Ο εκπαιδευτικός - συγγραφέας Κώστας Χριστόπουλος μιλά για το νέο του βιβλίο και εξηγεί τι σημαίνει…ΜΑΤΡΕΗ!
Συνέντευξη στη Βίκυ Γκουγκουστάμου
«ΜΑΤΡΕΗ». Ένας τίτλος που περισσότερο παραπέμπει σε… μυστικό κώδικα παρά σε τίτλο παιδικού βιβλίου, που πρέπει όμως οπωσδήποτε να διαβάσουν και οι μεγάλοι! Τι σημαίνει; «Όσοι διαβάσουν την ιστορία θα καταλάβουν» μας λέει ο εκπαιδευτικός-συγγραφέας Κώστας Χριστόπουλος και μας προσκαλεί να αποκωδικοποιήσουμε τον τίτλο μέσα από το μυαλό ενός παιδιού με ΔΕΥΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα).
Μετά το «Αγανακτισμένο προαύλιο» όπου ο Κώστας Χριστόπουλος ασχολήθηκε με το θέμα της ενδοσχολικής βίας, μας παρουσιάζει το νέο του βιβλίο «ΜΑΤΡΕΗ» (εκδόσεις Παπαζήση διατίθεται από το βιβλιοπωλείο Κορκολής) και καταπιάνεται με το σοβαρό θέμα της ΔΕΠΥ. Μια ιστορία, πολύ χιομοριστικά δοσμένη με φόντο την εξέλιξη μιας φιλίας που συγχρόνως αποτελεί έναν συμβουλευτικό οδηγό για τους ενήλικες.
Ο Κώστας Χριστόπουλος, γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στον Πύργο. Τα τελευταία χρόνια είναι ειδικός παιδαγωγός στο 6ο Δημοτικό Σχολείο. Έχει σπουδάσει στην Παιδαγωγική Σχολή της Φλώρινας με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή στο πανεπιστήμιο Tor Vergata της Ρώμης. Ανήσυχο πνεύμα, με έφεση στη μάθηση και τη γνώση, μιλάει τρεις ξένες γλώσσες και έχει Κρατική Πιστοποίηση ανάγνωσης και γραφής Braille. Λατρεύει τα βιβλία, τα ταξίδια και τη γυμναστική και ασχολείται συγγραφικά με την ποίηση και την πεζογραφία.
Ο ίδιος, μιλά στο ilialive.gr για το νέο του βιβλίο, τις εμπειρίες του από τη διδασκαλία σε παιδιά με ΔΕΠΥ, την επαφή του με τους γονείς, το πόσο εξοικειωμένοι και ενημερωμένοι είναι οι ενήλικες στο να «διαβάσουν» τα σημάδια, καθώς και κατά πόσο είναι υποστηρικτικό το σύστημα παιδείας στην Ελλάδα.
Μετά «Το αγανακτισμένο προαύλιο» έρχεται το νέο βιβλίο «ΜΑΤΡΕΗ». Εξηγήστε μας τον τίτλο, όπως επίσης και το έναυσμα για τη συγγραφή του.
Τα χρόνια που εργάζομαι ως εκπαιδευτικός σε σχολεία έχω έρθει πολλές φορές αντιμέτωπος με παιδιά με ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα). Σε συνεργασία με τους γονείς και τη διεπιστημονική ομάδα που εφαρμόζει προγράμματα παρέμβασης –όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις- προσπαθούσαμε για το καλύτερο δυνατό.
Σε μία περίπτωση όμως, πριν αρκετά χρόνια, οι γονείς δεν αποδέχονταν το γεγονός ότι το παιδί τους διαγνώστηκε με ΔΕΠΥ. Δεν υπήρξε, όπως καταλαβαίνετε, η επιθυμητή και απαραίτητη υποστήριξη και ξαφνικά βρεθήκαμε με τον γιο τους να κολυμπάμε σε βαθιά νερά.
Γενικά, η αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ δεν προϋποθέτει μόνο την ενημέρωση των φροντιστών του παιδιού, αλλά και την βαθιά αποδοχή τόσο της διαταραχής, όσο και της εικόνας του παιδιού, την εκπαίδευσή τους στην εφαρμογή κατάλληλων τεχνικών για να βοηθούν το παιδί στο σπίτι, καθώς και τη συμβουλευτική υποστήριξη της οικογένειας.
Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο δύσκολα ήταν τα πράγματα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Έτσι φυτεύτηκε στο μυαλό μου ο σπόρος της ιδέας και στα επόμενα χρόνια διαμορφωνόταν, μέχρι που τελικά άνθισε.
Τώρα, όσον αφορά τον τίτλο, θα μου επιτρέψετε να παραμείνει ένα μυστικό που μπορεί να το ανακαλύψουν οι αναγνώστες του βιβλίου.
Είναι ένα παραμύθι, όπως σημειώνετε, για μικρούς και μεγάλους. Τι αποκομίζει λοιπόν ο αναγνώστης ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκει;
Ένα παιδί θα διαβάσει μια όμορφη ιστορία που διαδραματίζεται σε ένα αγαπημένο μου χωριό, το οποίο βρίσκεται στα Ζαγοροχώρια. Θα παρακολουθήσει την εξέλιξη μιας φιλίας και θα γελάσει ίσως με διάφορα ευτράπελα που συμβαίνουν στον ήρωά μας. Ένας μεγάλος όμως, είτε είναι γονιός, είτε είναι εκπαιδευτικός θα συναντήσει στο βιβλίο έναν συμβουλευτικό οδηγό σε μορφή παραμυθιού. Αυτό που ελπίζω εγώ είναι να διαβαστεί από όσους περισσότερους γονείς γίνεται, καθώς περιέχει πρακτικές συμβουλές για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε τυχόν ανάλογες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να έχεις στην οικογένειά σου παιδί με ΔΕΠΥ για να διαβάσεις το βιβλίο. Οι συμβουλές που παρουσιάζονται μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιοδήποτε παιδί. Ούτως ή άλλως, η οριοθέτηση και η πειθαρχία δεν εφαρμόζονται μόνο σε συμπεριφορές παιδιών με τη συγκεκριμένη διαταραχή.
Πόσο ταμπού παραμένει στις μέρες μας το θέμα της ΔΕΠΥ;
Σίγουρα παραμένει ταμπού, όπως και πολλές άλλες διαταραχές, αλλά νομίζω πως τα τελευταία χρόνια μέσω της ευρύτερης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όλων, έχει αλλάξει λίγο η κατάσταση στο πως αντιμετωπίζουν οι γονείς τη διάγνωση της ΔΕΠΥ, κάτι το οποίο με χαροποιεί ιδιαίτερα. Πολλοί γονείς μάλιστα μου αναφέρουν ότι ίσως και αυτοί, όντας μικροί, παρουσίαζαν χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ.
Μερικοί υποστηρίζουν πως ακόμα και τώρα νιώθουν να διασπάται η προσοχή τους και πολλές φορές νιώθουν ενοχικά απέναντι στον συνομιλητή τους. Έχει τύχει επίσης πολλές φορές να συζητάω με γονιό παιδιού με ΔΕΠΥ και να μου ζητάει συνεχώς να του επαναλάβω αυτά που του ανέφερα προηγουμένως. Υπάρχει λοιπόν ένα σημαντικό ποσοστό ενήλικων ανθρώπων με αδιάγνωστη ΔΕΠΥ, η οποία εμφανίστηκε στην παιδική ηλικία και δεν διαγνώστηκε ποτέ. Οι γονείς λοιπόν αρχίζουν να θυμούνται τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν ως παιδιά ή ακόμα και τώρα ως ενήλικες και πασχίζουν εν τέλει να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των παιδιών τους.
Τι θυμάστε από την πρώτη σας εκπαιδευτική επαφή με μαθητές με ΔΕΠΥ. Υπήρξε κάτι που σας άγχωσε, σας φόβισε; Και τι σας δίδαξε.
Την πρώτη φορά που ήρθα αντιμέτωπος με μαθητή με ΔΕΠΥ αγχώθηκα αρκετά, όπως είναι λογικό. Ήταν η δεύτερη χρονιά που εργαζόμουν· ήμουν μόλις 24 χρονών. Μου φάνηκε βουνό το γεγονός πως θα πρέπει μια ολόκληρη χρονιά να διαχειριστώ μια τάξη με έναν τόσο δύσκολο μαθητή.
Ξεκίνησα να διαβάζω πρόσφατα άρθρα και δημοσιεύσεις, μίλησα με παιδοψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς, συμβουλεύτηκα μεγαλύτερους και εμπειρότερους δασκάλους, οι οποίοι μου έδωσαν τα φώτα τους, όσον αφορά τη διαχείριση τέτοιου είδους περιστατικών.
Δύο πράγματα κατάλαβα από αυτήν την πρώτη μου εμπειρία. Το πρώτο είναι ότι ο μαθητής εκείνος ήταν από τις πιο εύκολες περιπτώσεις ΔΕΠΥ που μπορεί να συναντήσει κάποιος εκπαιδευτικός και το δεύτερο ότι βήμα - βήμα, με επιμονή, υπομονή και συνεχή έρευνα και προσπάθεια κάποια στιγμή θα το ανέβεις το βουνό και τότε θα ανταμειφθείς από τη θέα του!
Τελικά ποιοι είναι πιο εύκολο να εκπαιδευτούν, τα παιδιά ή οι ενήλικες στα νέα επιστημονικά δεδομένα που όχι μόνο αλλάζουν τον κόσμο όπως τον γνωρίζαμε αλλά ανοίγουν και νέους ορίζοντες μπροστά μας να εξερευνήσουμε.
Κανείς δεν είναι ευκολότερο να εκπαιδευτεί στα νέα επιστημονικά δεδομένα, καθώς παρουσιάζονται διαφορετικά πλεονεκτήματα στα παιδιά και στους ενήλικες. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να μαθαίνουν πιο γρήγορα νέες πληροφορίες, διακρίνονται από περιέργεια και ενθουσιασμό, ενώ οι ενήλικες διαθέτουν εμπειρία, πρότερη γνώση και πιο αναπτυγμένη κριτική σκέψη. Οπότε, το σημαντικό είναι να προσαρμόζεται η εκπαίδευση στις ανάγκες και τις δυνατότητες της εκάστοτε ομάδας.
Τα ελληνικά σχολεία και το υπάρχον σύστημα της Παιδείας μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί με ΔΕΠΥ να ακολουθήσει το εκπαιδευτικό σύστημα;
Μπορούν υπό προϋποθέσεις… Αν ένα σχολείο είναι επανδρωμένο με το επιστημονικό προσωπικό που απαιτείται, πέραν από τους δασκάλους της γενικής αγωγής, δηλαδή αν έχει ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, είναι σε θέση να εφαρμόσει προγράμματα διαφοροποιημένης διδασκαλίας και συμβουλευτικής καθοδήγησης και μπορεί να υποστηρίξει τους/τις μαθητές/τριες με ΔΕΠΥ.
Ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε εξέλιξη είναι η συνεργασία του δασκάλου της γενικής, των γονιών του παιδιού με ΔΕΠΥ και της ΕΔΥ(Επιτροπή Διεπιστημονικής Υποστήριξης). Όμως, όλα αυτά που ανέφερα δεν είναι ούτε εύκολα, ούτε αυτονόητα.
