Καλοκαιρινή άδεια, άδεια ειδικού σκοπού, απολύσεις: Τι προβλέπει η νέα εγκύκλιος του υπ. Εργασίας

«Παράθυρο» για απολύσεις στις περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις δεν κάνουν χρήση των εναλλακτικών μέτρων προστασίας ανοίγει η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας με την οποία δίνονται διευκρινήσεις για την παράταση των αναστολών συμβάσεων, την καλοκαιρινή άδεια καθώς και την άδεια ειδικού σκοπού.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο οι επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν εφόσον δεν κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης των αναστολών και ανακαλέσουν το 100% του προσωπικού τους πίσω σε ενεργή απασχόληση μπορούν κατ αρχήν να προβούν σε απολύσεις. Αυτό δεν επιτρέπεται, αν κάνουν χρήση του μέτρου του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας, δηλαδή της εκ περιτροπής εργασίας.

Ωστόσο άλλοι κανόνες ισχύουν για τις πληττόμενες επιχειρήσεις βάσει ΚΑΔ, οι οποίες υποχρεούνται να διατηρήσουν για 45 ημέρες μετά την αναστολή τους ίδιους εργαζόμενους και με τους ίδιους όρους εργασίας. Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο :

Επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν κατά το μήνα Μάιο μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής, μπορούν να παρατείνουν την αναστολή των συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή μέχρι του ποσοστού 60% αυτών και να προβούν σε οριστική ανάκληση τουλάχιστον για το 40% αυτών. Η παράταση της αναστολής διαρκεί μέχρι 31 Μαΐου 2020.

Αν οι επαναλειτουργούσες επιχειρήσεις κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης αναστολής συμβάσεων εργασίας εμπίπτουν στις διατάξεις που αφορούν τόσο την απαγόρευση καταγγελίας σύμβασης εργασίας για το σύνολο του προσωπικού τους μέχρι την 31η Μάιου, όσο και την υποχρέωση να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας για 45 ημέρες από το χρόνο λήξης της παράτασης αναστολής συμβάσεων εργασίας. Στο 45ήμερο της προστασίας δεν απαγορεύονται οι απολύσεις αλλά πρέπει να διατηρείται ο ίδιος αριθμός θέσεων εργασίας.

Σύμφωνα με ειδικούς, επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν μετά την προσωρινή αναστολή λειτουργίας και εφόσον δεν επιλέγουν παράταση των αναστολών ούτε το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, μπορούν κατ αρχήν να προβούν σε απολύσεις.

Το πλαίσιο για τις επιχειρήσεις οι οποίες πλήττονται σημαντικά βάσει ΚΑΔ διαμορφώνεται ως εξής :

- Αν οι επιχειρήσεις που πλήττονται βάσει ΚΑΔ κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης εμπίπτουν στις διατάξεις που αφορούν την απαγόρευση απολύσεων μέχρι 31/5 και την υποχρέωση να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης για 45 ημέρες από το χρόνο λήξης της παράτασης.

- Αν οι επιχειρήσεις δεν κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης έχουν υποχρέωση να διατηρήσουν τους ίδιους εργαζόμενους και με τους ίδιους όρους εργασίας που είχαν κατά την 21η Μαρτίου, για 45 ημέρες μετά τη λήξη του χρόνου αναστολής των συμβάσεων.

Όσον αφορά στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, η ίδια εγκύκλιος ξεκαθαρίζει πως τόσο στις επιχειρήσεις που μένουν κλειστές με κρατική εντολή όσο και στις πληττόμενες και επαναλειτουργούσες μπορεί να παραταθεί η αναστολή συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Μετά το πέρας του διαστήματος παράτασης της αναστολής ή όταν η επιχείρηση επαναλειτουργήσει η σύμβαση εργασίας συνεχίζεται για τον συμφωνηθέντα χρόνο που υπολείπεται.

Για παράδειγμα, σε περίπτωση σύμβασης ορισμένου χρόνου με συμφωνημένο χρόνο λήξης την 15η Μαΐου, που ετέθη σε αναστολή την 15η Μαρτίου, ο υπολειπόμενος χρόνος κατά τον οποίο συνεχίζεται η σύμβαση όταν η επιχείρηση επαναλειτουργήσει ή όταν ολοκληρωθεί ο χρόνος παράτασης, είναι δύο μήνες.

Ωστόσο, η υποχρέωση συνέχισης της σύμβασης εργασίας για τον συμφωνηθέντα χρόνο που υπολείπεται δεν υφίσταται – κατά την νέα εγκύκλιο – όταν συντρέχει αντικειμενική αδυναμία εκπλήρωσής της, όπως σε περίπτωση επιχειρήσεων που από τη φύση λειτουργίας τους είναι εποχικές (π.χ. θέατρα χειμερινής περιόδου, χιονοδρομικά κέντρα, φροντιστήρια ή κέντρα ξένων γλωσσών που η λειτουργία τους διαρκεί όσο και το σχολικό έτος κ.α.) ή σε περίπτωση κατά την οποία η απασχόληση του εργαζόμενου δεν είναι δυνατή διότι η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου είχε συναφθεί για την εξυπηρέτηση αναγκών που δεν υφίστανται πλέον μετά τη λήξη της αναστολής ή της παράτασης της αναστολής της σύμβασης εργασίας του εργαζόμενου (π.χ. οδηγοί σχολικών λεωφορείων, η διάθεση ταξιθετριών/ταξιθετών από εταιρεία παροχής υπηρεσιών ενώ έχει απαγορευτεί η πραγματοποίηση παραστάσεων, προσωρινή αναπλήρωση μισθωτού κ.α.).

Μείωση ωραρίου - Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του μέτρου

Οι επιχειρήσεις που ανήκουν στις πληττόμενες μπορούν να εφαρμόσουν το μέτρο της λειτουργίας της επιχείρησης με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

- Με περίοδο αναφοράς τον μήνα, κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ' ελάχιστο 2 εβδομάδες, συνεχόμενα ή διακεκομμένα :
- Ως περίοδος αναφοράς για τον υπολογισμό της κατ' ελάχιστον απασχόλησης κάθε εργαζόμενου λογίζεται ο ημερολογιακός μήνας.
- Εντός κάθε ημερολογιακού μήνα, η κατ' ελάχιστον απασχόληση κάθε εργαζόμενου πρέπει να είναι δύο πλήρεις εβδομάδες, πέντε εργασίμων ημερών επί 5ημέρου ή έξι εργασίμων ημερών επί 6ημέρου.
- Οι ανωτέρω πλήρεις εβδομάδες μπορεί να είναι συνεχόμενες ή διακεκομμένες, για παράδειγμα μπορεί να μεσολαβήσει μια εβδομάδα πριν ο εργαζόμενος να απασχοληθεί εκ νέου για μια τουλάχιστον ακόμη πλήρη εβδομάδα.
- Στις εβδομάδες εργασίας δεν περιλαμβάνονται οι ημέρες πάσης φύσεως νόμιμης άδειας (κανονική, αναρρωτική κ.α.).
- Ο τρόπος αυτός οργάνωσης της εργασίας πραγματοποιείται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης των οποίων οι συμβάσεις δεν τελούν σε αναστολή.
- Στον ανά εβδομάδα προγραμματισμό του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης πρέπει να εντάσσεται τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης του οποίου οι συμβάσεις εργασίας δεν τελούν σε αναστολή, δηλαδή των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας είτε δεν είχαν τεθεί ποτέ σε αναστολή, είτε έχει λήξει η αναστολή, είτε αυτή έχει οριστικά ανακληθεί και αυτοί έχουν επιστρέψει στις θέσεις εργασίας τους.
- Αν η επιχείρηση δεν έχει κάνει χρήση του μέτρου της αναστολής ή της παράτασης το 50% υπολογίζεται επί του συνόλου των εργαζομένων.
- Ο εργοδότης πρέπει να προγραμματίζει ανά εβδομάδα το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησής του ενημερώνοντας σχετικά τους εργαζόμενους που υπάγονται σ' αυτό.

Σε κάθε περίπτωση, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται, για όσο χρόνο κάνουν χρήση του μέτρου να διατηρήσουν, τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας, δηλαδή τους ίδιους εργαζόμενους και με τους ίδιους όρους εργασίας, που σημαίνει ότι για τους εργοδότες που κάνουν χρήση της ρύθμισης αυτής, απαγορεύεται ρητά να προβούν σε απολύσεις για το σύνολο του προσωπικού τους και αν γίνουν απολύσεις αυτές είναι άκυρες. Εξαιρείται η λύση σύμβασης εργασίας με οικειοθελή αποχώρηση, η λύση σύμβασης εργασίας ένεκα συνταξιοδότησης και η λήξη σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου.

Θερινή άδεια

Αναφορικά με την θερινή άδεια, η εγκύκλιος αναφέρεται στην κατάτμηση της άδειας και στο πώς οι εργαζόμενοι γονείς που έχουν κάνει χρήση σημαντικού μέρους της κανονικής τους άδειας στο πλαίσιο της άδειας ειδικού σκοπού, μπορούν να λάβουν θερινή άδεια.

Σύμφωνα με ειδικούς, η εγκύκλιος αποσαφηνίζει πως οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν χρήση της καλοκαιρινής τους άδειας, ακόμη κι αν δεν υπολείπονται 12 εργάσιμες για όσους απασχολούνται 6ήμερο και 10 εργάσιμες για όσους απασχολούνται 5ήμερο.

Όπως αναφέρεται, η άδεια μπορεί να κατατμηθεί με απόφαση του εργαζόμενου σε περισσότερες των δύο περιόδων από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες επί 6ημέρου και 10 εργάσιμες ημέρες, επί 5ημέρου. Υπενθυμίζεται πως η άδεια ειδικού σκοπού εφαρμόστηκε σε κυκλικώς επαναλαμβανόμενα 4ήμερα, με χρήση 1 ημέρας κανονικής άδειας για κάθε 3 ημέρες άδειας ειδικού σκοπού.

Η εγκύκλιος διευκρινίζει πως οι διατάξεις περί ετήσιας κανονικής άδειας και κατάτμησης αυτής, εξακολουθούν να ισχύουν στο ακέραιο και στις παρούσες έκτακτες και προσωρινές συνθήκες, ενώ ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους γονείς που έχουν κάνει χρήση άδειας ειδικού σκοπού (και συνεπώς εμπίπτουν στην κατηγορία εκείνη των εργαζομένων που έχουν προβεί σε κατάτμηση του χρόνου αδείας τους σε περισσότερες των δύο περιόδων), και θέλουν να κάνουν χρήση ετήσιας κανονικής άδειας, μπορούν να το κάνουν εφόσον πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις λήψης ετήσιας κανονικής άδειας και τηρούν τη νομίμως προβλεπόμενη διαδικασία.

Ευνόητο είναι ότι και στην περίπτωση αυτή, η μία εκ των περιόδων κατάτμησης πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες επί 6ημέρου και 10 εργάσιμες επί 5ημέρου εκτός εάν οι υπολειπόμενες ημέρες αδείας των εν λόγω εργαζομένων δεν επαρκούν για την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης.