Πρώτη μέρα πανελλαδικών εξετάσεων για τους υποψηφίους του Γενικού Λυκείου στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.
Οι μαθητές κλήθηκαν να επεξεργαστούν τρία κείμενα εκ των οποίων τα δύο μη λογοτεχνικά και το τρίτο λογοτεχνικό. Οι ερωτήσεις σχετικά με την θεωρία ήταν διατυπωμένες με σαφήνεια, δεν παρουσίαζαν κάποιο βαθμό δυσκολίας, ωστόσο απαιτούσαν τη γνώση της θεωρίας.
Για πρώτη φορά δόθηκε απόσπασμα από διήγημα και το νόημά του ήταν εύληπτο. Η απάντηση στην ερώτηση σχετικά με το τι αντιπροσωπεύει το ταγάρι για την οικογένεια της αφηγήτριας απαιτούσε ιδιαίτερη προσοχή καθώς επίσης και η ρητή διατύπωση της προσωπικής τους άποψης.
Στο θέμα της έκθεσης ζητήθηκε να απαντήσουν σε δύο ζητούμενα αναφορικά με την αξία και τη βιωματική απόκτηση της ιστορικής γνώσης με τη μορφή του άρθρου. Οι μαθητές μπορούσαν να αντλήσουν στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς. Στα θέματα μπορούσαν να ανταποκριθούν οι καλά προετοιμασμένοι μαθητές αξιοποιώντας την κριτική τους ικανότητα.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Ο συγγραφέας στις παραγράφους 2- 4 αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους οφείλουμε να μαθαίνουμε ιστορία.
- Άρρηκτη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν.
- Επίδραση στα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των κοινωνιών.
- Καλλιέργεια ηθικών αξιών, ιδανικών, πεποιθήσεων και κανόνων.
- Επιρροή της ιστορίας στο παρόν και στο μέλλον.
- Καταδεικνύεται η αξία των ιστορικών προσώπων και η συμβολή τους στο παρόν.
- Ενίσχυση της εθνικής συνείδησης και της συλλογικής ταυτότητας.
- Αποτροπή από τα λάθη του παρελθόντος.
ΘΕΜΑ Β
Β1.
α. Λάθος
β. Λάθος
γ. Σωστό
δ. Σωστό
ε. Σωστό
Β2. α. Ο τίτλος είναι:
- ρηματικός,
- περιέχει ρητορικό ερώτημα,
- χρήση της υποτακτικής,
- α’ ρηματικό πρόσωπο που εκφράζει συλλογικότητα και μετοχή στο θέμα.
Ως προς τον επικοινωνιακό του ρόλο:
- σύντομος και περιεκτικός,
- πληροφοριακός και άμεσος,
- εύστοχος, προϊδεάζει για το θέμα του κειμένου,
- προβληματίζει και ελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη,
- διεγείρει τα συναισθήματα του αναγνώστη.
β. Ο ευθύ λόγος στο τέλος της πρώτης παραγράφου:
- αποδίδει με πιστότητα τα λόγια κάποιου χωρίς να υφίσταται παρερμηνεία ή διαστρέβλωση των απόψεών του.
- προσφέρει ζωντάνια, παραστατικότητα και αμεσότητα,
- προσδίδει επικοινωνιακό και διαλογικό χαρακτήρα,
- δημιουργεί σχέση οικειότητας με τον αναγνώστη,
- προσεγγίζει βιωματικά τις ιδέες,
- εκλύει το ενδιαφέρον και την προσοχή του αναγνώστη.
Β3. Η Κική Δημουλά στο απόσπασμα «Για να επανέλθω…φωτογραφία σου» ευαισθητοποιεί τον αναγνώστη αναφορικά με το ρόλο που διαδραματίζει η επέτειος στη διατήρηση της μνήμης με τις εξής γλωσσικές επιλογές:
- Συνυποδηλωτική/ ποιητική λειτουργία της γλώσσας: «ένα δωρεάν μεταφορικό μέσο», «από βαθύ προβληματισμό» (δίνει βαρύτητα στη μορφή του μηνύματος, ο λόγος είναι υποκειμενικό κι έχουμε πλασματική απεικόνιση της πραγματικότητας),
- ασύνδετο σχήμα: «τίμα τους ήρωες…στον κάθε αγνοούμενο», «και ιδού…η παλιά φωτογραφία σου» (δίνει έμφαση, ζωντάνια, δηλώνει συναισθηματική φόρτιση),
- επανάληψη της λέξης: «γενέθλια» (δηλώνει έμφαση),
- αποσιωπητικά: «Αυτές κι αν θέλουν να ξεχαστούν…» (για δηλώσει συγκίνηση, προβληματισμό και για να αποσιωπηθεί κάτι που δεν είναι επιθυμητό να αναφερθεί)
- αντίθεση: «σε χαρές και απώλειες» (τονίζεται το περιεχόμενο και η σημασία των όρων).
Οι μαθητές καλούνται να αναφέρουν τρεις γλωσσικές επιλογές.
ΘΕΜΑ Γ
Γ1.
- Το ταγάρι αποτελεί δεσμό μεταξύ των γενεών,
- αποτελεί στοιχείο λαϊκού πολιτισμού και παράδοσης που ενώνει τις γενιές,
- πρόκειται για ένα αντικείμενο που φανερώνει το παρελθόν της οικογένειας.
Κειμενικοί δείκτες που τεκμηριώνουν την απάντηση είναι:
- πρωτοπρόσωπη αφήγηση: «θα σας πω»
- ευθύς λόγος: «πράγματα για μια ζωή»
- περιγραφή: «Ήταν βαμμένο με φυτικές βαφές και είχε ωραία λαμπερά χρώματα»,
- αναδρομική αφήγηση: « μου διηγήθηκε τα νυχτέρια».
Οι μαθητές καλούνται να αναφέρουν τρεις κειμενικούς δείκτες.
ΘΕΜΑ Δ
Επικοινωνιακό πλαίσιο: άρθρο σε ιστοσελίδα του σχολείου.
Χρήση ρηματικού προσώπου: γ’ ενικό
Τίτλος: Όσο υπάρχει ιστορία μαθαίνω…
Πρόλογος: Αφόρμηση από την επικαιρότητα
Ζητούμενο πρώτο: Η αξία της ιστορικής γνώσης
- γνωρίζουν τον παρελθόν του τόπου τους, τις παραδόσεις, τις αξίες, τον τρόπο ζωής των προηγούμενων γενεών,
- αισθάνονται την εθνική υπερηφάνεια για τα κατορθώματα των προγόνων,
- παραδειγματίζονται από τα λάθη ώστε να αποφύγουν ανάλογες αστοχίες στο μέλλον,
- καθίσταται σαφής η ισοτιμία των λαών και η ιδιαίτερη αξία κάθε έθνους αλλά και η προσφορά τους στη διαμόρφωση του παγκόσμιου πολιτισμού,
- καλλιεργούνται ηθικές αξίες και ιδανικά, όπως δημοκρατία, ειρήνη, συναδέλφωση, αγωνιστικότητα,
- διατηρούνται οι αναμνήσεις και οι ιστορικές στιγμές μέσω των επετείων,
- καλλιεργείται το αίσθημα της συλλογικής μνήμης και προσφέρει ηθικά και υγιή πρότυπα,
- ενισχύεται η απόκτηση οικουμενικής συνείδησης και ο υγιής διεθνισμός.
Ζητούμενο δεύτερο: βιωματικοί τρόποι για την καλλιέργεια ενδιαφέροντος για το ιστορικό παρελθόν
- συμμετοχή σε εκδηλώσεις ιστορικού ενδιαφέροντος,
- εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μουσεία, αρχαιολογικούς/ ιστορικούς χώρους,
- διαδραστικές δραστηριότητες με την αξιοποίηση των νέων μέσων ψηφιακής τεχνολογίας,
- συμμετοχή σε ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα (ERASMUS) που ενισχύουν την εθνική ταυτότητα, ενώ παράλληλα ενισχύεται η αποδοχή του πολυπολιτισμικού στοιχείο και ο οικουμενικός χαρακτήρας.
- παρακολούθηση κινηματογραφικών ταινιών και θεατρικών παραστάσεων,
- οι μαθητές να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις της πολιτείας με συμμετοχή ειδικών επιστημόνων στον τομέα της ιστορίας και του πολιτισμού.
Επίλογος: Αξιολογική κρίση.
- συμμετοχή σε διαθεματικές εργασίες που καλλιεργείται η συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα,
- σχολικός εορτασμός με τη διοργάνωση θεατρικών παραστάσεων που δραματοποιούν σημαντικά ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος.
Οι καθηγητές των φροντιστηρίων Ορόσημο- Θαλής εύχονται δύναμη και επιτυχία στου μαθητές.
Φιλολογική ομάδα
Φροντιστήριο ΟΡΟΣΗΜΟ- ΘΑΛΗΣ
