Είναι πλέον «πολύ απίθανο», σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ότι θα πραγματοποιηθεί εντός του 2022, όπως προγραμματιζόταν, η εκτόξευση του ρόβερ «Ρόσαλιντ Φράνκλιν» για τον Άρη, στο πλαίσιο της κοινής διαστημικής αποστολής ExoMars από την Ευρώπη και τη Ρωσία. Αιτία είναι η εισβολή της τελευταίας στην Ουκρανία και οι συνεχώς επιδεινούμενες ευρω-ρωσικές σχέσεις, μετά και τις κυρώσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ κατά της Μόσχας.
Σε ανακοίνωσή της η ESA - ένας διακυβερνητικός οργανισμός 22 μελών μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα - εκφράζει τη θλίψη της για «τις ανθρώπινες απώλειες και τις τραγικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία». Τονίζει ότι «εφαρμόζουμε πλήρως τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από τα κράτη μέλη μας». Επισημαίνει ότι, μετά την απόφαση της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos να σταματήσει τις εκτοξεύσεις πυραύλων «Σογιούζ» από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο Κουρού στη Γαλλική Γουινέα της Νότιας Αμερικής, θα ληφθεί προσπάθεια το κενό να καλυφθεί από τους υπάρχοντες ευρωπαϊκούς πυραύλους, καθώς και από τους μελλοντικούς Vega-C και Ariane-6.
Σχετικά με το ευρω-ρωσικό πρόγραμμα ExoMars, τονίζεται ότι «οι κυρώσεις και το ευρύτερο πλαίσιο συνθηκών καθιστούν μια εκτόξευση το 2022 πολύ απίθανη». Το βρετανικής κατασκευής εξάτροχο ρόβερ «Rosalind Franklin» (φέρει το όνομα της Βρετανίδας επιστήμονα που συνέβαλε στην ανακάλυψη του DNA), το οποίο διαθέτει και τρυπάνι για να σκάψει στο αρειανό υπέδαφος, προγραμματιζόταν να εκτοξευθεί φέτος τον Σεπτέμβριο με ρωσικό πύραυλο από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν και να προσεδαφιστεί στον Άρη μετά από οκτώ μήνες με τη βοήθεια του επίσης ρωσικού συστήματος προσεδάφισης «Καζατσόκ». Αν το σύντομο χρονικό «παράθυρο» για εκτόξευση στον Άρη (μεταξύ τέλους Σεπτεμβρίου και αρχών Οκτωβρίου) δεν αξιοποιηθεί, τότε η εκτόξευση θα πρέπει να γίνει μετά από 26 μήνες, όταν οι τροχιές τους θα έχουν φέρει ξανά κοντά τη Γη με τον «κόκκινο» πλανήτη.
Εδώ και δεκαετίες η Δύση και η Ρωσία κατάφερναν να συνεργάζονται στο διάστημα ακόμη και στον Ψυχρό Πόλεμο ή εν μέσω γεωπολιτικών κρίσεων όπως της Κριμαίας το 2014. Όμως η εισβολή στην Ουκρανία μπορεί να αποδειχθεί κομβικό σημείο, καθώς φαίνεται τώρα πιο δύσκολη η συνέχιση μιας τέτοιας συνεργασίας. Ερωτηματικά παραμένουν αν η αποστολή ExoMars τελικά θα ακυρωθεί, αν θα αναβληθεί εωσότου οι ευρω-ρωσικές σχέσεις βελτιωθούν ή αν οι Ευρωπαίοι θα επιδιώξουν να προχωρήσουν μόνοι τους. Όμως ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η δοκιμή ενός νέου συστήματος προσεδάφισης, που θα αντικαταστήσει το ρωσικό Kazachok, θα απαιτήσει περισσότερα από δύο χρόνια.
Από την άλλη, ειδικά όσον αφορά τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΣΣ), αναγκαστικά αναμένεται να συνεχιστεί η διεθνής διαστημική συνεργασία, αλλιώς απειλείται η ίδια η ύπαρξη του σταθμού. Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) εξετάζει ήδη πάντως τρόπους για να διατηρήσει τον σταθμό σε τροχιά ακόμη και χωρίς τη ρωσική βοήθεια. Οι αμερικανικές εταιρείες Northrop Grumman και Space X, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, θα μπορούσαν να βοηθήσουν εν προκειμένω.
Προς το παρόν πάντως η Μόσχα δεν έχει δώσει ενδείξεις ότι προτίθεται να εγκαταλείψει τον ΔΣΣ. Το ρωσικό τμήμα του ΔΣΣ και ο «παρκαρισμένος» σε αυτό ρωσικός πύραυλος Progress είναι υπεύθυνοι για την προώθηση και πλοήγηση όλου του σταθμού, καθώς και για τις περιοδικές αλλαγές στην τροχιά του, έτσι ώστε σταδιακά να μην χαμηλώσει και εισέλθει στη γήινη ατμόσφαιρα, αλλά να παραμείνει στο σημερινό ύψος των περίπου 400 χιλιομέτρων. Ο Σταθμός φιλοξενεί αστροναύτες πολλών χωρών αδιαλείπτως εδώ και πάνω από 21 χρόνια.
Τέλος, η NASA έκανε γνωστό ότι το βάρους 1,8 κιλών και κινούμενο με ηλιακή ενέργεια ελικοπτεράκι Ingenuity του ρόβερ Perseverance πραγματοποίησε την 20ή πτήση του στον Άρη. Σε μια πτήση διάρκειας 130 δευτερολέπτων κάλυψε μια απόσταση 391 μέτρων με ταχύτητα 4,4 μέτρων το δευτερόλεπτο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
