο του Πάρκινσον. Η καφεΐνη μπορεί πράγματι να συμβάλει στην πρόληψη της νόσου του Πάρκινσον ή ακόμη και να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων σε όσους ήδη πάσχουν, σύμφωνα με έρευνα αμερικανών επιστημόνων. Ο μηχανισμός δράσης της αφορά τη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συμμετέχει στον έλεγχο και το συντονισμό των κινήσεων και παράγεται σε χαμηλά ποσά στον εγκέφαλο των ατόμων με Πάρκινσον. Η ποσότητα καφεΐνης στην εν λόγω μελέτη αντιστοιχούσε σε δύο φλιτζάνια περίπου καφέ φίλτρου την ημέρα.
Και τότε γιατί έχει ενοχοποιηθεί;
Η καφεΐνη (και κυρίως η υπερκατανάλωσή της) έχει συσχετιστεί και με αρνητικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία. Κατά καιρούς έχει κατηγορηθεί για συμμετοχή στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης, κάτι όμως που δεν είναι απόλυτα επιβεβαιωμένο αφού, όπως αποκάλυψε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Circulation, αύξηση στην αρτηριακή πίεση ατόμων που δεν συνήθιζαν να πίνουν καφέ παρατηρήθηκε ακόμα και μετά από την κατανάλωση ειδικού καφέ, χωρίς καθόλου καφεΐνη! Αξιοσημείωτο είναι, πάντως, ότι η όποια δράση του καφέ (και όχι απλώς της καφεΐνης) στην πίεση διατηρείται για μικρό χρονικό διάστημα και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που δεν πίνουν συχνά καφέ.
Να πιει κανείς ή να μην πιει… πριν τον ύπνο;
Η ημιπερίοδος ζωής της καφεΐνης είναι περίπου έξι ώρες. Αν πιείτε, λοιπόν, ένα φλιτζάνι καφέ φίλτρου (75mgr καφεΐνης) κατά τις 17:00, στις 23:00 θα υπάρχει στον οργανισμό σας περίπου η μισή ποσότητα καφεΐνης, γεγονός που δεν θα επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου, ειδικά όσον αφορά τα άτομα που πίνουν συχνά καφέ. Η ανεκτικότητα του κάθε οργανισμού στην καφεΐνη, βλέπετε, είναι σε ευθεία συνάρτηση με τη συχνότητα πρόσληψής της.
Πόση καφεΐνη έχει το ρόφημα μου;
* Ποσότητα 150ml (1 φλιτζάνι)
Καφές φίλτρου = 75mg καφεΐνης
Στιγμιαίος καφές = 60mg καφεΐνης
Τσάι μαύρο = 40mg καφεΐνης
Ενεργειακό ποτό με καφεΐνη = 48mg καφεΐνης
Αναψυκτικό τύπου cola = 18mg καφεΐνης
Σημειώνεται ότι ως ασφαλής ποσότητα καφεΐνης για έναν οργανισμό ορίζονται τα 400-500mgr ημερησίως για υγιείς ενήλικες και τα 300mgr για εγκύους (αν και πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι οι έγκυες πιθανόν να πρέπει να μειώσουν ακόμα περισσότερο την πρόσληψη καφεΐνης).
