Επιστολή με τις προτάσεις για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2027”, υπέβαλε το Επιμελητήριο Ηλείας με επιστολή του προς τον Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας Νεκτάριο Φαρμάκη. Εκεί αναφέρονται οι επτά άξονες που προτείνονται για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό.
Όπως αναφέρει στις προτάσεις της η διοίκηση του Επιμελητηρίου Ηλείας “… σε συνέχεια της συμμετοχής μας στην Ημερίδα διαβούλευσης στο πλαίσιο της προετοιμασίας του Επιχειρησιακού Προγράμματος "ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2027", σας αποστέλλουμε γραπτώς τις προτάσεις μας αναφορικά με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, τις οποίες έχουμε κατηγοριοποιήσει σε επτά (7) κεντρικούς άξονες.
1. Επενδύσεις σε Έρευνα κι Ανάπτυξης (R&D)
Ενόψει της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης, οφείλουμε να εργαστούμε όλοι προς την κατεύθυνση οικοδόμησης μια κοινωνίας γνώσης, που θα επενδύει στην εκπαίδευση και στη σύνδεση της επιχειρηματικότητας με την έρευνα και την καινοτομία. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου προτείνεται η:
1.1 Διατήρηση και θωράκιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος της Ηλείας
Για την πολυπόθητη ανάπτυξη της Ηλείας χρειάζονται άμεσα επενδύσεις στην εκπαίδευση και την παιδεία. Στο πλαίσιο αυτό απαιτούμε τη διατήρηση κι ενίσχυση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας των Πανεπιστημιακών Τμημάτων της περιοχής.
1.2 Σύνδεση της γεωργικής επιχειρηματικότητας με την έρευνα και την καινοτομία
• Τα γεωργικά προϊόντα αποτέλεσαν τον πιο σταθερό οικονομικό παράγοντα για την περιοχή της Ηλείας, ιδιαίτερα μετά την καθίζηση που υπέστη ο κλάδος του τουρισμού, ως απόρροια της πανδημίας. Παρά την αδιαμφισβήτητη συνεισφορά του αγροδιατροφικού τομέα στην τοπική κι εθνική οικονομία, η περιοχή της Ηλείας έχει άμεση ανάγκη εξεύρεσης βέλτιστων τρόπων σύνδεσης του πρωτογενούς τομέα με την καινοτομία, μέσω της διεκδίκησης περισσότερων υλοποιήσεων στο κομμάτι της Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS 3), οι οποίες έχουν, έως τώρα, αποδειχθεί πολύ φτωχές και δυσανάλογες του ενδιαφέροντος και της ενεργούς συμμετοχής για την περιοχής της Ηλείας.
• Να προβλεφθούν στο νέο Π.Ε.Π Δυτικής Ελλάδας κονδύλια αυτοτελούς έρευνας από αγροτοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις της Ηλείας ,διότι μόνο έτσι μπορεί να παραχθεί υπεραξία σε προϊόντα της νέας Αγροτικής Οικονομίας (π.χ έρευνα για νέα συμπλέγματα εκχυλισμάτων από την τοπική χλωρίδα).
• Επιπροσθέτως, απαιτείται η σύνδεση με φορείς τεχνολογιών υψηλής καινοτομίας, προκειμένου οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα, να αναπτύξουν και να αξιοποιήσουν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας με διεθνή αναγνώριση και υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας.
• Παράλληλα ζητούμε την επαναλειτουργία των ινστιτούτων έρευνας και υποστήριξης, τα οποία είχαν συντελέσει στο παρελθόν στην οικονομική ανάπτυξη της Ηλείας, με χαρακτηριστικότερα όλων το σταφιδικό κέντρο, που βρισκόταν στην είσοδο της πόλης αλλά και το Ινστιτούτο Κοροίβου.
2 Αξιολόγηση και αναθεώρηση χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού
• Σε ό,τι αφορά τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος αποτελεί πλέον καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη λειτουργίας Επιχειρηματικών & Βιομηχανικών πάρκων στην Ηλεία, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου της Ηλείας, καθώς μέσω των επιχειρηματικών πάρκων, οι βιομηχανίες και οι μεταποιητικές επιχειρήσεις μπορούν να ελέγξουν με καλύτερο τρόπο τα λειτουργικά τους κόστη και να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας.
• Θεωρούμε άμεση προτεραιότητα να επανεξεταστεί το θέμα των ζωνών οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ), προκειμένου να επιλυθούν ζητήματα, που απορρέουν από αναχρονιστικές χωρικές ρυθμίσεις και διατάξεις και να αξιοποιηθούν τα όποια συγκριτικά επενδυτικά πλεονεκτήματα. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως οι Ζ.Ο.Ε του Νομού Ηλείας, οι οποίες σχεδιάστηκαν και νομοθετήθηκαν το 1993, επιτρέπουν χρήσεις γης για βιομηχανικές δράσεις , οι οποίες κατά κύριο λόγο είναι ήδη ξεπερασμένες από τις ανάγκες της οικονομίας, συνεπώς πρέπει να γίνει πρόβλεψη για βιομηχανικές δράσεις χαμηλής ή και μη όχλησης, εντασσόμενες πλήρως στην Πράσινη και Νέα Οικονομία, όπως Βιομηχανίες συναρμολόγησης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών ,Βιολογικών σκευασμάτων διατροφής, Βιολογικών καλλυντικών με βάση τα προϊόντα του τόπου, Φωτοβολταικά κλπ.
Λόγω του αναχρονιστικού χαρακτήρα των Ζ.Ο.Ε έχουν ακυρωθεί προοπτικές σοβαρών επενδύσεων, οι οποίες ήταν περιβαλλοντικά φιλικές αλλά και θα δημιουργούσαν στην περιοχή σοβαρούς θύλακες ανάπτυξης, με προοπτικές αύξησης του παραγόμενου πλούτου και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε η Ηλεία απώλεσε, λόγω Ζ.Ο.Ε, επενδύσεις σε παραγωγή Φωτοβολταϊκών συστημάτων, σε νέες Φαρμακευτικές Α΄ Ύλες καθώς και μια σειρά από άλλες επενδύσεις που θα έδιναν ζωή στον τόπο.
Σε αυτό το πλαίσιο και δεδομένης της αναγκαιότητας προοπτικών ανάπτυξης του κάθε νομού στη βάση των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων, είναι αναγκαία η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τις επιτρεπτές χρήσεις των Ζ.Ο.Ε, προκειμένου στα τμήματα εκείνα, όπου επιτρέπεται η ίδρυση βιομηχανιών, να μπορεί να δημιουργηθεί οποιαδήποτε βιομηχανία, αρκεί οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης προτεινόμενης βιομηχανίας να είναι ίσες ή μικρότερες από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν οι επιτρεπόμενες ήδη χρήσεις γης, όντας σε πλήρη εναρμόνιση με το περιβάλλον και την προστασία του.
• Σε ό,τι αφορά τα τοπικά ρυμοτομικά σχέδια, θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός στη σύνταξή τους, να διατυπωθούν με σαφήνεια οι γενικοί στόχοι και κατευθύνσεις και να διασφαλιστεί ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας τους, προκειμένου όχι μόνο να συνυπολογιστούν οι σύγχρονες προκλήσεις τη εποχής, όπως τυχόν φυσικές καταστροφές και η πρόσφατη υγειονομική κρίση, αλλά και να θεσμοθετηθούν με ακρίβεια οι χρήσεις γης, η οριοθέτηση οικισμών, οι περιοχές ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων καθώς και τα μέτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη διαχείριση των συνεπειών φυσικών καταστροφών. Αξίζει να τονιστεί ότι τα τοπικά ρυμοτομικά μπορούν σε κάποιο βαθμό να άρουν τις αρνητικές συνέπειες που δημιουργούν οι (ΖΟΕ), οι οποίες ενώ σχεδιάστηκαν οραματικά σε ένα παρελθόντα χρόνο, επειδή δεν υπήρχε συνέχεια του σχεδιασμού, αποτελούν σήμερα πολύ σοβαρό εμπόδιο για οποιαδήποτε επένδυση στην Ηλεία.
• Κατάρτιση χωροταξικού σχεδίου στον τουρισμό, προκειμένου να διασφαλιστούν οι κατάλληλες επενδύσεις και να συντονιστούν οι επιμέρους δράσεις και πολιτικές που λειτουργούν υποστηρικτικά ως προς αυτόν. Οι κατευθύνσεις και προτεραιότητες για το πως μπορεί να αναπτυχθεί ο τουρισμός στην Δυτική Ελλάδα γενικότερα και στην περιοχή της Ηλείας ειδικότερα, θα λειτουργήσουν ως οδικός χάρτης για τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις και θα εξειδικεύσουν το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Επιπλέον, ο συντονισμός των δράσεων και των τομεακών ή επιμέρους πολιτικών θα καθορίσει το πλαίσιο για τις επενδύσεις γενικής υποδομής, όπως αεροδρόμια κι οδικούς άξονες και θα θέσει τις προτεραιότητες για τον σχεδιασμό της τουριστικής πολιτικής.
• Επανασχεδιασμός του δικτύου φυσικού αερίου, το οποίο αναμένεται να αναπτυχθεί σε μικρή κλίμακα και δεν ανταποκρίνεται ούτε καλύπτει τις ανάγκες και τις αναπτυξιακές προοπτικές του τόπου.
• Κατασκευή υπογείων δικτύων άρδευσης, προκειμένου να στηριχθεί η αγροτική παραγωγή και να μειωθεί το κόστος παραγωγής, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα σημαντική εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, που αποτελούν σπανίζον και πολύτιμο αγαθό.
3 Επιτάχυνση της έναρξης / ολοκλήρωσης των έργων-υποδομής
• Σε ό,τι αφορά το κομμάτι των υποδομών και εν αναμονή των οριστικών αποφάσεων του Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την επανέναρξη των έργων, οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση και να διατρανώσουμε την απαίτηση για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη ολοκλήρωση της κατασκευής του οδικού άξονα Πύργου-Πατρών που θα τονώσει όχι μόνο τον κατασκευαστικό αλλά και τον μεταφορικό κλάδο.
• Ζητάμε επίσης να προχωρήσει άμεσα η αναβάθμιση και επαναλειτουργία της γραμμής Πάτρας-Πύργου, προκειμένου να τερματιστεί ο αποκλεισμός της Ηλείας από το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, απόρροια ενός «στείρου» και «κοντόφθαλμου» αστικού σχεδιασμού και να αποκτήσει η περιοχή μας γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη πρόσβαση στα εφοδιαστικά δίκτυα. Θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη, πως έως ότου το σχεδιαζόμενο πλάνο της υπογειοποίησης και η διέλευση του τρένου από την Πάτρα ολοκληρωθεί, θα έχουν περάσει ήδη πολλά χρόνια μέχρι την τελική υλοποίηση του εγχειρήματος, αφήνοντας την Ηλεία αποκομμένη από το σιδηροδρομικό δίκτυο και ως εκ τούτου και από τα logistics.
4 Στήριξη των ορεινών κι ημιορεινών περιοχών της Ηλείας
Οι ημιορεινές περιοχές της Ηλείας, στηρίζουν σημαντικά την τοπική και εθνική οικονομία, μέσω της ενασχόλησης νέων ανθρώπων με την κτηνοτροφία και τη λειτουργία μικρών, σύγχρονων μονάδων, οι οποίες δίνουν νέα πνοή στο κτηνοτροφικό κεφάλαιο της Ηλείας αλλά και στις τοπικές κοινωνίες.
• Για το λόγο αυτό οφείλουμε να τις «θωρακίσουμε», εξασφαλίζοντας, μέσω της εκτέλεσης έργων οδοποιίας, την πρόσβασή τους σε ένα αξιοπρεπές οδικό δίκτυο για την μεταφορά των προϊόντων και των πρώτων υλών καθώς και πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρισμού και δίκτυα υψηλών ταχυτήτων σύνδεσης στο διαδίκτυο.
• Πρέπει επίσης να αξιοποιηθεί το προσδιορισμένο Τουριστικό μονοπάτι Ε.Ο.Τ ΠΑΤΡΑ –ΔΙΒΡΗ ως γεωγραφικός άξονας περί του οποίου θα δοθούν κίνητρα Τουριστικής Ανάπτυξης.
• Να δοθούν κίνητρα παράγωγης Α.Π.Ε από τα Γεωργικά και Κτηνοτροφικά Απόβλητα των Μονάδων Γεωργίας και Κτηνοτροφίας των Ορεινών Περιοχών, ώστε να καταστούν Ενεργειακά Αυτόνομες.
5 Αναθεώρηση του τουριστικού προϊόντος
Η πανδημία κατέδειξε με τον πιο πειστικό τρόπο, πως το κομμάτι του τουρισμού είναι ιδιαίτερα ευάλωτο σε εξωγενείς παράγοντες, ως εκ τούτου θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια δομική κι εκ βάθρων αναπροσαρμογή του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος. Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά την Ηλεία προτείνονται τα εξής:
• Σύνδεση της Αρχαίας Ολυμπίας με τη θάλασσα, η οποία θα έχει ως έμμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου παραμονής των τουριστών/επισκεπτών στη περιοχή που θα ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική της ευρύτερης περιοχής.
• Κατάρτιση Σχεδίου Δράσης για την προώθηση του Ολυμπισμού, η εικόνα του οποίου έχει δεχθεί πλήγμα μετά την υποτονική διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο και τις αβεβαιότητες στο θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο.
• Χωροταξική θεσμοθέτηση ζωνών τουριστικής ανάπτυξης και παραθεριστικής κατοικίας.
• Η περαιτέρω ενίσχυση της τουριστικής προοπτικής και δυναμικής των νομών Ηλείας και Αχαΐας, μέσω της αναβάθμισης των υφιστάμενων ιστορικών σταθμών του τρένου, στα πρότυπα καλών πρακτικών άλλων πόλεων και χωρών.
• Αξιοποίηση των Ιαματικών Πηγών του Καϊάφα, της Κυλλήνης και της Υρμίνης, στο πλαίσιο ενίσχυσης και προβολής των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ηλείας στον τομέα του τουρισμού υγείας και της προσέλκυσης τουριστών (ειδικά της τρίτης ηλικίας).
• Η καλλιέργεια και ενίσχυση της δυναμικής της Ηλείας ως ενός προορισμού Θρησκευτικού Τουρισμού, καθότι ο νομός μας διαθέτει μια πληθώρα από Ιερές Μονές και Ναούς απείρου κάλλους και έντονου προσκυνηματικού ενδιαφέροντος.
• Η ανάδειξη και προβολή των μεσαιωνικών μνημείων του δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης και την ένταξή τους σε ένα γενικότερο πλαίσιο στρατηγικού (επανα)σχεδιασμού του Θεματικού Τουρισμού στην χώρα μας.
• Η περιοχή Κάστρου – Κυλλήνης, χαρακτηρίζεται πέρα από τις τουριστικές ομορφιές και τις ατελείωτες αμμώδεις παραλίες και από το Μεσαιωνικό Κάστρο Χλεμούτσι, το οποίο αποτελεί, μετά και την πρόσφατη αναστήλωση σημαντικών αιθουσών, έναν αναβαθμισμένο πόλο έλξης. Κρίνεται συνεπώς απαραίτητη η συνέχιση των εργασιών για να αποδοθούν κι άλλα τμήματα στο κοινό.
• Βελτίωση του οδοστρώματος καı ασφαλτόστρωση στο οδικό δίκτυο προς το Ναό του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες, ενός από τα σπουδαιότερα μνημεία της κλασικής αρχιτεκτονικής και του πρώτου μνημείου στην Ελλάδα που εντάχθηκε το 1986 στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
• Μια σύγχρονη και «φρέσκια» ιδέα στην ίδια κατεύθυνση αποτελεί ο ανασκαφικός τουρισμός, που σε συνεργασία με τις αρχαιολογικές αρχές έχει μεγάλα περιθώρια για μια νέα και καινοτόμα δραστηριότητα.
• Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να ενισχύσουμε κι άλλες, ειδικές μορφές τουρισμού, που μπορεί μεν να έχουν απήχηση σε συγκεκριμένες ομάδες, δημιουργούν ωστόσο ένα οικοσύστημα που μπορεί να αποφέρει μεγάλα εισοδήματα στην περιοχή που θα αναπτυχθούν. Αναμένουμε τον σχεδιασμό και υλοποίηση νέων έργων στη λίμνη Καϊάφα, η οποία διαθέτει μοναδικές δυνατότητες ναυταθλητικού τουρισμού. Επιπλέον, η δημιουργία αξιοθέατων καταδυτικού τουρισμού στη λίμνη Καϊάφα μπορεί να καταστήσει την συγκεκριμένη περιοχή παγκόσμιο πόλο έλξης ξενάγησης και εκπαίδευσης αυτόνομων δυτών.
• Επανασχεδιασμός του χάρτη της κρουαζιέρας με σκοπό την ανάκαμψη του κλάδου, ο οποίος έχει υποστεί τεράστιο πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας COVID-19.
6. Επίσπευση των διαδικασιών εξέτασης των αδειοδοτήσεων.
• Επιχειρήσεις που αναμένουν την έγκριση της αίτησης αδειοδότησής τους, δε λαμβάνουν γρήγορα την απαραίτητη απάντηση στο αίτημά τους , λόγω των γραφειοκρατικών κωλυμάτων και της βραδύτητας στην εξέταση του φακέλου τους. Ζητείται λοιπόν η επιτάχυνση και προτεραιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να υλοποιηθούν άμεσα επενδύσεις.
• Πρόβλεψη για δημιουργία επιχειρηματικών πάρκων στην Ηλεία, τα οποία θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης και θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εγκατεστημένων επιχειρήσεων.
• Προώθηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων», τα οποία δύνανται να άρουν, τρόπον τινά, τους περιορισμούς των ζωνών οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ) και να επιτρέψουν την απρόσκοπτη υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και αναπτυξιακών προγραμμάτων.
7. Καταπολέμηση των καθυστερήσεων σε θέματα εφαρμογής του Αναπτυξιακού Νόμου
Η μεγάλη καθυστέρηση στην αξιολόγηση και στην έκδοση εγκριτικών αποφάσεων, καθιστούν ανεπίκαιρες τις προτάσεις χρηματοδότησης και τα επενδυτικά σχέδια, λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την προσέλκυση επενδύσεων και στερούν από την αγορά πολύτιμες ενέσεις ρευστότητας. Ως προς αυτή την κατεύθυνση προτείνουμε:
• Την ανάθεση περισσότερων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στη Διαχειριστική Αρχή, η οποία έχει επιδείξει ιδιαίτερη επιτυχία στο κομμάτι της υλοποίησης και στην τήρηση της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.
• Τον καθορισμό συγκεκριμένου χρονικούς διαστήματος για τη διενέργεια προκηρύξεων, τρείς (3) ή τέσσερις (4) φορές το χρόνο.
• Σταθερή διάρκεια των προκηρύξεων, με περιθώριο υποβολής προτάσεων 30 - 45 ημερών, χωρίς παρατάσεις.
• Δεσμευτικό χρονικό πλαίσιο για το σύνολο των διαδικασιών του Αναπτυξιακού νόμου, προκειμένου η διαδικασία αξιολόγησης να ολοκληρώνεται εντός 2 μηνών.
Το Επιμελητήριο Ηλείας είναι στη διάθεσή σας και θα συνδράμει, όποτε του ζητηθεί, με κάθε πρόσφορο τρόπο και μέσο, στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Δυτικής Ελλάδας για τη νέα περίοδο".
