Πώς και γιατί ξύπνησε παγκοσμίως ο εφιάλτης του πληθωρισμού και της ακρίβειας

LIVE

Gaia365 OlympiaSports WKND

Τρίτη, 14 Σεπτεμβρίου 2021 19:49

Πώς και γιατί ξύπνησε παγκοσμίως ο εφιάλτης του πληθωρισμού και της ακρίβειας

Γράφτηκε από την Νάγια Κωνσταντοπούλου

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Fed θεωρούν ότι το φαινόμενο είναι παροδικό - Ο πληθωρισμός εμφανίστηκε όταν οι οικονομίες ξανάνοιξαν μετά την καραντίνα, τα εργοστάσια δεν μπορούσαν να καλύψουν τη ζήτηση, έλειπαν οι πρώτες ύλες, η προσφορά αγαθών διαταράχθηκε κι έτσι οι τιμές αυξήθηκαν

Παγκόσμιο σοκ προκαλεί η επανεμφάνιση του πληθωρισμού, ο οποίος είχε εξαφανιστεί από το προσκήνιο τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά πλέον επανέρχεται με δύναμη, καθώς οι τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες διεθνώς έχουν πάρει την ανηφόρα.

Ο πληθωρισμός είναι ένας οικονομικός δείκτης που μετρά την αύξηση των τιμών σε ένα καλάθι αγαθών και υπηρεσιών, αλλά η επάνοδός του προκαλεί ανησυχία όχι μόνο γιατί ακριβαίνει το «καλάθι της νοικοκυράς» -κάτι που από μόνο του δημιουργεί κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα-, αλλά και επειδή, εάν επιμείνει, μπορεί να αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια οικονομία, οδηγώντας σε αυξήσεις επιτοκίων, χρεοκοπίες, ακόμα και σε ένα παγκόσμιο χρηματιστηριακό κραχ.

Ερευνες από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οπότε ο πληθωρισμός ήταν το μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας (είχε ξεπεράσει το το 25% στην Ελλάδα το 1974), είχαν δείξει ότι μία μονάδα αύξησης του πληθωρισμού μειώνει τη μέση αίσθηση ευημερίας της κοινωνίας όσο και μια αύξηση της ανεργίας κατά 0,6%. Και αυτές οι μετρήσεις έγιναν σε μια περίοδο κατά την οποία οι μισθοί αυξάνονταν, μέσα από συλλογικές συμβάσεις και κυβερνητικές παρεμβάσεις, καλύπτοντας ένα μέρος της απώλειας αγοραστικής δύναμης.

Σήμερα οι τιμές ανεβαίνουν, αλλά οι μισθοί μένουν στάσιμοι, καθώς η διαπραγματευτική δύναμη της εργαζόμενης μεσαίας τάξης χάνεται μέσα στον ωκεανό της παγκοσμιοποιημένης οικονομικής μηχανής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) στην Ελλάδα ο πληθωρισμός αυξήθηκε τον περασμένο Αύγουστο κατά 1,9% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Το φυσικό αέριο αυξήθηκε κατά 91%, το πετρέλαιο θέρμανσης κατά 28,9% και τα καύσιμα κατά 17,4%. Μεγάλες ανατιμήσεις καταγράφονται και σε βασικά τρόφιμα, όπως τα νωπά λαχανικά (21,5%), το αρνί και το κατσίκι (21,5%) κ.ά. Ανοδικά κινήθηκαν επίσης οι τιμές των ψαριών (8%), του ελαιολάδου (7,1%), των πουλερικών (4,5%), των τυριών (3,4%) κ.ά.
Καθώς οι τιμές των χρηματιστηριακών πρώτων υλών για τρόφιμα (δημητριακά, ζάχαρη κ.λπ.) έχουν αυξηθεί παγκοσμίως, εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα θα επηρεαστούν ανοδικά και τυποποιημένα αγαθά στο ράφι του σούπερ μάρκετ, ενώ μεγάλη ανησυχία δημιουργούν οι αυξήσεις στην ενέργεια - ειδικά στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος εν όψει του χειμώνα.

Επιπλέον, στη σημερινή συγκυρία το πρόβλημα είναι ότι εάν ο πληθωρισμός επιμείνει και οι κεντρικές τράπεζες αναγκαστούν να παρέμβουν για να αναχαιτίσουν την αύξησή του, θα πρέπει να σταματήσουν τη στήριξη της οικονομίας που πραγματοποιούν με τις μαζικές αγορές ομολόγων («τύπωμα χρήματος») και να αυξήσουν τα επιτόκια. Είναι η λεγόμενη «διευκολυντική» ή χαλαρή νομισματική πολιτική, την οποία οι κεντρικές τράπεζες εφαρμόζουν σχεδόν αδιάλειπτα τα τελευταία χρόνια για να στηρίξουν την οικονομία με ρευστότητα και να αποτρέψουν τη στασιμότητα και την ύφεση.

Σφιχτή πολιτική

Εάν οι κεντρικές τράπεζες αναγκαστούν να σφίξουν τη νομισματική πολιτική λόγω πληθωρισμού, υπάρχει ο κίνδυνος να ξαναπέσει η οικονομία σε στασιμότητα πριν καλά-καλά ξεπεράσει το σοκ της πανδημίας. Ο φόβος στο σενάριο αυτό είναι ότι θα ξεκινήσει ένας νέος φαύλος κύκλος, με πτωχεύσεις εταιρειών και κρατών που υπερχρεώθηκαν με δάνεια τον καιρό των μηδενικών επιτοκίων, αλλά δεν θα μπορούν να τα εξυπηρετήσουν όταν το κόστος του χρήματος ανέβει. Επίσης, το πιθανότερο είναι ότι θα ταρακουνηθούν και τα χρηματιστήρια, που μέχρι τώρα ανεβαίνουν με καύσιμο το χρήμα που «τυπώνουν» και διοχετεύουν παγκοσμίως οι κεντρικές τράπεζες.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, που είναι επιφορτισμένες πρωτίστως με τον έλεγχο του πληθωρισμού, προς το παρόν δεν ανησυχούν. Η κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι το φαινόμενο είναι παροδικό και θα εκτονωθεί σύντομα, με αποτέλεσμα να μη χρειάζονται ανατροπές στη νομισματική πολιτική.

Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ ανακοίνωσε ότι η τράπεζα θα συνεχίσει να στηρίζει την οικονομία με αγορές ομολόγων, παρόλο που θα μειώσει ελαφρά τον ρυθμό των παρεμβάσεων (από αγορές ομολόγων 80 δισ. ευρώ τον μήνα θα πέσει στα 70 δισ. ευρώ).

Αλλά και η Fed έχει επανειλημμένως «δείξει» ότι θεωρεί την αύξηση του πληθωρισμού παροδική και δεν σκοπεύει να σταματήσει τη χαλαρή νομισματική πολιτική.

Γεγονός είναι, πάντως, ότι οι κεντρικές τράπεζες βλέπουν τις οικονομίες να ανακάμπτουν με ρυθμό πολύ καλύτερο απ’ ό,τι αρχικά είχε προβλεφθεί, αλλά και τις τιμές να ανεβαίνουν υψηλότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις.

Τα γεράκια

Στο εσωτερικό δε της ΕΚΤ, αλλά και της Fed, υπάρχουν διαφωνίες, καθώς οι υπέρμαχοι της σκληρής νομισματικής πολιτικής, τα λεγόμενα «γεράκια», επικαλούνται τις πληθωριστικές πιέσεις για να ζητήσουν παύση του χρήματος που «τυπώνεται» και αργότερα αύξηση επιτοκίων. Σχετικές παρεμβάσεις έχουν κάνει ορισμένα μέλη του συμβουλίου της ΕΚΤ, όπως ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης Γενς Βάιντμαν.

Ακόμα όμως και όσοι συμφωνούν αναφορικά με τον χρόνο αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού, διαφωνούν σε ό,τι αφορά τον τρόπο. Εξ ου και εμφανίζονται δύο σενάρια: το πρώτο είναι ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν προτού βελτιωθούν. Τi σημαίνει αυτό; Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα κλιμακούμενο κύμα ακρίβειας. Το δεύτερο σενάριο είναι ότι ο πληθωρισμός θα πιάσει γρήγορα ταβάνι και σταδιακά θα πέσει, οπότε θα ξεπεραστεί σύντομα και αυτή η κρίση.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που φαίνεται βέβαιο είναι ότι ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος. Το πρόβλημα του πληθωρισμού εμφανίστηκε από τη στιγμή που οι οικονομίες άρχισαν να ξανανοίγουν μετά τις καραντίνες. Τα εργοστάσια παραγωγής σε όλο τον κόσμο, τα οποία είχαν κλείσει ή είχαν περιορίσει την παραγωγή τους λόγω κορωνοϊού, βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά σε παραγγελίες που δεν μπορούσαν να καλύψουν. Είναι το λεγόμενο «σοκ προσφοράς» που με απλά λόγια σημαίνει ότι η προσφορά αγαθών διαταράχθηκε, καθώς τα εργοστάσια δεν μπορούσαν να παράγουν, επειδή έλειπαν πρώτες ύλες, επειδή οι εργαζόμενοι ήταν σε καραντίνα, επειδή δεν λειτουργούσαν οι μεταφορές για να παρέχουν υλικά και τελικά προϊόντα ή για όλους τους παραπάνω λόγους μαζί. Oταν η προσφορά δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, οι τιμές αυξάνονται -και τούτο συνέβη σε βαθμό που εξέπληξε τους πάντες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βιομηχανική δραστηριότητα στην Κίνα. Για πρώτη φορά σημείωσε συρρίκνωση τον Αύγουστο που μας πέρασε. Η πανδημία περιόρισε την προσφορά πρώτων υλών και ανέβασε τις τιμές τους, επιβαρύνοντας τις τελικές.

Το ίδιο συμβαίνει στις μονάδες παραγωγής στην Ιαπωνία, στη Νότια Κορέα και στην Ταϊβάν. Οι ελλείψεις σε μικροτσίπ, τα οποία είναι απαραίτητα για σχεδόν κάθε ηλεκτρική συσκευή, οδήγησαν στο κλείσιμο εργοστασίων στις χώρες αυτές, με αποτέλεσμα την αύξηση τιμών σε προϊόντα και στον χώρο της τεχνολογίας. Ετσι, ένας υπολογιστής, μία σκούπα, ένα τηλέφωνο, ακόμα και ένα πιστολάκι μαλλιών θα κοστίζουν ακριβότερα απ’ ό,τι πριν από την πανδημία.

Η μετάλλαξη «Δέλτα» προκάλεσε περαιτέρω προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού για τους μεγαλύτερους κατασκευαστές του κόσμου, πολλοί από τους οποίους βασίζονται σε ανταλλακτικά και ημιαγωγούς που κατασκευάζονται σε χώρες χαμηλού κόστους, όπως είναι η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ και η Μαλαισία. Τα πράγματα είναι τόσο εύθραυστα που ενδέχεται η ΝΑ Ασία να δυσκολευτεί να παραμείνει παγκόσμιος κόμβος παραγωγής, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές.

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, κολοσσοί όπως η GAP και η Nike ζητούν από τον Λευκό Οίκο να δωρίσει περισσότερα εμβόλια στο Βιετνάμ. Αυτό και μόνο αποδεικνύει την ανησυχία για τη λειτουργία των εργοστασίων τους που βρίσκονται εκεί. Οι αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας, οι οποίες κάποτε θεωρούνταν κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης καθυστερούν τις προηγμένες οικονομίες, με αποτέλεσμα και αυτές να δυσκολεύονται να ανακάμψουν από το πλήγμα της πανδημίας.

Από την άλλη πλευρά, καθώς οι καταναλωτές άρχισαν να βγαίνουν από την καραντίνα πυροδότησαν τη ζήτηση, η οποία είχε συμπιεστεί, με αποτέλεσμα η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης να μεγαλώνει και η πίεση στις τιμές να εντείνεται ακόμα περισσότερο. Η ζήτηση ενισχύεται και από τα μέτρα στήριξης έριξαν πρόσθετο χρήμα στην αγορά.

Κοκτέιλ μολότοφ

Το «κοκτέιλ μολότοφ» του πληθωρισμού ενισχύθηκε για δύο πρόσθετους λόγους. Αφενός το κόστος των διεθνών μεταφορών εκτοξεύτηκε στα ύψη, με τους ναύλους να αυξάνονται θεαματικά, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το «σοκ της προσφοράς» και ανεβάζοντας τις τιμές. Το κόστος για τη μεταφορά ενός κοντέινερ από την Ασία στην Ευρώπη αυξήθηκε από 2.000 δολάρια πέρυσι τον Αύγουστο σε πάνω από 12.000 δολάρια φέτος, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στους «Financial Times».

Το δεύτερο πρόβλημα, που γίνεται ιδιαίτερα αισθητό και στην Ελλάδα, είναι η αύξηση του ενεργειακού κόστους, καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου πήραν κι αυτές την ανηφόρα, πιέζοντας προς τα πάνω την τελική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο με τη σειρά του επιβαρύνει το κόστος παραγωγής των περισσότερων αγαθών και υπηρεσιών.

Η ζήτηση για το φυσικό αέριο, που αποτελεί πλέον το βασικό καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είχε πέσει σε ιστορικά χαμηλά το 2020. Εκτοτε έχει εκτοξευτεί λόγω της αυξημένης ζήτησης ενέργειας που προκαλεί η λήξη της καραντίνας, αλλά και λόγω των ευρωπαϊκών αποφάσεων για στροφή σε καθαρότερες μορφές ενέργειας. Οι αποφάσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την ανατίμηση των δικαιωμάτων ρύπων που πληρώνουν οι παραγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα το κόστος του ηλεκτρισμού να ανέβει κατακόρυφα.

Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα αυξηθεί κατά μέσον όρο τουλάχιστον κατά 20%-25%.

Η εικόνα είναι ίδια παντού. Ο καταναλωτής στην Ισπανία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στη Βραζιλία και σε κάθε γωνιά του πλανήτη έχει βρεθεί αντιμέτωπος με μεγάλες αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Δεν έχει σημασία αν ατενίζει τον Πύργο του Αϊφελ, την Ακρόπολη ή τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Ειδικά εκεί, οι τιμές καταναλωτή σημείωσαν άλμα 5,4% καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση από τον Αύγουστο του 2008. Η ουσία είναι ότι ο καταναλωτής στενάζει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στο ταμείο του σούπερ μάρκετ, στο βενζινάδικο και στη θέα του λογαριασμού ρεύματος.

Ακρίβεια στα βιομηχανικά είδη της τάξεως του 9,3%. Αυξήσεις στην τιμή του καφέ κατά 60%, του φυσικού αερίου έως 80%, του πετρελαίου 40%, της ηλεκτρικής ενέργειας 30%, ενώ ακολουθούν τα εγχώρια προϊόντα, κυρίως τα τρόφιμα.

Εξάλλου, με τον περιορισμό της προσφοράς σίτου από μεγάλους διεθνείς παραγωγούς, προϊόντα μαζικής κατανάλωσης όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά ακριβαίνουν για τις χώρες που τα εισάγουν. Εκτός από τη μείωση της προσφοράς, οι κανονισμοί για τις εξαγωγές που επιβάλλονται από χώρες όπως η Ρωσία και η Λευκορωσία συμβάλλουν επίσης στην εκτόξευση της τιμής του σίτου. Οι παγκόσμιες προμήθειες σιταριού συρρικνώνονται σε βασικούς εξαγωγείς όπως είναι η Ρωσία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως η ξηρασία και οι πλημμύρες. Ενδεικτική η πιο πρόσφατη εκτίμηση για την παγκόσμια προσφορά σίτου, η οποία από 16,8 δισεκατομμύρια τόνους έχει κατρακυλήσει σε 1,066 δισεκατομμύρια. Τα μακαρόνια, το ψωμί, οι φρυγανιές, τα δημητριακά και εκατοντάδες ακόμα προϊόντα ακριβαίνουν. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι τιμές των συσκευασμένων ζυμαρικών αυξήθηκαν κατά μέσον όρο 10% έως 20% λόγω της αύξησης των τιμών του σκληρού σίτου.

Θα αναρωτηθεί κανείς: γιατί ανεβαίνουν μέχρι και οι τιμές της σαλάτας; Τα εστιατόρια έκλεισαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οπότε οι καλλιεργητές μαρουλιού ανά τον κόσμο άρχισαν να στέλνουν τα προϊόντα τους στα σούπερ μάρκετ. Τώρα ανοίγουν τα εστιατόρια, αλλά δεν έχουν μαρούλι επειδή διακόπηκε η αλυσίδα εφοδιασμού. Ετσι, αύξησαν τις τιμές της σαλάτας για να αναπληρώσουν τις μειωμένες ποσότητες. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι με αφορμή την πανδημία και τις συνέπειές της, οικονομικά εύρωστες χώρες προετοιμάζουν την αγροτική τους παραγωγή για να θωρακίσουν τη διατροφική τους αυτάρκεια.

Σαν να μην έφτανε η εκτόξευση της τιμής βασικών προϊόντων, οι περιορισμένες προμήθειες και η αυξημένη ζήτηση οδήγησαν τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία για τον επερχόμενο χειμώνα. Στην Ευρώπη, οι τιμές των καυσίμων είναι στο υψηλότερο επίπεδο από την εμφάνιση της πανδημίας. Τα ισπανικά νοικοκυριά πληρώνουν περίπου 40% περισσότερα απ’ όσα πλήρωναν για ηλεκτρικό ρεύμα πριν από έναν χρόνο, καθώς η τιμή έχει υπερδιπλασιαστεί, προκαλώντας κύμα δυσαρέσκειας κατά των εταιρειών κοινής ωφέλειας.

Οι τιμές πετρελαίου

Η υψηλότερη από το αναμενόμενο ζήτηση και η περιορισμένη προσφορά πετρελαίου είναι «μια τέλεια καταιγίδα», δήλωσε ο Μάρκο Αλβέρα, διευθύνων σύμβουλος της Snam, της μεγαλύτερης εταιρείας φυσικού αερίου στο Μιλάνο. Οι βασικοί πετρελαιοπαραγωγοί αναγκάστηκαν να καθίσουν στο τραπέζι και να οδηγηθούν σε συμφωνία για περικοπή της παγκόσμιας παραγωγής κατά 10% κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αντί όμως τώρα να αυξήσουν την παραγωγή για να σταθεροποιήσουν τις τιμές, την κρατούν σταθερή, με αποτέλεσμα λόγω της μεγαλύτερης ζήτησης οι τιμές να πιέζονται προς τα πάνω.

Οι διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις που οφείλονται στην αύξηση των τιμών πετρελαίου, φυσικού αερίου, λιπασμάτων, αγροτικών προϊόντων και ηλεκτρικού ρεύματος δύσκολα αντιμετωπίζονται σε εθνικό επίπεδο. Και δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που βλέπουν με ιδιαίτερη ανησυχία τη σημερινή κατάσταση.

Το ερώτημα που πλανάται είναι πόσο θα διαρκέσει το σοκ που προκαλούν οι υψηλότερες από το αναμενόμενο αυξήσεις των τιμών. Οι σοβαρότερες σχετικές μελέτες φαίνεται να συνηγορούν στο ότι ακόμα και όταν η πανδημία τελειώσει ή τουλάχιστον υποχωρήσει η οικονομία θα αργήσει να επανακάμψει. Ακόμα και όταν καταλαγιάσει η υγειονομική κρίση, η καθημερινότητα θα παραμείνει δύσκολη. Ο κορωνοϊός, άλλωστε, έχει παράπλευρες και μακροχρόνιες οικονομικές επιπτώσεις
.
Οι αρχικές αισιόδοξες εκτιμήσεις για άμεση εξομάλυνση έχουν δώσει τη θέση τους σε νεότερες, πολύ λιγότερο αισιόδοξες. Το 2022 υποτίθεται ότι θα σηματοδοτήσει την επαναφορά στην κανονικότητα. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι θα χρειαστούν ένα με δύο χρόνια για να ξεπεραστεί η ακρίβεια. Τόσο προβλέπουν ότι θα είναι το διάστημα μέχρι η προσφορά να εξισορροπήσει πλήρως τη ζήτηση. Η προσφορά θα πρέπει να αυξηθεί σχεδόν κατά 50% ώστε να καλυφθεί η επιπλέον ζήτηση. Εξάλλου, συνεκτιμούν ότι εκτός από το προσωρινό πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα εξαιτίας της πανδημίας υπάρχουν και άλλοι μονιμότεροι παράγοντες που οδηγούν σε οικονομική αστάθεια: η κλιματική αλλαγή και η αυξημένη ανάγκη εισαγωγών από την Κίνα είναι κάποιοι από αυτούς. Οταν το 44% της παραγωγής σιταριού, το 43% ρυζιού, το 32% αραβοσίτου και το 17% της παραγωγής σόγιας κινδυνεύουν λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι τιμές σε αυτά τα προϊόντα δύσκολα θα υποχωρήσουν.

Εξάλλου, δεν λείπουν οι αναλυτές που βλέπουν στη σημερινή συγκυρία σημάδια μιας βαθύτερης αλλαγής στο οικονομικό υπόδειγμα, ακόμα κι αν τελικά η τρέχουσα πληθωριστική έξαρση αποδειχτεί παροδική. Γιατί; Επισημαίνουν το γεγονός ότι οι οικονομίες υιοθετούν το «πράσινο μοντέλο» σε μια περίοδο όπου οι τεχνολογίες δεν είναι ώριμες, με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν τα κόστη παραγωγής, ενώ την ίδια στιγμή τελειώνει και η φθηνή παραγωγή στις ασιατικές χώρες, καθώς στην Κίνα και αλλού η μεσαία τάξη ωριμάζει και τα κόστη ανεβαίνουν.

Πηγή: Protothema.gr

Τελευταία τροποποίηση στις Τρίτη, 14 Σεπτεμβρίου 2021 20:50

Κατηγορία Οικονομία

Ετικέτες

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ

Νάγια Κωνσταντοπούλου

Σχετικά Άρθρα

Αρνητικές οι επιδράσεις του πληθωρισμού στα φτωχά νοικοκυριά – Ποιοι κρύβουν εισοδήματα
σε Οικονομία

Oι επιπτώσεις του πληθωρισμού δεν είναι οι ίδιες σε όλα τα νοικοκυριά – Τι αποκαλύπτει έρευνα του ΚΕΠΕ

υτό συμπεραίνουν βάσει επεξεργασίας οικονομικών δεδομένων οι συντάκτες έρευνας του ΚΕΠΕ με θέμα «Εκτίμηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τα νοικοκυριά βάσει του εισοδήματός τους».

Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, το είδος και η ποσότητα των αγαθών που καταναλώνουν τα νοικοκυριά διαφοροποιείται βάσει του εισοδήματος, των χαρακτηριστικών, αλλά και του κοινωνικού στάτους. Ακριβώς λόγω αυτών των διαφορών οι επιπτώσεις του πληθωρισμού δεν είναι οι ίδιες σε όλα τα νοικοκυριά.

Δείτε την έρευνα

Αντικείμενο έρευνας

Επίσης, διερευνήθηκε η κατ’ αρχήν εκτίμηση του πλήθους των νοικοκυριών που εμφανίζουν δαπάνες που υπερβαίνουν το εισόδημά τους, η ανάλυση των χαρακτηριστικών αυτών των νοικοκυριών και η εκτίμηση του βαθμού υπέρβασης.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η άνοδος των τιμών προκαλεί μείωση του όγκου της κατανάλωσης για κάποια αγαθά, επομένως, ακόμα και στην περίπτωση που η δαπάνη για το συγκεκριμένο αγαθό παραμένει σταθερή, το νοικοκυριό αντιμετωπίζει απώλεια ευημερίας λόγω της μειωμένης κατανάλωσης.

Επίσης, το ύψος των δανειακών υποχρεώσεων αλλά και τα χαρακτηριστικά των δανείων (π.χ. σε σταθερό ή κυμαινόμενο επιτόκιο), σε συνδυασμό με τη μεταβολή του εισοδήματος, παίζουν καθοριστικό ρόλο. Τέλος, οι επιπτώσεις του πληθωρισμού στον πλούτο των νοικοκυριών (κυρίως στην αξία της ακίνητης περιουσίας) επηρεάζουν το τελικό επίπεδο ευημερίας.

Τα συμπεράσματα

Με δεδομένους τους παραπάνω περιορισμούς, τα κύρια συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:

(α) Η μεταβολή του ΔΤΚ των επιμέρους εισοδηματικών κατηγοριών ακολουθεί τις αντίστοιχες του Γενικού ΔΤΚ. Δηλαδή, από το τέταρτο τρίμηνο του 2021 παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των τιμών, η οποία χαρακτηρίζει όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες.

(β) Η σωρευτική αύξηση τιμών που αντιμετώπισε το φτωχότερο 20% των νοικοκυριών ήταν υψηλότερη από τον μέσο όρο. Ειδικότερα, την περίοδο 2020-2022, το μέσο επίπεδο των τιμών για το φτωχότερο 20% των νοικοκυριών είχε αυξηθεί κατά 15,6% έναντι 14,7% του μέσου όρου, ενώ κατά το 2022 ο πληθωρισμός των φτωχότερων νοικοκυριών ήταν υψηλότερος του μέσου όρου κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες.

(γ) Το αντίθετο ισχύει για το πλουσιότερο 20% και 10% των νοικοκυριών. Η σωρευτική αύξηση των τιμών την περίοδο 2020-2022 διαμορφώθηκε σε 13,7% και 13,1%, αντίστοιχα, ενώ από το 2020 έως και το 2023 ο ΔΤΚ των πλουσιότερων νοικοκυριών υπολείπεται του μέσου όρου. Το 2022 το πλουσιότερο 10% των νοικοκυριών αντιμετώπισε πληθωρισμό κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο του μέσου όρου και κατά 1,9 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα του πληθωρισμού των φτωχών.

(δ) Με εξαίρεση το 2022, το εύρος των αποκλίσεων του ΔΤΚ μεταξύ φτωχότερων και πλουσιότερων νοικοκυριών δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο (κυμαίνεται σε περίπου στη μία ποσοστιαία μονάδα), αλλά η πληθωριστική κρίση του 2021-22 είχε ως αποτέλεσμα από το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και μετά ο ΔΤΚ των φτωχότερων να κινείται σταθερά άνω του μέσου όρου χωρίς να διαφαίνονται τάσεις σύγκλισης.

(ε) Η απόκλιση του ΔΤΚ των πλουσίων (πλουσιότερο 10%) από τον μέσο όρο είναι σημαντικότερη και εμμένουσα, ενώ το πληθωριστικό σοκ της περιόδου 2021-2022 είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω διεύρυνση της απόκλισης.

Δαπάνες σε σχέση με το εισόδημα

Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τις δαπάνες των νοικοκυριών που δεν αντικρίζονται από τρέχοντα έσοδα, τα βασικά συμπεράσματα της ανάλυσης μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:

(α) Το 2022 το 40,9% των νοικοκυριών είχε δαπάνες που υπερβαίνουν το εισόδημά του. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2020 ήταν 35,9%.

(β) Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως τμήμα του φαινομένου οφείλεται στην απόκρυψη εισοδημάτων για λόγους φοροδιαφυγής. Ειδικότερα, περίπου 1 στα 4 νοικοκυριά που ανήκουν στο πλουσιότερο 10% δηλώνει υπερβάλλουσες δαπάνες, ενώ το 53% των νοικοκυριών με κύρια πηγή εισοδήματος το εισόδημα από περιουσία (κυρίως ενοίκια) και που ανήκει ταυτόχρονα στο πλουσιότερο 10% των νοικοκυριών, δηλώνει υπερβάλλουσες δαπάνες.

(γ) Ωστόσο, η περαιτέρω ανάλυση των χαρακτηριστικών της ομάδας των νοικοκυριών με μη αντικριζόμενες δαπάνες δείχνει ότι η διάσταση της απόκρυψης εισοδημάτων -μολονότι υπάρχει- δεν είναι κυρίαρχη. Ακόμα και με την υπόθεση ότι ένα στα πέντε νοικοκυριά που δηλώνει υπερβάλλουσες δαπάνες αποκρύπτει εισοδήματα, το υπολειπόμενο μέγεθος διαμορφώνεται σε 32,7%, δηλαδή περίπου ένα στα τρία νοικοκυριά.

(δ) Στη χειρότερη θέση βρίσκονται οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα φτωχότερα νοικοκυριά, αφού το 79,2% και 78,7%, αντίστοιχα, εμφανίζει δαπάνες που υπερβαίνουν το εισόδημα.

(ε) Ο βαθμός υπέρβασης είναι υψηλότερος μεταξύ των νοικοκυριών με κύριο εισόδημα από επιδόματα ανεργίας (130,7%), από άλλα επιδόματα ή βοηθήματα (167,8%). καθώς επίσης και στις μονογονεϊκές οικογένειες (78,9%) και στα φτωχά νοικοκυριά (78,8%).

Αρνητικές επιδράσεις

Εν κατακλείδι, οι άμεσες επιδράσεις του πληθωριστικού σοκ ήταν αρνητικές για τα φτωχότερα νοικοκυριά αλλά -κυρίως- δημιούργησαν προϋποθέσεις περαιτέρω διεύρυνσης της οικονομικής ανισότητας. Το σχετικά μικρό εύρος των αποκλίσεων του ΔΤΚ για διαφορετικές κατηγορίες νοικοκυριών δείχνει αφενός πως απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ελέγχου/αποκλιμάκωσης των τιμών και αφετέρου πως ο στόχος είναι σχετικά εύκολο να επιτευχθεί.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η κύρια πηγή των αυξήσεων προέρχεται από τα τρόφιμα και την ενέργεια που επενεργεί τόσο στις μετακινήσεις όσο και στις δαπάνες κατοικίας, η έμφαση πρέπει να προσανατολιστεί σε αυτά τα πεδία. Πέραν αυτών, σημαντική απόκλιση (εις βάρος των φτωχότερων) παρουσιάζεται και στις δαπάνες τηλεπικοινωνιών για τις οποίες πρέπει να ενεργοποιηθούν μέτρα αποκλιμάκωσης των τιμών.

Αποκλιμάκωση πληθωρισμού

Σε κάθε περίπτωση, από την ανάλυση προκύπτει πως, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, βρισκόμαστε ακόμα σε μεταβατική περίοδο που χαρακτηρίζεται από ανισορροπία, ως εκ τούτου, τα μέτρα ελέγχου των τιμών παραμένουν σημαντικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η ενδεχόμενη (και σε κάποια στιγμή αναγκαία) απόσυρση μέτρων συγκυριακού χαρακτήρα πρέπει να συνδυαστεί με διαρθρωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων/υπηρεσιών, με έμφαση στις αγορές στις οποίες παρατηρούνται υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης.

Ωστόσο, το σημαντικό ποσοστό υπέρβασης των δαπανών έναντι του εισοδήματος υποδηλώνει πως οι παρεμβάσεις πρέπει να επεκταθούν και στο πεδίο της ενίσχυσης των πραγματικών εισοδημάτων, με στόχο τη μείωση των δαπανών που δεν αντικρίζονται από τρέχοντα εισοδήματα. Τα πλέον καθοριστικά ζητήματα αφορούν: (α) το κατά πόσο τα κοινωνικά επιδόματα θα αναπροσαρμοστούν βάσει του πληθωρισμού, (β) τον ρυθμό μεγέθυνσης της απασχόλησης και αντίστοιχα μείωσης της ανεργίας, (γ) τον ρυθμό μεταβολής των ονομαστικών μισθών και (δ) την εμβάθυνση των μέτρων στήριξης των μονογονεϊκών οικογενειών.

Πηγή: ot.gr - In.gr
Στο 3,2% ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Αύγουστο - Στο 2,2% στην Ευρωζώνη
σε Οικονομία

Ενίσχυση του πληθωρισμού στο 3,2% τον Αύγουστο από 3% τον Ιούλιο, δείχνουν τα στοιχεια της Eurostat, την ώρα που ο δείκτης του πληθωρισμού επιβράδυνε στην Ευρωζώνη στο 2,2%, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών.

Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ ήταν 2,2% τον Αύγουστο του 2024, από 2,6% τον Ιούλιο. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο ρυθμός ήταν 5,2%.

Ο ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 2,4% τον Αύγουστο του 2024, από 2,8% τον Ιούλιο. Ένα χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό ήταν 5,9%. Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύονται από τη Eurostat, τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα χαμηλότερα ετήσια ποσοστά καταγράφηκαν στη Λιθουανία (0,8%), τη Λετονία (0,9%), την Ιρλανδία, τη Σλοβενία και τη Φινλανδία (και τα δύο 1,1%).

Τα υψηλότερα ετήσια ποσοστά καταγράφηκαν στη Ρουμανία (5,3%), το Βέλγιο (4,3%) και την Πολωνία (4,0%). Σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2024, ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε σε είκοσι κράτη μέλη, παρέμεινε σταθερός σε ένα και αυξήθηκε σε έξι.

Τον Αύγουστο του 2024, την υψηλότερη συμβολή στον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού της ζώνης του ευρώ είχαν οι υπηρεσίες (+1,88 ποσοστιαίες μονάδες, π.μ.), ακολουθούμενες από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό (+0,46 π.μ.), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (+0,11 π.μ.) και την ενέργεια (-0,29 π.μ.).

Πηγή: Cnn.gr
Από τους «πολέμους για το πετρέλαιο» στους «πολέμους για τα τρόφιμα» – Κινδυνεύει η επισιτιστική ασφάλεια;
σε Οικονομία

Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα «τρέχει» με τους υψηλότερους ρυθμούς στη μεταπολεμική ιστορία - Οι γεωπολιτικές εντάσεις & η κλιματική αλλαγή ωθούν τις χώρες σε συγκρούσεις για τη φθίνουσα προσφορά αγαθών.

Βρίσκεται σε κίνδυνο η παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια; Το αυξημένο κόστος των τροφίμων είναι το νέο πεδίο μάχης; Οι επόμενοι πόλεμοι θα γίνουν για τα τρόφιμα;

Κανείς δεν μπορεί να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση παρά μόνο να εστιάσει σε ορισμένα από τα δεδομένα: O πληθωρισμός των τροφίμων «τρέχει» με τους υψηλότερους ρυθμούς στη μεταπολεμική ιστορία και ο προστατευτισμός και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο στην παγκόσμια διατροφική αλυσίδα.

Ανατολή, Δύση και επαρκή αποθέματα – Τα δεδομένα και η «μάχη» που δίνεται

Πρόσφατα το πρακτορείο Bloomberg αποκάλυψε ότι Κινέζοι κορυφαίοι αξιωματούχοι έλαβαν εντολή να δημιουργήσουν επαρκή αποθέματα στους τομείς της ενέργειας, των εμπορευμάτων και των τροφίμων. Απέναντι στην υπερδύναμη από την Ανατολή η Δύση επεξεργάζεται τα δεδομένα και από τη μια δίνει τη μάχη να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στον τομέα της προσφοράς και από την άλλη έχει πάντα στο μυαλό της δεύτερες σκέψεις για δημιουργία αποθεμάτων.

Ο πληθωρισμός τροφίμων και η… κρατική παρέμβαση

Με τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται και την κλιματική αλλαγή να δηλώνει «παρούσα» εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι απόψεις των ανθρώπων της αγοράς που καλούνται να «διαβάσουν» αυτό που έρχεται…

Ο κόσμος οδεύει προς «επισιτιστικούς πολέμους» σύμφωνα με έναν από τους μεγαλύτερους εμπόρους αγροτικών εμπορευμάτων του κόσμου.

«Έχουμε κάνει πολλούς πολέμους για το πετρέλαιο. Θα κάνουμε ακόμα μεγαλύτερους πολέμους για τα τρόφιμα και το νερό», δήλωνε ο Sunny Verghese, διευθύνων σύμβουλος της Olam Agri, ενός οίκου εμπορίας αγροτικών προϊόντων με έδρα τη Σιγκαπούρη.

Μιλώντας στο συνέδριο καταναλωτών «Redburn Atlantic και Rothschild», γράφουν οι Financial Times, ο Verghese προειδοποίησε ότι οι εμπορικοί φραγμοί που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις που προσπαθούν να ενισχύσουν τα εγχώρια αποθέματα τροφίμων έχουν επιδεινώσει τον πληθωρισμό των τροφίμων.

Οι μεγάλοι έμποροι αγροτικών εμπορευμάτων, που αποκόμισαν κέρδη ρεκόρ το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – εκτινάσσοντας τις τιμές των τροφίμων στα ύψη- έχουν κατηγορηθεί ότι επιδείνωσαν τον πληθωρισμό στα τρόφιμα μέσω προσαυξήσεων που επέβαλαν για να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Αλλά ο Verghese δεν υιοθετεί εξ ολοκλήρου το παραπάνω υποστηρίζοντας πως ο αυξημένος πληθωρισμός τροφίμων είναι εν μέρει αποτέλεσμα κρατικών παρεμβάσεων. Όπως είπε, ο πολλαπλασιασμός των μη δασμολογικών εμπορικών φραγμών το 2022 -ως απάντηση στον πόλεμο (συνολικά 1.266 από 154 χώρες σύμφωνα με τη μέτρησή του)- έχει «δημιουργήσει μια υπερβολική ανισορροπία προσφοράς-ζήτησης».

Παιχνίδια στην γεωπολιτική σκακιέρα

Οι πλουσιότερες χώρες δημιουργούσαν πλεονάσματα σε στρατηγικά αγαθά, οδηγώντας σε υπερβολική ζήτηση και με τη σειρά τους σε υψηλότερες τιμές σημείωσε. «Η Ινδία, η Κίνα, όλοι έχουν αποθέματα ασφαλείας, αυτό επιδεινώνει το παγκόσμιο πρόβλημα», πρόσθεσε.

Οι τιμές των τροφίμων άρχισαν να ανεβαίνουν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και εκτινάχθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η επισιτιστική ανασφάλεια στις φτωχότερες χώρες επιδεινώθηκε και οι καταναλωτές σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν αντιμέτωποι με άνευ προηγουμένου κρίση κόστους ζωής.

Στο μεταξύ η κλιματική ήρθε να δυσχεραίνει τη γεωργική παραγωγή παγκοσμίως στρέφοντας τις κυβερνήσεις όλο και περισσότερο σε πολιτικές προστατευτισμού.

Το 2022, η Ινδονησία απαγόρευσε τις εξαγωγές φοινικέλαιου για να προστατεύσει την τοπική αγορά, ενώ πέρυσι η Ινδία επέβαλε εξαγωγικούς περιορισμούς σε ορισμένους τύπους ρυζιού σε μια προσπάθεια να περιορίσει την άνοδο των εγχώριων τιμών ενόψει και προκάλεσε φόβους για ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.

«Αυτό είναι ακριβώς το λάθος» δηλώνει ο Verghese και προβλέπει: «Θα το βλέπετε όλο και περισσότερο αυτό».

Και η κλιματική αλλαγή στην εξίσωση

Η Olam Group, που επεξεργάζεται και προμηθεύει σιτηρά, σπόρους, βρώσιμα έλαια, ρύζι και βαμβάκι, είναι μέρος του ευρύτερου ομίλου Olam. Η δραστηριότητά της στον τομέα τροφίμων και αγροτικών προϊόντων (προμηθεύει συστατικά, ζωοτροφές και ίνες σε παγκόσμια brands όπως η Nestle και η Unilever) πέρασε μια δύσκολη χρονιά.

Η εταιρεία, που έχει αφήσει το στίγμα της στην Ασία και στην Αφρική, ερευνήθηκε από τις αρχές της Νιγηρίας πέρυσι μετά από αναφορές σε μέσα ενημέρωσης πως ενεπλάκη σε απάτη ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι μετοχές της εταιρείας έκαναν άλμα τον Φεβρουάριο όταν απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες.

Ο Verghese, αναφερόμενος στην επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στις παγκόσμιες αποδόσεις, απηύθυνε έκκληση στα διευθυντικά στελέχη των καταναλωτικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένων των αφεντικών της Coca Cοla και της Associated British Foods, να «ξυπνήσουν» και να αναλάβουν περισσότερη δράση για την κλιματική αλλαγή.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να χρεώνουν φόρο για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όπως υποστήριξε. «Οι εκπομπές είναι δωρεάν σήμερα, άρα ρυπαίνουμε αδιάκριτα» είπε.

Σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία ο «πόλεμος των αποθεμάτων» υπάρχει και δεν υπάρχει… Αν κάνουμε την υπόθεση πως υπάρχει δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τους νικητές. Αυτούς που θα στοκάρουν σε μεγαλύτερη κλίμακα, γρηγορότερα και φτηνότερα προϊόντα στρατηγικής σημασίας. Θα είναι οι χώρες που κατέχουν την κορυφή της πυραμίδας οικονομικής και γεωπολιτικής ισχύος.

Πηγή: in.gr
Η δύσκολη «εξίσωση» της ακρίβειας: Η «μάχη» στο ράφι και ο φόβος των ανατιμήσεων το φθινόπωρο
σε Οικονομία

Η εκ νέου επιτάχυνση του πληθωρισμού τον Ιούλιο, παράγοντες όπως οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η κλιματική κρίση που εξακολουθούν να επηρεάζουν τις διεθνείς τιμές βασικών αγαθών αλλά και εγχώρια ζητήματα, όπως το πρόβλημα που προέκυψε με την πανώλη των αιγοπροβάτων μέσα στο καλοκαίρι, εντείνουν την ανησυχία για την πορεία των τιμών σε μία σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες, το φθινόπωρο.

Το ζήτημα της ακρίβειας, πάντως, δεν σταμάτησε να απασχολεί τους πολίτες, ούτε εν μέσω καλοκαιριού, καθώς για όσους κατάφεραν να κάνουν διακοπές, το κόστος φέτος υπολογίζεται πως συνολικά ήταν ακριβότερο σε σχέση με πέρσι.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ανατιμήσεις στα ξενοδοχεία ήταν της τάξεως του 12,6% σε ετήσια βάση, τα αεροπορικά εισιτήρια ακριβότερα κατά 18,4% και οι τιμές σε εστιατόρια-ζαχαροπλαστεία-καφενεία-κυλικεία αυξημένες κατά 6,6% σε σχέση με πέρσι.

Με το βλέμμα στο φθινόπωρο

Με την επιστροφή στην καθημερινότητα και τις αυξημένες, λόγω και της έναρξης της σχολικής χρονιάς, υποχρεώσεις του Σεπτεμβρίου, το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος πληθωριστικών πιέσεων προκαλεί έντονο προβληματισμό και ανησυχία στους πολίτες, την ίδια στιγμή που και για την κυβέρνηση, η αντιμετώπιση της ακρίβειας αποτελεί πρωταρχικό στόχο.

Στα είδη πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα και τα καταναλωτικά αγαθά που γεμίζουν το καλάθι του σούπερ μάρκετ, η ακρίβεια συνεχίζει να πιέζει τα νοικοκυριά, παρά το γεγονός ότι οι όποιες ανατιμήσεις είναι πλέον μικρότερης έντασης σε σύγκριση με πέρσι ενώ τους τελευταίους μήνες παρατηρούνται και μειώσεις σε κάποια προϊόντα. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός είναι πως οι διαρκείς αυξήσεις της προηγούμενης διετίας έχουν ήδη διαμορφώσει τις τιμές σε υψηλά επίπεδα ενώ ενδεχόμενο «επιστροφής» σε εκείνες προ κρίσης, δεν υπάρχει, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι παράγοντες της αγοράς.

Παράλληλα, η κλιματική κρίση εξακολουθεί να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών των τροφίμων, επηρεάζοντας την παραγωγή βασικών προϊόντων, από το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά, έως το κακάο και τον καφέ. Στα παραπάνω, ήρθε να προστεθεί και η αναταραχή που προκλήθηκε στην αγορά εξαιτίας της πανώλης των αιγοπροβάτων καθώς εκφράζονται ανησυχίες πως το προσεχές διάστημα, αυτή θα αποτυπωθεί και στις τιμές κρεάτων και τυροκομικών.

Την ίδια στιγμή, οι συνεχιζόμενες γεωπολιτικές εντάσεις δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού και σε ό,τι αφορά την πορεία των τιμών της ενέργειας και των καυσίμων, ενώ στην «εξίσωση» της ακρίβειας παραμένει και το υψηλό κόστος της μεταφοράς των εμπορευμάτων, από και προς την Ασία, όσο εξακολουθούν να υφίστανται τα προβλήματα στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, όσον αφορά στο κομμάτι της αγοράς, το αρμόδιο υπουργείο, πέραν των μέτρων που έχουν παραταθεί έως το τέλος του έτους, δίνει έμφαση στη διενέργεια ελέγχων προκειμένου να εντοπίσει πιθανά περιστατικά αισχροκέρδειας, ενώ ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος μέσα στον Ιούλιο κάλεσε τους εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ και της βιομηχανίας, να μειώσουν το μεσοσταθμικό τους κέρδος και να αποκλιμακώσουν τις τιμές.

Πηγή: cnn.gr
ΕΛΣΤΑΤ: Αυξήθηκε στο 2,7% ο πληθωρισμός τον Ιούλιο
σε Οικονομία
Επιτάχυνε ο πληθωρισμός τον Ιούλιο σημειώνοντας αύξηση κατά 2,7% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Ετσι, ο μέσος ΔΤΚ του δωδεκαμήνου Αυγούστου 2023 – Ιουλίου 2024, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του δωδεκαμήνου Αυγούστου 2022 - Ιουλίου 2023, παρουσίασε αύξηση 2,8%.

Σε ότι αφορά τα τρόφιμα πέραν του ελαιόλαδου με ανατίμηση 56,7% σε ένα χρόνο, αυξήσεις καταγράφηκαν στα δημητριακά (7,4%), τα ψάρια (8,4%) και στο μεταλλικό νερό/αναψυκτικά (8,6%). Αντίθετα μειώσεις σε ετήσια βάση υπάρχουν στο αλεύρι (-8,9%) και τα νωπά φρούτα (-9,2%).

Στην εξίσωση σε ότι αφορά τις ανατιμήσεις μπήκε το προηγούμενο μήνα το φυσικό αέριο με αύξηση 23,4%. Οι αυξήσεις φτάνουν το 18,4% στα αεροπορικά εισιτήρια και το 12,6% στα ξενοδοχεία. Με 14% τρέχουν οι ανατιμήσεις στα ασφάλιστρα υγείας.

Οι επιμέρους κλάδοι

Η αύξηση του Γενικού ΔΤΚ κατά 2,7% τον μήνα Ιούλιο 2024, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Ιουλίου 2023, προήλθε κυρίως από τις μεταβολές στις ακόλουθες ομάδες αγαθών και υπηρεσιών:
1. Από τις αυξήσεις των δεικτών κατά:
- 2,4% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ψωμί, δημητριακά για πρωινό, κρέατα (γενικά), νωπά ψάρια, ελαιόλαδο, λαχανικά νωπά, λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα, ζάχαρη-σοκολάτες γλυκά-παγωτά, μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμούς φρούτων. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών σε: αλεύρι και άλλα δημητριακά, γαλακτοκομικά και αυγά, άλλα βρώσιμα έλαια, νωπά φρούτα, πατάτες, λοιπά τρόφιμα.
- 0,8% στην ομάδα Αλκοολούχα ποτά και καπνός, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα αλκοολούχα ποτά (μη σερβιριζόμενα).
- 4,3% στην ομάδα Ένδυση και υπόδηση, λόγω αύξησης των τιμών στα είδη ένδυσης και υπόδησης.
- 2,4% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ενοίκια κατοικιών, επισκευή και συντήρηση κατοικίας, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών σε: δημοτικά τέλη, ηλεκτρισμό.
- 1,9% στην ομάδα Υγεία, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: φαρμακευτικά προϊόντα, ιατρικές-οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη.
- 3,5% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: καινούργια αυτοκίνητα, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα και λιπαντικά, συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού προσωπικής μεταφοράς, άλλες υπηρεσίες σχετικές με την προσωπική μεταφορά, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών στα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
- 1,7% στην ομάδα Αναψυχή-Πολιτιστικές δραστηριότητες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: εξοπλισμό επεξεργασίας πληροφοριών, μικρά είδη αναψυχής-άνθη-κατοικίδια ζώα, ψυχαγωγικές και πολιτιστικές υπηρεσίες, εφημερίδες-βιβλία και χαρτικά είδη, πακέτο διακοπών. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών στον εξοπλισμό επεξεργασίας ήχου και εικόνας.
- 3,5% στην ομάδα Εκπαίδευση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: δίδακτρα προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δίδακτρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δίδακτρα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
- 6,7% στην ομάδα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: εστιατόρια-ζαχαροπλαστεία-καφενεία/κυλικεία, ξενοδοχεία-μοτέλ-πανδοχεία.
- 2,0% στην ομάδα Άλλα αγαθά και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: κομμωτήρια και καταστήματα προσωπικής φροντίδας, άλλα προσωπικά είδη, ασφάλιστρα υγείας, ασφάλιστρα οχημάτων. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών στα άλλα είδη ατομικής φροντίδας.
Από τις μειώσεις των δεικτών κατά:
- 0,2% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω μείωσης κυρίως των τιμών στα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού. Μέρος της μείωσης αυτής αντισταθμίστηκε από την αύξηση κυρίως των τιμών στις οικιακές υπηρεσίες.
- 0,3% στην ομάδα Επικοινωνίες, λόγω μείωσης κυρίως των τιμών στις τηλεφωνικές υπηρεσίες
Πηγή: Cnn.gr
Ελαιόλαδο «χρυσάφι» εκτινάσσει τις τιμές στα τρόφιμα
σε Οικονομία

Παρότι ο πληθωρισμός των τροφίμων, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, βρίσκεται τους τελευταίους μήνες σε πορεία αποκλιμάκωσης, το συνεχιζόμενο ράλι των τιμών στο ελαιόλαδο, φαίνεται να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, συνολικά, στην κατηγορία.

Η ακρίβεια στα τρόφιμα, λόγω των υψηλών τιμών που έχουν διαμορφωθεί από τις διαρκείς ανατιμήσεις κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας, παραμένει σε κάθε περίπτωση, μείζον πρόβλημα για τους καταναλωτές. Ωστόσο, αφενός, οι νέες ανατιμήσεις από τις αρχές του έτους, είναι πλέον μικρότερες σε ένταση, αφετέρου, σε ορισμένες κατηγορίες τροφίμων παρατηρούνται και κάποιες μειώσεις στις τιμές, όπως προκύπτει από τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ αλλά και τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιεί σε μηνιαία βάση το ΙΕΛΚΑ.

Την ίδια στιγμή, πάντως, σε ό,τι αφορά το ελαιόλαδο, οι υψηλές ανατιμήσεις, συνεχίζονται. Τον Ιούνιο, συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός τροφίμων βάσει της ΕΛΣΤΑΤ διαμορφώθηκε στο 2,1% -ποσοστό χαμηλότερο του γενικού πληθωρισμού που «έτρεξε» με 2,3% σε ετήσια βάση - έναντι 3,1% προηγούμενου μήνα. Στο ελαιόλαδο, από την άλλη πλευρά, οι ανατιμήσεις διαμορφώθηκαν στο 54,8% σε σχέση με πέρσι, αποτελώντας τη μοναδική κατηγορία τροφίμων με διψήφια αύξηση, ενώ ακολούθησαν τα νωπά ψάρια με άνοδο 7,2%.

Η σημαντική επίδραση του ελαιόλαδου στον πληθωρισμό τροφίμων, αποτυπώνεται και στην έρευνα του ΙΟΒΕ, για λογαριασμό τoυ Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων. Όπως προκύπτει, από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT που επεξεργάστηκε το ΙΟΒΕ, ο πληθωρισμός των τυποποιημένων τροφίμων εξαιρουμένου του ελαιόλαδου, τον Μάιο του 2024 ήταν στο -0,8%. Στην ίδια έρευνα, επισημαίνεται ακόμη ότι, «εξαιρώντας το ελαιόλαδο, οι τιμές των τυποποιημένων τροφίμων κατά μέσο όρο έχουν παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητες από τον Μάρτιο του 2023».

Σχετικά με τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει το ελαιόλαδο στη διαμόρφωση του πληθωρισμού των τροφίμων ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, είχε εξηγήσει πρόσφατα, πως ο συντελεστής στάθμισης του ελαιόλαδου, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με την Eurostat, είναι υψηλός λόγω της μεγάλης κατανάλωσης, διαχρονικά, στην Ελλάδα. «Άρα όταν έχουμε μεγάλη αύξηση της τιμής του ελαιόλαδου, όπως είχαμε, αυτή πολλαπλασιάζεται με την αντίστοιχη βάση και μπορεί να επηρεάσει και τον συνολικό αριθμό» είχε επισημάνει ο κ. Βέττας.

Την ίδια στιγμή, συνεχίζονται τα «σενάρια» και οι εκτιμήσεις σχετικά με την πορεία της παραγωγής του ελαιόλαδου - τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ισπανία που αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό του προϊόντος - επηρεάζοντας τις τιμές που θα διαμορφωθούν κατά τη νέα ελαιοκομική περίοδο και κατά συνέπεια και τις τιμές τους επόμενους μήνες στο ράφι.

Πηγή: Cnn.gr
ΠΑΣΟΚ: «Το κόστος ζωής αυξάνεται με ευθύνη της κυβέρνησης»
σε Πολιτικά

Στα στοιχεία της Eurostat ως προς την πορεία των τιμών στην Ελλάδα, αναφέρεται σε ανακοίνωσή του ο Τομέας Οικονομικών ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής κατηγορώντας την κυβέρνηση για αύξηση του κόστους ζωής.

«Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, ο ετήσιος γενικός πληθωρισμός στην Ελλάδα μπορεί να παρέμεινε στάσιμος (2,4%) τον Ιούνιο, αλλά σε μηνιαία βάση αυξήθηκε κατά 1% που συνιστά τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση μετά τη Μάλτα», αναφέρει το ΠΑΣΟΚ και συνεχίζει:

«Η αθροιστική, δε, επιβάρυνση του ελληνικού λαού είναι τεράστια, καθώς εδώ και έντεκα μήνες ο πληθωρισμός τροφίμων κινείται σταθερά σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο των 27 κρατών μελών.

Τα δύσκολα όμως δεν είναι πίσω μας, όπως αρέσκεται να δηλώνει ο πρωθυπουργός. Ο Ιούλιος έρχεται με μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια του ρεύματος, οι οποίες αναμένεται να διαρκέσουν όλο το καλοκαίρι. Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, η κυβέρνηση από την πρώτη Ιουλίου αποφάσισε, σε αντίθεση με τις αρχικές της εξαγγελίες, την επαναφορά του 24% στον ΦΠΑ για τον σερβιριζόμενο καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά.

Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής επιμένει στη στοχευμένη -και για όσο διαρκεί το κύμα ανατιμήσεων- μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής. Η κυβέρνηση όμως, όχι μόνο αδυνατεί να εγγυηθεί το αντίκρισμά της στον καταναλωτή αλλά μέσα από τον επίμονο κοινοβουλευτικό έλεγχο που άσκησε η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, ο υφυπουργός Οικονομικών Χρήστος Δήμας παραδέχτηκε στη Βουλή την ανικανότητα του οικονομικού επιτελείου να υπολογίσει το δημοσιονομικό κόστος του μειωμένου ΦΠΑ ακόμα και σε μια μόνο κατηγορία τροφίμων, όπως το ελαιόλαδο.

Με ποια, λοιπόν, αξιοπιστία ο πρωθυπουργός και σύσσωμη η κυβέρνησή του κινδυνολογούν για το «τεράστιο δημοσιονομικό κόστος» του μειωμένου ΦΠΑ συνολικά στα τρόφιμα, όταν δεν μπορούν να το υπολογίσουν ούτε για το ελαιόλαδο;»

Πηγή: Cnn.gr
Ο πληθωρισμός τροφίμων «πετάει» πάνω από τους μισθούς
σε Οικονομία

Οι πραγματικοί μισθοί που εξανεμίζονται από τις τιμές στο «ράφι»

Μεγάλο «αγκάθι» αποτελεί για τους εργαζόμενους η συνεχιζόμενη ακρίβεια στο «ράφι» καθότι οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πολλαπλάσια σε σχέση με τους μισθούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Μάιο του 2021 μέχρι και τον φετινό Μάιο, ο πληθωρισμός τροφίμων έχει «τρέξει» με ρυθμό 295, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που επεξεργάστηκε ο ΟΤ, ενώ την ίδια στιγμή ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί 11,9%. Κι αυατό γιατί ο μέσος μισθός το 2021 ανερχόταν στα 1.17 ευρώ μεικτά, ενώ στο τέλος του 2023 στα 1.251 ευρώ στο τέλος του 2023, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ.

Το πρόβλημα γίνεται σαφώς μεγαλύτερο για τους έχοντες τα χαμηλότερα εισοδήματα. Αυτό συμβαίνει διότι χρειάζεται να διαθέσουν μεγαλύτερο κομμάτι του εισοδήματός τους για να καλύψουν την ανάγκη σίτισης. Αν το 2021 ένα νοικοκυριό είχε χαμηλό εισόδημα 750 ευρώ, έπρεπε να διαθέσει το 20% του εισοδήματος μόνο για τρόφιμα. Με αύξηση της δαπάνης των τροφίμων κατά 29% στο διάστημα 2021-2024 και με αντίστοιχη της τάξης του 12%, η αναλογία ανεβαίνει περίπου κοντά στο 25%.

Οι μισθοί

Η ακτινογραφία των μισθών αποτυπώνει τη δύσκολη συνθήκη που βιώνουν οι εργαζόμενοι. Με βάση τα στοιχεία του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για το 2023, 284.134 εργαζόμενοι (12,37%) είχαν μηνιαίες αποδοχές έως 500 ευρώ, για 77.145 εργαζόμενους (3,36%) το εύρος του μηνιαίου μισθού κυμάνθηκε από 501 ευρώ έως 600 ευρώ, 54.505 εργαζόμενοι (2,37%) έλαβαν μισθό από 601 ευρώ έως 700 ευρώ και 293.928 εργαζόμενοι (12,80%) είχαν μηνιαίες αποδοχές από 701 ευρώ έως 800 ευρώ.

Επίσης, το εύρος του μηνιαίου μισθού κυμάνθηκε από 801 ευρώ έως 900 ευρώ για 193.472 εργαζόμενους (8,42%), ενώ 329.847 εργαζόμενοι (ποσοστό 14,36%) έλαβαν μηνιαίες αποδοχές από 901 ευρώ έως 1.000 ευρώ.

Από 1.001 ευρώ έως 1.200 ευρώ έλαβαν 373.163 εργαζόμενοι (16,25%), το ποσοστό των εργαζομένων που αμείφθηκε από 1.201 ευρώ έως 1.500 ευρώ έφτασε το 11,21% (257.574 εργαζόμενοι) και 208.623 εργαζόμενοι (9,08%) είχαν μηνιαίες αποδοχές από 1.501 ευρώ έως 2.000 ευρώ.

Τέλος, το εύρος του μηνιαίου μισθού κυμάνθηκε από 2.001 ευρώ έως 2.500 ευρώ για 92.565 εργαζόμενους (4,03%), 48.401 εργαζόμενοι (2,11%) έλαβαν μηνιαίες αποδοχές από 2.501 ευρώ έως 3.000 ευρώ, ενώ ο μισθός ήταν μεγαλύτερος από 3.000 ευρώ για 83.488 εργαζόμενους (3,63%).

Ανεπάρκεια τροφής

Την ίδια ώρα, περισσότεροι από 650.000 άνθρωποι αντιμετωπίζουν πρόβλημα ακόμα και για να καλύψουν σωστά τις διατροφικές τους ανάγκες, όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, κάτι που οφείλεται και στη σχέση τιμών-μισθών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 6,5% του πληθυσμού ανέφερε ότι το 2023 (εισοδήματα 2022) αντιμετώπισε μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής, ενώ το 1,4% του πληθυσμού δήλωσε ότι αντιμετώπισε μόνο σοβαρή ανεπάρκεια τροφής (σύμφωνα με την παγκόσμια τυπική κλίμακα ανεπάρκειας τροφής- FIES).

Τα ποσοστά για τη μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής τα προηγούμενα έτη ανέρχονταν σε 6,6% το 2022, σε 6% το 2021, σε 6,1% το 2020 και σε 8% το 2019, ενώ για τη σοβαρή ανεπάρκεια τροφής την περίοδο 2019- 2022 το ποσοστό ανήλθε στο 1,5%, εκτός του 2020 που ήταν 1,6%.

Ένα νοικοκυριό θεωρείται ότι έχει μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής όταν τουλάχιστον ένα μέλος του νοικοκυριού δήλωσε, κατά τη διάρκεια των 12 προηγούμενων μηνών πριν τη διενέργεια της έρευνας ότι αναγκάστηκε να παραλείψει ένα γεύμα, έφαγε λιγότερο από όσο θεωρούσε ότι είχε ανάγκη, έμεινε χωρίς τροφή, πεινούσε αλλά δεν έφαγε, πέρασε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή, λόγω έλλειψης χρημάτων ή άλλων πόρων.

Πηγή: OT.gr