Λέμε συχνά ότι αυτά γίνονται μόνο στο σινεμά και δεν συνειδητοποιούμε πόσο δίκιο έχουμε!
Γιατί μπορεί κάποιες φορές ο κινηματογράφος να είναι μεγάλος δάσκαλος, συνήθως όμως… δεν είναι.
Μπορεί η 7η τέχνη να βαυκαλίζεται λοιπόν πως στηρίζεται στην απάτη της αληθοφάνειας, οι ταινίες είναι όμως γεμάτες από παραπληροφόρηση, μύθους και κατάφωρα ψέματα.
Ο Τζέιμς Μποντ έχει επιβιώσει από τόσα πιστολίδια και εκρήξεις που ούτε εξωγήινος σούπερ ήρωας δεν θα τα κατάφερνε, κι αυτό δεν είναι παρά μόνο η αρχή.
Το σινεμά είναι πρόθυμο να φτάσει σε ακρότητες για να αποσπάσει την προσοχή του θεατή και να τρυπώσει τη σκηνή στη μνήμη του, αν και καλύτερα να ξανασκεφτούμε τις διδαχές της 7ης τέχνης, μιας και στην πραγματική ζωή δεν εφαρμόζονται ποτέ. Ή εφαρμόζονται με εντελώς αντίθετα αποτελέσματα!
Δες μπόλικα φιλμ στη ζωή σου και πίστεψε τις κινηματογραφικές «αλήθειες» για να έχεις απόλυτη αποτυχία στον πραγματικό κόσμο.
Και δεν μιλάμε καν για τις προσδοκίες μας από φιλμ που «βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα»…
Τη σκηνή την ξέρουμε όλοι καλά: λίγες στάλες χλωροφορμίου σε ένα πανί και ρίχνουν στη στιγμή αναίσθητο τον φρουρό που μπλοκάρει τα σχέδια του πρωταγωνιστή. Η πραγματικότητα είναι ωστόσο κομματάκι διαφορετική: για να δράσει το χλωροφόρμιο χρειάζεται κάνα πεντάλεπτο και ακόμα κι έτσι, οι αναισθητικές του ιδιότητες δεν διαρκούν πολύ. Τουλάχιστον όχι με την ποσότητα που χορηγείται βιαίως στα κινηματογραφικά θύματα…
Άλλη μια ξακουστή σκηνή δράσης ξετυλίγεται στη μεγάλη οθόνη όταν η αστυνομία προσπαθεί δραματικά να εντοπίσει την κλήση και κάνει τα πάντα για να κρατήσει τον ύποπτο λίγο περισσότερο στη γραμμή. Απαιτούνται μερικά λεπτάκια για να ανιχνευτεί το τηλεφώνημα, καθώς έτσι αυξάνει μεν το σασπένς, δεν τραβάει όμως και σε μάκρος η σκηνή. Ο δράστης το κλείνει βέβαια μερικά δευτερόλεπτα πριν τον εντοπίσουν, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
Η πραγματικότητα είναι κι εδώ κομματάκι διαφορετική, καθώς με τα υπερσύγχρονα λογισμικά ανίχνευσης κλήσεων η αστυνομία ξέρει λίγο πολύ πού βρίσκεσαι με το που αρχίζει το τηλεφώνημα. Κάτι που δεν ισχύει βέβαια μόνο για τα σταθερά τηλέφωνα, αλλά και τα κινητά, μιας και τα σημερινά δίκτυα διαθέτουν τεχνολογίες γεω-εντοπισμού ειδικά για τέτοιες περιπτώσεις!
Η μόνη φορά που «περνάει» το κινηματογραφικό σενάριο είναι όταν ο κακός καλεί από καρτοκινητό. Και εκεί όμως δεν χρειαζόμαστε 60 δευτερόλεπτα, μιας και δεν ζούμε πλέον στη δεκαετία του 1980…
Σκηνή-ορόσημο σε κάθε αστυνομική ταινία και δικαστική σειρά που σέβεται τον εαυτό της: οι αστυνομικοί τσακώνουν τον δράστη, εκείνος τη σκαπουλάρει όμως επειδή τα όργανα του νόμου δεν του εξήγησαν αυτό το «You have the right to remain silent».
Στην ουσία όμως οι αστυνομικοί δεν είναι υποχρεωμένοι να πουν το ποίημα μόλις σου περάσουν τις χειροπέδες. Πρέπει να σε ενημερώσουν για τα δικαιώματά σου όταν σε συλλάβουν, σύμφωνοι, το γεγονός λαμβάνει όμως χώρα στην ανακριτική αίθουσα λίγο αργότερα, ώστε να υπάρχει επίσημη καταγραφή του γεγονότος. Αλλιώς κάθε εγκληματίας θα τη σκαπούλαρε λέγοντας πως παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του…
Η κινηματογραφική Δικαιοσύνη έχει στο πλευρό της τον καλύτερο δυνατό σύμμαχο, τις ιατροδικαστικές επιστήμες. Ακόμα και ολόκληρες σειρές είναι στημένες πάνω σε τμήματα εγκληματολογικών ερευνών, εκεί που η δακτυλοσκοπία, η βαλλιστική εξέταση, η γραφολογία, η τοξικολογία, η δικαστική οδοντιατρική κ.λπ. λύνουν το μυστήριο στο φτερό.
Η πραγματικότητα είναι όμως ολότελα διαφορετική, μιας και η ιατροδικαστική βοήθεια και η συνδρομή της Σήμανσης δεν είναι παρά υποστηρικτικά δίκτυα στην κατεξοχήν αστυνομική έρευνα, καθώς το μόνο που κάνουν είναι να συλλέγουν πειστήρια και να αναλύουν τη φύση τους.
Ποιος δεν ξέρει ότι η δήλωση εξαφάνισης προσώπου στις αστυνομικές αρχές λαμβάνει χώρα μόνο μετά την παρέλευση ενός 24ωρου; Έστω και μία αστυνομική ταινία να έχεις δει, το έχεις μάθει καλά. Μόνο που πρόκειται για άλλο ένα δραματουργικό ψεματάκι του σινεμά, από αυτά που τόσο αρέσκεται η μεγάλη οθόνη.
Κι αυτό γιατί στην πραγματικότητα μπορείς να δηλώσεις την εξαφάνιση οποιαδήποτε στιγμή, μιας και η αναζήτηση των εξαφανισμένων προσώπων παραμένει από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες της αστυνομίας και ορίζεται ρητά από προεδρικά διατάγματα και νομικά πλαίσια. Στη χώρα μας, για παράδειγμα, «μετά από αντικειμενική εκτίμηση κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, εκδίδονται αμέσως τοπικές και ειδικές αναζητήσεις από την αρμόδια διοίκηση Αξ/κού».
Κριτικοί του κινηματογράφου έχουν αναλύσει αυτή την πεπατημένη του πανιού, λέγοντας πως αυτό συμβαίνει γιατί τόσο περίπου κάνει ο συγγενής να δηλώσει την εξαφάνιση του ανθρώπου του στον πραγματικό κόσμο. Όσο και να ανησυχεί δηλαδή, σπανίως καταφεύγει στην αστυνομία την πρώτη φορά που ο εξαφανισμένος δεν σηκώσει το κινητό του…
Όταν οι περιστάσεις το φέρουν έτσι (και στο σινεμά θα το φέρουν!) και βρεθείς στα μανιασμένα κύματα αβοήθητος, αν σηκώσεις τα χέρια σου και ουρλιάξεις με όλες σου τις δυνάμεις, θα εμφανιστεί μαγικά διερχόμενο σκάφος ή λουόμενος κάνα μίλι πιο κάτω και θα σε σώσουν. Τι το κακό έχει αυτό, θα αναρωτηθεί κανείς;
Μα ότι είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσεις έναν άνθρωπο που πνίγεται, τι άλλο; Μέσα στην τραγικότητα της κατάστασής του, το άτομο παλεύει συνήθως να κρατήσει το κεφάλι του πάνω από το νερό, αφήνοντας πολύ λίγο χώρο και χρόνο για εκκλήσεις σε βοήθεια. Το σινεμά αγαπά τέτοιες σκηνές επιβίωσης, καθώς όλοι χαίρονται για το αίσιο τέλος…
Ποιος δεν αγαπά αυτές τις σκηνές δράσης με το πιστολίδι να πέφτει σύννεφο και τους γκάγκστερ ή τους καλούς να ρίχνουν ταυτοχρόνως με δυο πιστόλια, πλήττοντας προφανώς δύο στόχους τη φορά; Ό,τι καλύτερο έχει ρίξει στα πόδια μας ο κινηματογράφος σε επίπεδο ξεκαθαρίσματος λογαριασμών! Αναμφίβολα.
Μόνο που για άλλη μια φορά δεν πολυνοιάζεται για την αληθοφάνεια του πράγματος, αφού το να σκοπεύεις ταυτοχρόνως σε δυο στόχους είναι σχεδόν αδύνατο. Το σινεμά έχει αυτή την ικανότητα, να δημιουργεί μύθους και ψευδαισθήσεις που θέλουμε να πιστεύουμε, παρά το γεγονός ότι απομακρύνονται ολοένα και πιο πολύ από την πραγματικότητα…
Μια κλειδωμένη με λουκέτο πόρτα ανοίγει πανεύκολα με τη βοήθεια του όπλου, αφού το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να το πυροβολήσεις. Τόσο απλά, τόσο εύκολα. Μόνο που κι εδώ ο κινηματογράφος υπερβάλλει, θέλοντας προφανώς να εξοικονομήσει χρόνο, αφού είναι γρηγορότερο να πυροβολήσεις ένα λουκέτο παρά να προσπαθήσεις να το παραβιάσεις.
Η πεζή καθημερινότητα είναι όμως και πάλι μια άλλη ιστορία, καθώς το χοντρό σιδερένιο λουκέτο δεν καταλαβαίνει από σφαιρούλες. Εκτός κι αν είσαι τόσο τυχερός και το πετύχεις σε κάνα νευραλγικό σημείο, οπότε παίξε κι ένα Τζόκερ μετά καλού κακού…
Βιδώνεις τον σιγαστήρα στο περίστροφο και εκτελείς την πολιτική δολοφονία χωρίς να σε μυριστεί κανείς. Μπορεί οι σωματοφύλακες να είναι στο διπλανό δωμάτιο, δεν θα ακούσουν όμως κιχ από την όλη επιχείρηση. Σωστά; Γιατί τους έχουμε τους σιγαστήρες άλλωστε;
Στον αληθινό κόσμο πάντως οι σιγαστήρες μετριάζουν μεν τον θόρυβο του πυροβολισμού, αλλά κατά κανέναν τρόπο δεν πνίγουν τον ήχο. Εδώ το σινεμά μάς λέει ολότελα ψέματα, καθώς οι σκηνές σκαρώνονται στα γραφεία των σεναριογράφων, ανθρώπων που δεν είναι ακριβώς βετεράνοι πολέμου…
Δεν χρειάζεται να είσαι και ο Τζον Ράμπο για να απασφαλίσεις τη χειροβομβίδα με τα δόντια σου, καθώς στο πανί παραείναι εύκολο να βγάλεις την περόνη με το στόμα. Κάν’ το βέβαια εκτός οθόνης και δες τα μπροστινά σου δόντια να σου μένουν στο χέρι!
Στην πραγματικότητα, η περόνη απαιτεί εσκεμμένα μεγάλη πίεση και από τα δύο χέρια ώστε να βγει από τη χειροβομβίδα, κι αυτό για να μην είναι καθόλου εύκολο να απασφαλιστεί κατά λάθος. Η δύναμη που χρειάζεται για να οπλίσει τη χειροβομβίδα είναι τέτοια που σπάει άνετα τα δόντια, οπότε μην το δοκιμάσετε ποτέ στο… πεδίο της μάχης!
Οι φαν του «Star Wars» το ξέρουν καλά πως αν πέσεις με το διαστημόπλοιό σου σε ζώνη αστεροειδών, την έχεις το λιγότερο βαμμένη. Ουράνια συντρίμμια θα σε βομβαρδίζουν διαρκώς και στο τέλος δεν θα μείνει ούτε κολυμπηθρόξυλο. Στο Σύμπαν εκεί έξω οι συνθήκες διαμορφώνονται όμως εντελώς διαφορετικά.
Οι αστεροειδείς μιας ζώνης δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατανομή, αλλά σχηματίζουν ουσιαστικά συγκεντρώσεις αστεροειδών καθώς και διεσπαρμένες ζώνες με ελάχιστα σώματα. Η NASA μάς λέει πως μια σύγκρουση με αστεροειδή είναι εξαιρετικά απίθανη: «Υπάρχουν περισσότεροι από 100.000 αστεροειδείς με διάμετρο μεγαλύτερη του 1 χιλιομέτρου, τα σώματα όμως αυτά κατανέμονται μέσα στην τεράστια έκταση της ζώνης».
Και συνεχίζει: «Η μέση απόστασή τους είναι μερικά εκατομμύρια χιλιόμετρα, ένας μέσος αστεροειδής του 1 χιλιομέτρου βιώνει μία σύγκρουση ανά μερικά δισεκατομμύρια χρόνια». Ψεματάκια και στην επιστημονική φαντασία δηλαδή…
Πόσες και πόσες ρομαντικές κομεντί δεν αναπαράγουν το στερεότυπο του επίμονου κορτάκια που το παίρνει στο τέλος το κορίτσι; Κι αν στο σινεμά το ασύστολο φλερτ δουλεύει κάποια στιγμή, στην πραγματικότητα δεν πρόκειται να σε βγάλει πουθενά!
Ο διαπρεπής αυτός κινηματογραφικός μύθος αναπαράγεται αβίαστα σε όλες τις αισθηματικές κομεντί, καθώς στο πανί η ερωτική επιμονή αποδίδει και το κορίτσι παραδίδεται τελικά στον άντρα που δεν ξέρει από όχι. Στην πραγματική ζωή ωστόσο το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει το φορτικό φλερτ είναι... περιοριστικά μέτρα!
Ο λάτρης των χολιγουντιανών ταινιών το ξέρει καλά: ο άντρας ο σωστός όταν γυρνά σπίτι από τη δουλειά εγκαινιάζει τον ελεύθερο χρόνο του με ένα πέρασμα από το ψυγείο. Αν βρεις μια «αμερικανιά» που δεν συμβαίνει αυτό, βάλ’ τη στη συλλογή σου ως κινηματογραφικό αξιοπερίεργο!
Μια τέτοια συνήθεια στον πραγματικό κόσμο μπορεί να σε κάνει αλκοολικό, άσε που θα κατασπαράξει τον μισθό σου σαν λυσσασμένη ύαινα. Κι αν βέβαια ο κινηματογραφικός άντρας είναι κομματάκι πιο ευκατάστατος, η μπίρα δίνει τη θέση της στο ακριβό κρασί και το ουίσκι...
Κι όχι μόνο αυτό, αλλά πάνω στο τιμόνι είναι που σκέφτεται ο ήρωας ό,τι είναι να σκεφτεί, κάνει ό,τι είναι να κάνει, εκτελεί ό,τι είναι να εκτελέσει και δεν συμμαζεύεται! Λες και κάθεται αναπαυτικά στον καναπέ του δηλαδή και δεν σκάει για τίποτα.
Όλοι ξέρουμε βέβαια ότι αυτό γίνεται γιατί στον κινηματογράφο οι ηθοποιοί δεν οδηγούν πραγματικά στις σκηνές του αυτοκινήτου. Λίγη αληθοφάνεια δεν θα έβλαπτε όμως κανέναν. Η οδηγική πραγματικότητα μέσα στις άγριες συνθήκες της πόλης είναι ωστόσο άλλο φρούτο. Τα μάτια πάντα καρφωμένα στον δρόμο και τα χέρια καλά γραπωμένα στο τιμόνι. Και δεν κουνάμε μηχανικά το τιμόνι αριστερά-δεξιά, σαν τις ταινίες, καθώς ο μαντρότοιχος παραμονεύει…
Το έχουμε δει τόσες και τόσες φορές που πλέον δεν το παρατηρούμε καν. Κι όμως, είναι εκεί, και είναι με δύο τρόπους. Οι περισσότερες ρομαντικές κομεντί έχουν λοιπόν τη σκηνή του παθιασμένου έρωτα του ζεύγους, που επιλέγει να το κάνει σε κάθε άλλο σημείο του σπιτιού παρά στο κρεβάτι.
Εννοείται ότι διαλύουν το σύμπαν μέσα στην ερωτική παραφορά τους. Κι όταν τελικά χωρίσουν, γιατί θα χωρίσουν, ο άντρας θα γκρεμίσει συνήθως ό,τι απέμεινε στο διαμέρισμά του (από το καταστρεπτικό σεξ) από τα νεύρα και την τσατίλα του. Πώς αλλιώς να πενθήσει τον χαμένο έρωτά του; Χρειάζεται να μιλήσουμε για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;
Αθώο βήξιμο και απλός πονοκέφαλος δεν υπάρχουν στον κινηματογράφο. Αλίμονο! Κάθε βήξιμο, κάθε πονάκι, κάθε φαγούρα καταλήγουν σε ανίατη ασθένεια. Και το τέλος του ήρωα επίκειται. Είναι να μη γίνεις υποχονδριακός αν κρίνεις τη ζωή απ’ όσα σε μαθαίνουν οι ταινίες;
Κάθε ήρωας δράσης που σέβεται τον εαυτό του ξέρει καλά πως μια έκρηξη δεν είναι παρά ψιλοπράγματα. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να συνεχίσει να τρέχει και να πηδήξει στον αέρα ακριβώς τη στιγμή που θα συμβεί, άντε και να χρειαστεί να σκύψει. Τι κι αν το ωστικό κύμα σμπαραλιάζει κτίρια, αυτοκίνητα και ό,τι άλλο βρεθεί στο πέρασμά του; Για το σώμα του πρωταγωνιστή μας δεν είναι παρά ένα ελαφρύ αεράκι που άντε να τον ρίξει μπροστά!
Όπως θα περίμενε κανείς, στον πραγματικό τον κόσμο ο ήρωας θα γινόταν κομματάκια αν τύχαινε να βρεθεί μπροστά σε μια τέτοια έκρηξη. Και ακόμα κι αν το σώμα του παρέμενε άθικτο από το ωστικό κύμα, αυτό θα διέτρεχε το κορμί του, κάτι που κάνει συνήθως την καρδιά να σταματά…
