Αγαπητοί μας Χριστιανοί, ως γνωστό οι Ιερές εικόνες είναι τα βιβλία των αγραμμάτων, που μας διδάσκουν με τα διάφορα σύμβολά τους. Έτσι στις Βυζαντινές εικόνες της Βάπτισης του Κυρίου μας βλέπουμε τα εξής:
Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας. ΒΡΑΧΙΑ υπάρχουν δεξιά και αριστερά του.
Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ βρίσκεται στο μέσον του ποταμού. Άλλοτε στις πιο παλιές ανατολικής τέχνης εικόνες είναι γυμνός με μια ελαφρά κλίση και λίγο διασταυρωμένα τα πόδια με σκοπό να καλύψει το φύλο, σύμφωνα και με τον ύμνο του Εσπερινού που λέει: «γύμνωσιν αισχίστην περιστέλλων Αδάμ τω προπάτορι, απογυμνούσαι εκουσίως». Άλλοτε πάλι, σε πιο νέες εικόνες της Ορθόδοξης Ανατολικής τέχνης, για λόγους σεμνότητας, (επηρεαζόμενες από την δυτική εικονογραφία που δεν υπάρχει αντίληψη του συμβολισμού της γύμνωσης), ο Ιησούς φοράει περίζωμα.
Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ βρίσκεται στα δεξιά του Κυρίου, ντυμένος χιτώνα ή ιμάτιο απλό ρούχο) πάνω από την μηλωτή ένδυμα από τρίχα καμήλας).
Στην Ορθόδοξη αγιογραφία ο Πρόδρομος με δέος και σε στάση υπόκλισης βαπτίζει τον Ιησού, «απτόμενος της κορυφής του Δεσπότου». Δηλαδή, ρίχνει νερό με τα χέρια του, αγγίζοντας το κεφάλι του Χριστού. Στην δυτική ζωγραφική, ο Χριστός δεν ζωγραφίζεται μέσα στο νερό αλλά πάνω στα βράχια και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος Του χύνει νερό στο κεφάλι από κάποιο κύπελλο. Έχουμε δηλαδή παράσταση του δια ραντισμού βαπτίσματος της καθολικής εκκλησίας, ενώ οι ορθόδοξες βυζαντινές υπενθυμίζουν το δια «καταδύσεως» Βάπτισμα σύμφωνα με το «ανέβη από του ύδατος» (Ματθ. 3, 16), αλλά και με το κήρυγμα του Κυρίλλου Ιεροσολύμων. ΕΝΑ ΚΥΑΝΟ ΗΜΙΚΥΚΛΙΟ πάνω από τον Χριστό, εικονίζει τον Ουρανό.
ΕΝΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ, είναι η σωματική μορφή «σωματικώ είδει» (Λουκ. 3, 22) που πήρε το Άγιο Πνεύμα και που κατεβαίνοντας από τον Ουρανό, στέκεται πάνω από το κεφάλι του Ιησού, σύμφωνα με το χωρίο «και ιδού ηνεώχθησαν αυτώ οι ουρανοί και είδεν το πνεύμα του Θεού καταβαίνον ωσεί περιστεράν και ερχόμενον επ’ αυτόν» (Ματθ. 3, 16). ΕΝΑ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ που κατευθύνεται από τον Ουρανό, εικονίζεται σε παλιότερες εικόνες βεβαιώνοντας «του λόγου το αληθές» και δείχνοντας ότι «ούτος εστίν ο Υιός μου ο Αγαπητός εν ω ευδόκησα» (Ματθ. 3, 13). ΤΡΕΙΣ Ή ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΑΓΓΕΛΟΙ προσκλίνοντες στα αριστερά του Κυρίου, έχουν καλυμμένα τα χέρια τους με ιμάτια για να ντύσουν τον Ιησού μόλις βγει από το νερό. ΣΤΟ ΝΕΡΟ κάτω από τα πόδια του Ιησού εικονίζονται με προσωποποιήσεις, σύμφωνα με την ελληνιστική παράδοση, η ΘΑΛΑΣΣΑ και ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ.
Η ΘΑΛΑΣΣΑ παριστάνεται με μορφή γυναίκας «νηχομένης». Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ παριστάνεται σαν γέροντας γυμνός, συνήθως πάνω σε ψάρι. ΨΑΡΙΑ πλαισιώνουν τον Ιησού μέσα στον ποταμό και μερικές φορές βλέπουμε και βλάστηση στις βραχώδης ακτές. ΜΙΑ ΑΞΙΝΑ στη ρίζα ενός δέντρου βρίσκεται στα αριστερά της εικόνας θυμίζοντας σε όλους εμάς τα ξεκάθαρα λόγια του Ιωάννη του Προδρόμου «ήδη δε και η αξίνη προς την ρίζαν των δένδρων κείται, παν ουν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Ματθ. 3, 10) η αξίνα βρίσκεται ήδη στη ρίζα των δέντρων κάθε δέντρο, λοιπόν, που δεν κάνει καλό καρπό, κόβεται, και ρίχνεται στη φωτιά). ΕΝΑΣ ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΟΣ ΔΡΑΚΟΝΤΑΣ ή μορφές δρακόντων σε κάποιες εικόνες, όπου πάνω πατάει ο Ιησούς και συντρίβει, συμβολίζει τον διάβολο και τα προσωπεία του. Η παράσταση οφείλεται στην υμνολογία και ειδικότερα στα λόγια ευχής του αγιασμού "Συ τας κεφαλάς των εμφωλευόντων δρακόντων συνέτριψας". ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ που φαίνονται να ξεπροβάλλουν πίσω από ένα βράχο, στην μεριά του Προδρόμου, είναι οι μαθητές του Ιωάννου οι οποίοι, με την απορία καθρεπτισμένη στα πρόσωπά τους, αναλογίζονται αν ο βαπτιζόμενος Ιησούς είναι πράγματι ο Μεσσίας που περίμεναν.
Στους άφωτους, σκοτεινούς και χαλεπούς καιρούς που ζούμε αγαπητοί μας, το γεγονός αυτό της Ελπίδας, της Χαράς και της Ζωής, δηλαδή η φανέρωση της Αγίας Τριάδος και το Φως των Θεοφανείων, είναι όχι μόνον το ζητούμενο αλλά και το μόνο διέξοδο και λύση στα αλύτρωτα αδιέξοδα μας. Φαίνεται όμως πως εμείς οι Νεοέλληνες δυστυχώς τελικά επιλέγουμε τον δρόμο της αυτοκαταστροφής… Δεν μαθαίνουμε από τα παθήματα, τις δοκιμασίες και τα βάσανά μας. Τα τελευταία χρόνια μπήκαμε στην μέγγενη της «κρίσης», όπως την ονόμασαν, και αναζητούμε λύτρωση και σωτηρία μέσα από δρόμους και τρόπους που όπως μας λένε, απαιτούν θυσίες, περικοπές, στερήσεις, δάκρυα, πόνο και αίμα.
Ο περήφανος Ελληνικός λαός μας κατάντησε να περιμένει σε ατελείωτες «ουρές» για να προμηθευτεί ότι μέχρι χθες θεωρούσε δεδομένο και αυτονόητο. (Φαγητό, χρήματα, ρούχα, φάρμακα, κ.α.). Καταντήσαμε ζητιάνοι στον τόπο μας… Καραβάνια εξαθλιωμένων, ανέργων και νεόπτωχων… Η νεολαία μας, απογοητευμένη από την ασυνέπεια λόγων και έργων μας, καθώς τους παραδίδουμε μία Πατρίδα χρεοκοπημένη και λαβωμένη, αναζητούν ζωή και μέλλον στην ξενιτιά. Η Χώρα μας δυστυχώς πλέον τείνει να γίνει ένα απέραντο γηροκομείο… ενώ από την άλλη έχουμε την δόλια εισβολή προσφύγων αλλά κυρίως λαθρομεταναστών... ενώ τώρα μας μαστίζει και μα φοβίζει πλέον και η πανδημία του Κορωνοϊού. Το Φως των Θεοφανείων ας διαλύσει το σκοτάδι της κρίσης και της ανέχειας, ας φωτίζει κάθε ημέρα του καινούργιου χρόνου και να ζεσταίνει τις ψυχές και τις καρδιές μας, έτσι ώστε να αγαπούμε περισσότερο τον Θεό και τον συνάνθρωπό μας. Τέλος αγαπητοί μας Χριστιανοί, ευχόμαστε ολόψυχα η χώρα μας, ο λαός μας, οι άνθρωποι της Ενορίας μας, καθώς επίσης και της πόλεώς μας, να είναι πάντοτε φωτισμένοι, χαρούμενοι, ευλογημένοι και να έχουν Χρόνια Πολλά και Καλά!!
Καλά Θεοφάνεια με Το Φως Του Χριστού στις καρδιές μας!
Πρεσβυτέρου Νικολάου Κατσηδήμα.