Βουτιά στον κάμπο, στο «βιλαέτι» της Γαστούνης, στην παραλία της Γλύφας και στο Αρκούδι του Βαρθολομιού. Παρθένες αμμουδιές, αλιευτικά καταφύγια και καΐκια, από τα λουτρά της Κυλλήνης μέχρι τις εκβολές του Πηνειού!
|
Τι σημασία δίνεις αλήθεια στον κάμπο; Τον διασχίζεις συνήθως, ίσως κάνεις μια στάση αναζητώντας τις άλλες, διασημότερες «σειρήνες» του νομού. Ο Δήμος Πηνειού μπλέκεται στα «λημέρια» Κυλλήνης - Ανδραβίδας, νότια στα «χωράφια» της Ηλιδας, δυτικά, σβήνει με τη σειρά του στο Ιόνιο. Δανείζεται το όνομά του από τις εκβολές του μέγα ποταμού της Βόρειας Ηλείας, από τα υπόγεια νερά που δίνουν ζωή σε χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζεις μικρά και μεγάλα πλεονεκτήματα, αναγνωρίζεις «γήινους» και «παραθαλάσσιους» λόγους που μπορούν να τον βγάλουν απ' την αφάνεια, πίσω στη λίστα των καλοκαιρινών σου εξορμήσεων. Οι «γνώστες» ήδη τους ξέρουν. Πόσοι νέοι «κατασκηνώνουν» στις Θίνες, πόσοι στήνουν καρτέρι στον ήλιο στη Γλύφα, πόσοι βρίσκουν την ησυχία τους στον γραφικό και απροσδόκητα «ήμερο» κόλπο Αρκούδι;
|
Η καρδιά του δήμου, η Γαστούνη, αναπλάθεται. Η πλατεία Ελευθερίας θα πλημμυρίσει επισκέπτες, το μέγα βυζαντινό τους προσκύνημα θα ξαναγίνει φωτογενές. Ο λόγος για την Παναγία Καθολική, που ακόμα προστατεύεται με σκέπαστρα, στηρίζεται με σκαλωσιές, μα το λιθόχτιστο καμπαναριό της στέκει αγέρωχο, άφθαρτο από τις επιπτώσεις του Εγκέλαδου, ακουμπάει στα σύννεφα.
Η αλλοτινή έδρα της Επισκοπής Ωλένης (με τα δύο στρώματα τοιχογραφιών στο εσωτερικό και τους στοιχισμένους φοίνικες στο προαύλιο να της προσδίδουν τη δική τους γοητεία) απαριθμεί 1.000 χρόνια ζωής. Κάποτε ήταν το κέντρο της γνωστότερης γειτονιάς της, τώρα τα βήματα αντηχούν στην πλατεία Δημαρχείου, γύρω από τον επιβλητικό, κατάλευκο όγκο του Αγίου Νικολάου, πάνω κάτω και πλαγίως της πρώην οικίας (και της προτομής) του Γεωργίου Σισινή.
Αυτός είναι ο πιο ξακουστός συγχωριανός τους, ο οπλαρχηγός της επανάστασης, η μεγάλη πολιτική φυσιογνωμία της περιοχής. Ο,τι ιστορία κι αν ακούσεις για το νεότερο παρελθόν, μ’ αυτόν θα έχει να κάνει. Πώς κήρυξε την επανάσταση στην Ηλεία, πώς θεωρείται από τους σπουδαιότερους «τροφοδότες» των αγωνιστών της Πελοποννήσου και ούτω καθεξής...
Με τη χάρη του Ιονίου
Η Γαστούνη παίρνει το όνομά της από τον Φράγκο ευγενή «Gaston», τη «χάρη» της, όμως, την οφείλει στον Πηνειό που την κυκλώνει, στην εύφορη γη που ξανοίγεται στα όριά της για χιλιάδες στρέμματα.
Μια γη επίπεδη, ευλογημένη απ’ το ζεστό μεσογειακό κλίμα, απ’ την αύρα του Ιονίου, δεν υπήρχε εποχή που δεν απέδιδε καρπούς. 550 μ.Χ. - 850 μ.Χ. το τοπίο διανθίζεται με αλλεπάλληλες φυτείες μουριών, συνιστά μέγα μεταξοπαραγωγικό κέντρο. Στις αρχές του 1900 στρέφεται (όπως και οι γείτονές της) στην καλλιέργεια σταφίδας. Πλέον, παράγει τόνους ντομάτας, πατάτες, πρώιμα καρπούζια και εσπεριδοειδή.
5 χλμ. βορειότερα, το αλλοτινό Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι, δανείζεται τη σύγχρονη ονομασία του από τον Βαρθολομαίο Γκίζη, έναν άλλο Φράγκο Ιππότη και ακούει, πλέον, στο πιο εύηχο «Βαρθολομιό». Σπαρμένη γη και σύννεφα πλέουν ανάμεσά τους, ο ορίζοντας μόνο τα χωρίζει, τα κοπάδια και οι βοσκοί δίνουν το έτερο «στίγμα» της τοπικής φυσιογνωμίας. Οργασμός εργασιών στο πέρασμά σου, συνεχίζονται κάθε εποχή, σε κάθε χωράφι, σχεδόν πάνω στο κύμα, εκεί που η ατελείωτη άμμος προσκαλεί τους δικούς της πιστούς.
|
Το εμπορικό λιμάνι επί φραγκικής ηγεμονίας μετατράπηκε σε πρώτης τάξεως τουριστικό κέντρο, με άρτιες εγκαταστάσεις και απέραντες παραλίες για όλα τα γούστα. Εδώ βρίσκεται άλλωστε, μία από τις μεγαλύτερες ενιαίες ακτές της Ελλάδας, ο Χελωνίτης κόλπος, με τα ζεστά νερά του, μοιρασμένα ανάμεσα σε Ηλεία και Ζάκυνθο (τα προτιμά για ωοτοκία και η χελώνα Καρέτα-Καρέτα).
Στην Μπούκα Παλαιοχωρίου (την μπούκα του Πηνειού ουσιαστικά) η άφθονη άμμος μαγνητίζει τον δικό της κόσμο, οι Θίνες με το συνορεύον τεχνητό δάσος (το δημιούργησαν οι ίδιοι οι κάτοικοι στη δεκαετία του ’50) συνιστούν ένα εναλλακτικό δροσερό καταφύγιο, στη Γλύφα ξεχνάς τα πάντα μπροστά στα γαλαζοπράσινα νερά.
Και όλοι ανεξαιρέτως «υποκλίνονται» στο νησιώτικο Αρκούδι, με τα ιδανικά για ψάρεμα βράχια και την αμμουδερή γλώσσα γης που εισχωρεί στη θάλασσα – δεν θεωρείται αδίκως από τις γνωστότερες της δυτικής ακτογραμμής.
|
Λίγο παρακάτω, η ειδυλλιακή παράκτια έκταση των 11.500 στρεμμάτων σηματοδοτεί το «Ιονικό Χωριό». Ο λόγος για τις θερινές κατασκηνώσεις της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, οι οποίες κατασκευάστηκαν κάπου στα 1970. Κάθε χρόνο φιλοξενούν ελληνόφωνους νέους που γνωρίζουν παράλληλα με τα μονοπάτια της Ορθοδοξίας και τις ομορφιές της χώρας μας. Μάλιστα, εδώ και 43 χρόνια, έχουν περάσει απ’ τους χώρους της περισσότερα από 16.000 παιδιά, έχουν διατηρηθεί δεσμοί μέχρι πέμπτης και έκτης γενιάς Ελληνοαμερικανών.
Για μια στιγμή μονάχα επιστρέφεις στην ενδοχώρα. 3 χλμ. πριν από τον οικισμό της Γλύφας, κοντά στο χωριό Λυγιά, στην Ιερά Μονή Αγίας Ελεούσας (9ος αι.). Ετσι την ένιωσαν οι κάτοικοι, «ελεούσα» - τους προσέφερε την προστασία της ουκ ολίγες φορές. Κάποτε η περιουσία της έφτανε μέχρι τις εκβολές του Πηνειού.
Σήμερα στα περιφραγμένα της εδάφη, ο ψηλός πύργος σταματάει τον χρόνο στα 1683, όταν στο φαράγγι με τα πουρνάρια και τις γερασμένες ελιές ταμπουρώνονταν οι κατατρεγμένοι να γλιτώσουν απ’ τις πειρατικές επιδρομές. Αργότερα, απ’ το μένος των Τούρκων αγάδων. Στις εποχές που ο Πηνειός ήταν απλώς ένα ποτάμι, ατίθασο, σαν όλα τα άλλα. Οταν δεν είχες λόγο να ακολουθήσεις την κοίτη του. Οταν δεν είχες να δεις φράγματα και «θάματα». Ούτε γαλήνιες λίμνες. Πριν η πεδιάδα της Ηλείας πλημμυρίσει ζωή, πριν γίνει ο κάμπος της ευμάρειας.
