Η βόρεια Ευρώπη έχει παγκοσμίως το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού που πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας και μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι τα γονίδια που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει τη νόσο αυτή εισήχθησαν στη βορειοδυτική Ευρώπη πριν από περίπου 5.000 χρόνια από βοσκούς προβάτων και βοοειδών που μετανάστευσαν από τα ανατολικά.
Μια διεθνής ομάδα 175 εμπειρογνωμόνων, με επικεφαλής καθηγητές των Πανεπιστημίων του Κέιμπριτζ, της Κοπεγχάγης και της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, δημιούργησε τη μεγαλύτερη τράπεζα γονιδίων αρχαίων ανθρώπων στον κόσμο, αναλύοντας τα οστά και τα δόντια σχεδόν 5.000 ανθρώπων που ζούσαν στη δυτική Ευρώπη και την Ασία σε ένα εύρος περιόδων, από τη Μεσολιθική και τη Νεολιθική εποχή μέχρι τον Μεσαίωνα. Το παλαιότερο γονιδίωμα προέρχεται από άτομο που έζησε πριν από περίπου 34.000 χρόνια.
Με την αλληλουχία του αρχαίου ανθρώπινου DNA και τη σύγκρισή του με σύγχρονα δείγματα από 400.000 άτομα, τα οποία βρίσκονται καταχωρημένα στη βρετανική ιατρική βάση Biobank, η ερευνητική ομάδα χαρτογράφησε την ιστορική εξάπλωση των γονιδίων και των ασθενειών με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι πληθυσμοί μετανάστευαν. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται σε τέσσερις ερευνητικές εργασίες στο περιοδικό «Nature», παρέχοντας νέα βιολογική κατανόηση συγκεκριμένων διαταραχών.
Μεταξύ άλλων οι ερευνητές διαπίστωσαν τη γεωγραφική εξάπλωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας από τις ρίζες της στη Στέπα του Πόντου, μια περιοχή που καλύπτει τμήματα της σημερινής Ουκρανίας, της νοτιοδυτικής Ρωσίας και της περιοχής του δυτικού Καζακστάν. Η μεγάλη μετανάστευση πριν από περίπου 5.000 χρόνια των Γιαμνάγια, κτηνοτρόφων που μετανάστευσαν από τη Στέπα στη βορειοδυτική Ευρώπη, εισήγε γονίδια κινδύνου στον πληθυσμό της βορειοδυτικής Ευρώπης και άφησε «κληρονομιά» τα υψηλότερα ποσοστά σκλήρυνσης κατά πλάκας σήμερα. Την ίδια ώρα, εντόπισαν ότι τα συγκεκριμένα γονίδια πιθανώς προστάτευαν τους αρχαίους αυτούς πληθυσμούς από το να κολλήσουν μολυσματικές ασθένειες από τα πρόβατα και τα βοοειδή τους, αλλά αύξησαν και τον κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
«Μπορούμε τώρα να κατανοήσουμε και να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε τη σκλήρυνση κατά πλάκας ως αυτό που πραγματικά είναι: το αποτέλεσμα μιας γενετικής προσαρμογής σε ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες που συνέβησαν στην προϊστορία μας», σημειώνει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, Λαρς Φούγκερ.
Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ και ο διαβήτης τύπου 2, εντοπίστηκαν στους κυνηγούς-συλλέκτες.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η μελλοντική ανάλυση θα αποκαλύψει περισσότερα για τους γενετικούς δείκτες του αυτισμού, της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), της σχιζοφρένειας, της διπολικής διαταραχής και της κατάθλιψης.
Σύνδεσμοι για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις:
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06618-z
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06705-1
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06865-0
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06862-3
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
