Το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» θα αυξήσει απότομα τη ζήτηση για ακίνητα, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση στην προσφορά, οδηγώντας σε νέα άνοδο των τιμών, σημειώνουν εκπρόσωποι μεσιτών.
Περισσότερα από 900.000 ακίνητα στην Ελλάδα παραμένουν σήμερα κλειστά και αναξιοποίητα, υποστηρίζουν στελέχη της κτηματαγοράς. Η εκτίμηση αυτή διατυπώθηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, με τους εκπροσώπους του κλάδου να εκφράζουν αμφιβολίες για το αν τα μέτρα της κυβέρνησης για το στεγαστικό θα αποδώσουν.
Όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου Μεσιτών και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεσιτών Κοσμάς Θεοδωρίδης, περίπου 500.000 ακίνητα είναι είτε σχολάζουσες κληρονομιές (ο κληρονόμος τους παραμένει άγνωστος ή δεν έχει βρεθεί ακόμα ή δεν έχει αποδεχθεί την κληρονομιά) είτε προϊόν αποποιήσεων κληρονομιάς εν μέρει.
Άλλα 400.000 ακίνητα είναι δεσμευμένα από τις τράπεζες λόγω χρεών. Επιπλέον, κάθε χρόνο καθίστανται μη κατοικήσιμες λόγω φθοράς από 60.000 ως 120.000 κατοικίες – περίπου το 1% ως 2% του κτιριακού αποθέματος της χώρας.
Ένα σημαντικό μέρος από τα ακίνητα «αγνώστου κληρονόμου» ή εκείνων που οι κληρονόμοι τους δεν τα αποδέχονται, βρίσκονται στην ελληνική περιφέρεια. Το φαινόμενο αυτό σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του Συλλόγου Μεσιτών, συνδέεται άμεσα με την ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου, και επιτείνει το στεγαστικό πρόβλημα αφού παρατηρείται υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα.
«Άγνωστοι Χ» για τα ακίνητα
Ένα άλλο πρόβλημα, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των μεσιτών, είναι ότι μέχρι σήμερα το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει προχωρήσει σε ακριβή καταγραφή των ακινήτων που έχει στην κατοχή του, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει στη βέλτιστη αξιοποίηση και διαχείρισή τους.
Για παράδειγμα, οι μεσίτες αναφέρουν ότι δεν υπάρχει κάποιος φορέας διαχείρισης των κληροδοτημάτων που να είναι επιφορτισμένος με την πώληση ή την ενοικίασή τους και γενικότερα την αξιοποίησή τους.
Ένα σκοτεινό κουτί είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες αποποιήσεις κληρονομιών που εκτιμάται ότι έγιναν την περίοδο της οικονομικής κρίσης, των οποίων η τύχη… αγνοείται.
Σε γραφειοκρατικούς λαβυρίνθους «σκαλώνει» συχνά η διάθεση των ακινήτων που έχουν συγκεντρώσει στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες και οι servicers (εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων), σημείωσαν οι ομιλητές στο συνέδριο των μεσιτών.
Οι διαδικασίες πώλησης παραμένουν δαιδαλώδεις και χρονοβόρες. Ενώ έχει συντομευθεί ο χρόνος μεταγραφής των συμβολαίων, ιδίως τον τελευταίο χρόνο, απαιτούνται πολλοί μήνες προσπάθειας για τις διαδικασίες νομικής και πολεοδομικής διαχείρισης, ιδίως των παλαιότερων ακινήτων.
Επιφυλάξεις για το «Σπίτι Μου»
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών – Αττικής Λευτέρης Ποταμιάνος ανέφερε ότι μόνο από τα κληροδοτήματα, εκτιμάται ότι παραμένουν κλειστά πάνω από 5.000 οικιστικά ακίνητα στην Αθήνα.
Πολλές χιλιάδες ακόμα κλειστά ακίνητα είναι προϊόν κατάσχεσης ή δεν αξιοποιούνται λόγω δικαστικής διαμάχης, που μπορεί να διαρκέσει επί σειρά πολλών ετών, εξαιτίας των μεγάλων καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης, συμπλήρωσε ο πρόεδρος του συλλόγου Μεσιτών.
Ο ίδιος εξέφρασε την ανησυχία ότι το νέο πρόγραμμα «Σπίτι Μου 2», όπως συνέβη και με το «Σπίτι Μου 1», μπορεί να δημιουργήσει στρεβλώσεις, λόγω της απότομης αύξησης της ζήτησης, που προστίθεται στην ήδη υφιστάμενη, χωρίς να αυξάνεται αντίστοιχα το διαθέσιμο οικιστικό απόθεμα.
Ο ίδιος φοβάται ότι αυτό θα οδηγήσει σε νέα αύξηση τιμών, εξανεμίζοντας το όφελος των δικαιούχων από την επιδότηση του δανείου. Με άλλα λόγια, ό,τι κερδίζουν οι νέοι και λιγότερο νέοι (ως 50 ετών) που θα καταφέρουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι Μου 2», από τα φθηνότερα δάνεια, θα το χάσουν επειδή θα πληρώσουν ακόμα υψηλότερες τιμές για το ακίνητο που θα αγοράσουν σε σχέση με σήμερα.
Τιμές στα ύψη
Ήδη η μέση τιμή ακινήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, έχει φτάσει στα ύψη: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Spitogatos για το τρίτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές στην Αθήνα ξεκινάνε πάνω από τα 1.900 ευρώ τ.μ. (Δυτικά Προάστια) και εκτοξεύονται σε πάνω από 3.800 ευρώ το τ.μ. (Νότια Προάστια). Οι υψηλότερες ετήσιες αυξήσεις σημειώνονται στον Πειραιά (πάνω από 27%) και στα Ανατολικά Προάστια (11,4%). Παρόμοια είναι η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη, με ετήσιες αυξήσεις από 9,50% ως 13,5% και τη μέση τιμή ακινήτων στο Δήμο Θεσσαλονίκης στα 2.400 ευρώ το τ.μ. (αύξηση 10,9%).
Στον αντίποδα, υποστήριξε ο επίτιμος πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Γιάννης Ρεβύθης η μέση τιμή πώλησης μεταχειρισμένης κατοικίας στην περιφέρεια είναι 600-700 ευρώ το τ.μ.
Ο ίδιος υποστήριξε ότι η στεγαστική κρίση είναι πρόβλημα της αστυφιλίας, δηλαδή της συγκέντρωσης του 50% του πληθυσμού της χώρας στην Αττική, περιορίζοντας το ποσοστό των ελεύθερων κατοικιών σε σχέση με τη ζήτηση, κάτι που αυξάνει και τις τιμές. Ως προτεινόμενη λύση πρότεινε την αύξηση των εισοδημάτων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην επαρχία.
Γηρασμένα ακίνητα
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων παραπονέθηκε ότι η στεγαστική κρίση έχει δημιουργήσει αρνητικό κλίμα εις βάρος των ιδιοκτητών που εκμισθώνουν τα ακίνητά τους. Από την άλλοι οι ιδιοκτήτες είναι δύσπιστοι απέναντι στους ενοικιαστές, λόγω φαινομένων κακοπληρωτών και επειδή δεν γνωρίζουν τα πραγματικά τους οικονομικά στοιχεία.
Τέλος είπε ότι η αύξηση των κενών ακινήτων οφείλεται στη γήρανση του οικιστικού αποθέματος. Περίπου η μία στις δύο κατοικίες προς ενοικίαση έχει χτιστεί τις δεκαετίες του 1960-70. Καθώς απαιτεί σημαντικά έξοδα για ανακαίνιση, πολλά από αυτά τα ακίνητα αφαιρούνται από την αγορά.
