Τους απογόνους των αρχαίων Σπαρτιατών αναζητά στη Μάνη το βρετανικό δίκτυο BBC, που φιλοξενεί ένα εκτενές οδοιπορικό στην περιοχή.
«Αυτή είναι η γη των Μανιατών, μιας μικρής κοινωνίας που λέγεται ότι προέρχεται από τους Σπαρτιάτες, τους θρυλικούς μαχητές της Αρχαίας Ελλάδας» γράφει ο δημοσιογράφος Σταβ Δημητρόπουλος.
Στη συνέχεια, το εκτενές δημοσίευμα παραθέτει δηλώσεις του Γιώργου Οικονομέα από το Νεοχώρι της Μάνης. «Ορίστε το λαλάγγι σου» είπε ο Γιώργος Οικονομέας στον δημοσιογράφο, δίνοντάς του μια τραγανιστή λωρίδα ζύμης τηγανισμένη σε παρθένο ελαιόλαδο.
«Εχει [σ.σ. ο Γ. Οικονομέας] το σωματότυπο πολεμιστή -ρωμαλέος και με μεγάλες πλάτες- αλλά το γεμάτο ρυτίδες πρόσωπό του είναι ζεστό και χαλαρό. Ο Οικονομέας μεγάλωσε στο Νεοχώρι και δεν έφυγε ποτέ. Πέρασε όλη τη ζωή του διευθύνοντας ένα καφενείο και τώρα έχει συνταξιοδοτηθεί και δεν σερβίρει πλέον τους πελάτες. Περνάει τα πρωινά του στο καφενείο λέγοντας νέα για την οικογένειά του στους φίλους του και κατά διαστήματα συζητώντας για την πολιτική» γράφει το BBC, και συμπληρώνει: «Καθώς δάγκωσα το λαλάγγι, με τη ζύμη του να λιώνει στη γλώσσα μου, ο Οικονομέας μου εξήγησε ότι απολάμβανα ένα σνακ που πιθανότατα να έτρωγαν πριν από χιλιάδες χρόνια οι περιβόητοι μαχητές της Ελλάδας. “Ο Λέλεγας, ο πρώτος βασιλιάς της Σπάρτης, ήταν πιθανότατα ο πρώτος που ζήτησε να τα φτιάξουν” μου είπε».
«Αν θες να πάρεις μια γεύση του πώς θα ήταν η ζωή στην Αρχαία Σπάρτη, δεν χρειάζεται να ψάξεις παραπέρα. Είμαστε όσο το περισσότερο Σπαρτιάτες γίνεται» δήλωσε ο Οικονομέας.
Το βρετανικό δίκτυο υπενθυμίζει ότι μετά την νίκη των Σπαρτιατών επί των Αθηναίων κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, η Σπάρτη έφτασε στο απόγειο της δύναμής της τον 5ο πΧ αιώνα. Η κυριαρχία της, όμως, δεν κράτησε για πολύ. Το 371 πΧ, οι Σπαρτιάτες ηττήθηκαν από τους Θηβαίους -κάτι που σηματοδότησε την αρχή του τέλους.
Αλλά οι Σπαρτιάτες που ζούσαν στην χερσόνησο της Μάνης, προστατευμένοι στον Ταΰγετο, «κράτησαν» και κατάφεραν να προστατεύσουν τα εδάφη τους από τους Θηβαίους και αργότερα τους Οθωμανούς και άλλους ξένους εισβολείς. Οι Μανιάτες, όπως λέει το BBC, έγιναν ο φόβος και ο τρόμος τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα. Τονίζει, επίσης, ότι οι Μανιάτες «ασχολήθηκαν» με την πειρατεία ενώ εργάζονταν και ως μισθοφόροι.
«Σύμφωνα με τις φήμες ήταν αδίστακτοι και έτσι οι περισσότεροι κατακτητές απλώς δεν πλησίαζαν» γράφει το BBC, και συνεχίζει: «Η περιοχή παρέμεινε αυτοδιοικούμενη μέχρι τα μέσα προς τέλη του 19ου αιώνα όταν η ελληνική κυβέρνηση μείωσε την αυτονομία της. Τη δεκαετία του ‘70, όμως, όταν κατασκευάστηκαν νέοι δρόμοι που ένωναν τη χερσόνησο με την υπόλοιπη Πελοπόννησο, άρχισαν οι Μανιάτες να “αγκαλιάζουν” τους “ξένους”».
Μετά από μια σύντομη αναφορά στην παράδοση της«βεντέτας» στη Μάνη, το BBC γράφει ότι πλέον οι Μανιάτες αφιερώνουν τις ζωές τους σε πιο... ειρηνικές ασχολίες, όπως την παραγωγή ελαιόλαδου. «Η περιοχή είναι γνωστή για το ελαιόλαδό της, το οποίο είναι φρουτένιο και πλούσιο με μια χρυσοπράσινη απόχρωση. Χρησιμοποιείται για τα πάντα, από το για να δώσει γεύση στο τυρί έως το να τηγανιστούν τα λαλάγγια».
Παρόλα αυτά, το... άγριο παρελθόν της περιοχής δεν έχει ακόμη ξεχαστεί.
Φωτογραφία: Menelaos Myrillas / SOOC
Η φράση «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς» ακούγεται σε καθημερινή βάση ενώ σχεδόν όλοι όσοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην χερσόνησο της Μάνης λένε τακτικά ότι έχουν «σπαρτιάτικο αίμα στις φλέβες τους».
«Οι Μανιάτες είναι απόγονοι των Αρχαίων Σπαρτιατών, τελεία» είπε ο Οικονομέας, που, σε ηλικία 86 ετών λέει στον δημοσιογράφο ότι θυμάται ακόμη ότι η μητέρα του τον μπούκωνε με βραστά αυγά για να γίνει δυνατός και να μπορέσει να συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση.
«Θυμάται, επίσης, να βλέπει τις θείες του να μαζεύονται τις νύχτες πριν από μια κηδεία μέλους της οικογένειας για να τραγουδήσουν τα τραγούδια του θανάτου, μια τελετουργία που αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου» γράφει το BBC.
Το βρετανικό δίκτυο σπεύδει, όμως, να υπενθυμίσει ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι οι σημερινοί Μανιάτες είναι απόγονοι των Αρχαίων Σπαρτιατών. Οποιοδήποτε δείγμα του αυθεντικού σπαρτιάτικου DNA έχει εξαφανιστεί εδώ και πολλά χρόνια και το μόνο που απομένει από τους μαχητές είναι οι θρύλοι τους. «Ορισμένοι ιστορικοί και ανθρωπολόγοι λένε ότι κάποιες ομοιότητες μεταξύ των αρχαίων και των μοντέρνων τελετουργικών -όπως τα τραγούδια του θανάτου- είναι ισχυροί δείκτες μιας σχέσης μεταξύ των Αρχαίων Σπαρτιατών και των Μανιατών αλλά ο Βασίλης Γούναρης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαφωνεί. “Η ζωή στο ίδιο φυσικό περιβάλλον είναι λογικό να οδηγεί τους κατοίκου σε παρόμοιες επιλογές σε πολλά θέματα. Αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το DNA των κατοίκων”» λέει το BBC, μεταφέροντας τα λόγια του καθηγητή.
Και τι έγινε όταν ο δημοσιογράφος μετέφερε τα λεγόμενα του καθηγητή στον Οικονομέα; «Μου έδωσε ένα ακόμη λαλάγγι. “Πες του ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς”».
Φωτογραφίες: Shutterstock
