8 Φεβρουαρίου 1981. Ώρα 16:58. Ο χρόνος σταματά για 21 νέους ανθρώπους. Το κόκκινο του πάθους, το κόκκινο της αγάπης, το κόκκινο του Ολυμπιακού, παίρνει την απόχρωση του αίματος.
Η πόρτα που φυλάκισε 21 ζωές
Αρκετές ώρες νωρίτερα, εκείνο το ηλιόλουστο μεσημέρι Κυριακής της 8ης του Φλεβάρη του ‘81 με τον ανοιξιάτικο τόνο, τίποτα δεν προϊδεάζει για το τι θα ακολουθήσει το απόγευμα. Ο Πειραιάς και το «Καραϊσκάκη» φορούν τα γιορτινά τους. Ο Ολυμπιακός υποδέχεται την ΑΕΚ και ο κόσμος ξεχύνεται στους δρόμους για να κατηφορίσει προς το φαληρικό στάδιο. Τα χρόνια εκείνα κυριαρχεί ακόμη ο ρομαντισμός και η αθωότητα. Ο κόσμος των δύο ομάδων πηγαίνει μαζί στο γήπεδο. Κάθεται μαζί, φωνάζει μαζί -ο καθένας για την αγαπημένη του ομάδα- αλλά κανείς δεν ξεφεύγει από τα όρια της λογικής. Τα περισσότερα μυαλά είναι ακόμη αγνά. Κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί. Να φανταστεί. Να πιστέψει ότι ο στριγκός ήχος των ασθενοφόρων που θα άκουγαν σε 3-4 ώρες από τη στιγμή που έφυγαν από το σπίτι τους δεν θα ήταν «για να πάρουν τους λιπόθυμους ΑΕΚτσήδες» όπως ακούστηκε σε αρκετές παρέες για να ξεσπάσουν όλοι στα γέλια.
Ανάμεσα όμως στις ιαχές του θριάμβου, τις πλάκες και τα πειράγματα, πάσχιζαν να ακουστούν οι κραυγές του πόνου και ένα «πίσω ρε, μην κατεβαίνετε, η πόρτα είναι κλειστή» των παιδιών που προσπαθούσαν να σώσουν τη ζωή τους και τη ζωή των φίλων τους. Όμως το τέλος είχε έρθει. Εκεί, ανάμεσα στην έξαψη της νίκης και την αγωνία για μια μονάχα πολύτιμη ανάσα, πάνω σε λίγα παλιά μισοφαγωμένα τσιμεντένια σκαλιά μια σκοτεινής στοάς και πίσω από μια πόρτα και ένα τουρνικέ, γράφτηκε με το πιο βαθύ κόκκινο της φύσης το τέλος 21 ανθρώπων και της αθωότητας μιας ολόκληρης εποχής.Ξεκίνησε σαν γιορτή
Είναι η 20η αγωνιστική του πρωταθλήματος. Ο Ολυμπιακός, πρώτος στη βαθμολογία, υποδέχεται την τρίτη ΑΕΚ, η οποία όμως βρίσκεται μόλις δύο βαθμούς πίσω. Λόγω της κρισιμότητας του ντέρμπι τα 35.450 εισιτήρια έχουν εξαντληθεί από τις αρχές της εβδομάδας, πολλά από αυτά στη «μαύρη αγορά». Στο «Καραϊσκάκη» δεν θα πέφτει καρφίτσα. Από τις 12 το μεσημέρι, τρεις ώρες πριν τη σέντρα, στις εξέδρες γίνεται χαλασμός. Ακόμη όμως και ο πιο αισιόδοξος δεν μπορεί να φανταστεί την εξέλιξη του παιχνιδιού, του απογεύματος και τελικά ολόκληρης της ζωής του με την ανάμνηση που θα έμελλε να κουβαλά μαζί του έκτοτε.
Ερυθρόλευκη «καταιγίδα»
Ο Ολυμπιακός ξεκινά καλύτερα το παιχνίδι και μετά από μισή ώρα αγώνα, στο 30΄, μπαίνει μπροστά στο σκορ με μονοκόμματο αριστερό σουτ του Γαλάκου από το ύψος της μικρής περιοχής. Το πρώτο ημίχρονο ολοκληρώνεται με αυτό το 1-0, όμως στο δεύτερο η καταιγίδα δεν αργεί να ξεσπάσει… Ένα πεντάλεπτο μετά την έναρξη της επανάληψης, ο νεαρός και άπειρος Στέλιος Μανωλάς, αγωνιζόμενος στη θέση του αριστερού μπακ τότε, αποβάλλεται με δεύτερη κίτρινη κάρτα. Η ΑΕΚ καταρρέει. Στο 53΄ ο Περσίας σεντράρει από δεξιά και ο Γαλάκος αφύλαχτος μέσα στην περιοχή πετάγεται και «τσιμπάει» την μπάλα με το αριστερό για το 2-0. Τα γκολ αρχίζουν να πέφτουν βροχή.
Στο 68΄ ο Νικολούδης βγάζει μια κάθετη μπαλιά, ο Καραβίτης δεν μπορεί να την ελέγξει και ο Κουσουλάκης που μπαίνει «σφήνα» πλασάρει, γράφοντας το 3-0. Το πλήθος αρχίζει να εκστασιάζεται. Ένα τέταρτο πριν τη λήξη του αγώνα, στο 75΄, ο Ορφανός βγαίνει τετ-α-τετ με τον Οικονομόπουλο, τον ντριπλάρει και σε άδειο τέρμα ανεβάζει τον δείκτη του σκορ στο 4-0. Πέντε λεπτά μετά, ο Βαμβακούλας θα προσφέρει την αφορμή για να ξεσπάσει η φρενίτιδα αφού θα ντριπλάρει την μισή ομάδα της ΑΕΚ πριν πλασάρει για το 5-0. Το τρίτο γκολ του Γαλάκου στο 84΄, έκτο συνολικά του Ολυμπιακού και πέμπτο μπροστά στην εξέδρα των φανατικών που παραληρεί, είναι απλά το κερασάκι στην τούρτα. Και έτσι, ξαφνικά, άρχισαν όλα…
Το καρτέρι του Χάρου
Πολύς κόσμος δεν περίμενε ποτέ το τελευταίο σφύριγμα του διαιτητή Κουτούλα. Άλλοι ξεκίνησαν να βγαίνουν για να γλιτώσουν απλά το στριμωξίδι, άλλοι για να τρέξουν να φωνάξουν και να πανηγυρίσουν, άλλοι πάλι κατευθύνθηκαν προς τη Θύρα 3 από όπου θα έβγαιναν οι ήρωες τους για να τους αποθεώσουν. Ο ένας έπεφτε στην αγκαλιά του άλλου και φιλούσε όποιον έβρισκε μπροστά του. Έτσι συνέβη και στις θύρες 6 και 7. Ο κύριος όγκος της υπεράριθμης εξέδρας κινήθηκε προς τα έξω και πολλοί άρχισαν ήδη να σπρώχνονται πριν καν φτάσουν στις εξόδους. Όσοι έφευγαν γελαστοί ήταν όσοι είχαν βρει τις πόρτες ανοιχτές. Όλες δηλαδή, εκτός από μία. Το μοιραίο ήταν πια πολύ κοντά.
Η σκάλα της Θύρας 7 έμελλε να γίνει το σημείο που ο Θάνατος είχε στήσει την παγίδα του. Οι μαρτυρίες της εποχής για το τι πραγματικά συνέβη και ο κόσμος βρέθηκε στο έδαφος ποικίλουν. Σύμφωνα με το ένα σενάριο, το μόνο που χρειάστηκε για να γίνει το κακό ήταν ένα μαξιλαράκι από φελιζόλ, από αυτά που χρησιμοποιούσαν οι φίλαθλοι για να κάθονται στο γυμνό τσιμέντο λίγο πιο άνετα και πιο καθαρά. Κάποιος που κατέβαινε τη σκάλα το πάτησε, έχασε την ισορροπία του και από τη μια στιγμή στην άλλη, όσοι βρίσκονταν κοντά άρχισαν να κατρακυλούν σαν ντόμινο και να καταπλακώνονται. Άλλοι, υποστηρίζουν πως έπεσε επειδή τα παλιά, τσιμεντένια σκαλιά ήταν σχεδόν λεία και φαγωμένα από την πολυκαιρία σε συνδυασμό με τα νερά που έτρεχαν από τις τουαλέτες.
Το μόνο που έχει σημασία ωστόσο είναι ότι ο κόσμος βρέθηκε στο έδαφος. Ακόμη κι έτσι όμως, οι άνθρωποι λογικά θα μπορούσαν να είχαν γλιτώσει. Θα είχαν γλιτώσει εάν εκείνη η σιδερένια πόρτα της Θύρας 7 ήταν ανοιχτή και τα τουρνικέ απουσίαζαν. Όμως η πόρτα ήταν σχεδόν κλειστή και τα τουρνικέ της εισόδου δεν είχαν αφαιρεθεί ποτέ, όπως γινόταν κάθε φορά όταν άρχιζε το δεύτερο ημίχρονο, προκειμένου έτσι να διευκολύνεται η αποχώρηση των φιλάθλων.
Κόλαση
Με τους πρώτους να βρίσκονται ήδη στο έδαφος, άλλοι πάνω στα σκαλιά, άλλοι κοντά στις πόρτες, όσοι ακολουθούσαν προς την έξοδο συνέχιζαν να κατεβαίνουν κατά δεκάδες από την εξέδρα, αφού λόγω της διάταξης της σκάλας δεν μπορούσαν να γνωρίζουν τι είχε συμβεί πιο μπροστά. Η Θύρα 7 ήταν η μοναδική θύρα του σταδίου που δεν οδηγούσε κατευθείαν στις κερκίδες. Στο τέλος της σκάλας υπήρχε μια σκοτεινή στοά περίπου 50 μέτρων που έφτανε μέχρι την εξέδρα.
Όσοι βρέθηκαν μπροστά, κοντά στην πόρτα, ή βρίσκονταν από την έξω μεριά κάνουν λόγο για μια πραγματική κόλαση. Οι πίσω συνέχιζαν να πιέζουν ασφυκτικά και ήδη οι ανάσες λιγόστευαν. Κάποιοι προσπάθησαν να τραβήξουν όσους υπέφεραν προς τα έξω, μέσα από τις τρύπες, όμως ήταν ανθρωπίνως αδύνατο. Ο κόσμος εκεί πλέον είχε γίνει μια μάζα. Όσοι δεν είχαν ποδοπατηθεί από τους άλλους ή πολτοποιηθεί από τα σίδερα, δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν. Οι 19 από αυτούς βρίσκουν τραγικό θάνατο εκείνες τις στιγμές, ένας θα υποκύψει λίγο αργότερα στο «Τζάνειο» και έξι μήνες μετά θα προστεθεί στην τελική λίστα θανάτου ένας ακόμη φίλαθλος ο οποίος δεν συνήλθε ποτέ από το κώμα. Ο απολογισμός είναι 21 νεκροί, 51 τραυματίες και χιλιάδες καταρρακωμένες ψυχές.
Τα 21 θύματα της Θύρας 7
- Παναγιώτης Τουμανίδης (14 ετών)
- Κώστας Σκλαβούνης (16 ετών)
- Ηλίας Παναγούλης (17 ετών)
- Γεράσιμος Αμίτσης (18 ετών)
- Γιάννης Κανελλόπουλος (18 ετών)
- Σπύρος Λεωνιδάκης (18 ετών)
- Γιάννης Σπηλιόπουλος (19 ετών)
- Νίκος Φίλος (19 ετών)
- Γιάννης Διαλυνάς (20 ετών)
- Βασίλης Μάχας (20 ετών)
- Ευστράτιος Λούπος (20 ετών)
- Μιχάλης Κωστόπουλος (21 ετών)
- Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου (23 ετών)
- Σπύρος Ανδριώτης (24 ετών)
- Κώστας Καρανικόλας (26 ετών)
- Μιχάλης Μάρκου (27 ετών)
- Κώστας Μπίλας (28 ετών)
- Αναστάσιος Πιτσόλης (30 ετών)
- Αντώνης Κουρουπάκης (34 ετών)
- Χρήστος Χατζηγεωργίου (34 ετών)
- Δημήτριος Αδαμόπουλος (41 ετών)
Μόνη συντροφιά ο Μπετόβεν
Οι στιγμές εκείνες θα σημαδέψουν μια ολόκληρη γενιά. Όσοι βρέθηκαν στο σημείο «μηδέν» περιγράφουν μια κατάσταση αλλοφροσύνης. Έξω από την Θύρα 7 ο κόσμος που πλέον έχει καταλάβει τι γίνεται τρέχει να βοηθήσει μέσα σε πανικό. Αφού κάποιοι πρώτοι αστυνομικοί που φτάνουν στο σημείο καταφέρνουν να βγάλουν τα τουρνικέ από τη θέση τους, αρχίζει ο απεγκλωβισμός των θυμάτων. Δεκάδες τραυματίες και νεκροί μεταφέρονται με περιπολικά και ασθενοφόρα στο «Τζάνειο» κατά κύριο λόγο αλλά και στο ΚΑΤ και το Γενικό Κρατικό. Στα νοσοκομεία αρχίζει να συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου, συγγενείς, φίλοι, απλός κόσμος και οι σκηνές που εκτυλίσσονται είναι, κατά το ελάχιστο, τραγικές.
Όσοι έχουν επιστρέψει σπίτι τους χωρίς να αντιληφθούν τι έχει συμβεί, δεν βλέπουν στους δέκτες τους την «Αθλητική Κυριακή». Δεν θα δουν σε ριπλέι τα γκολ του Γαλάκου, του Κουσουλάκη, του Ορφανού και του Βαμβακούλα και πολλοί από αυτούς δεν θα αντέξουν να τα παρακολουθήσουν ποτέ ξανά στη ζωή τους. Το μόνο που βλέπουν στην τηλεόραση και ακούν στο ραδιόφωνο είναι οι εκκλήσεις σε γιατρούς και αιμοδότες να σπεύσουν στα νοσοκομεία. Εκεί, δεν λαμβάνουν χώρα ζωντανές συνδέσεις με ρεπόρτερ που αναζητούν το αίμα και τον πόνο. Εκεί, το μόνο που μπορεί κανείς να ακούσει είναι οι σπαραγμοί των μανάδων και τα χτυπήματα στους τείχους από τα χέρια των πατεράδων που έχασαν τα παιδιά τους. Ακόμη και στην τηλεόραση, το πρόγραμμα διακόπτεται. Το μόνο που «παίζει» είναι μια κάρτα που πληροφορεί για το πένθος και μια τόσο ταιριαστή στην περίσταση πένθιμη συμφωνία του Μπετόβεν.
Το χρονικό της τραγωδίας
- 16:58: Το παιχνίδι θέλει δύο λεπτά για να τελειώσει. Κάποιος από τους δεκάδες φιλάθλους που συνωστίζονται προς την έξοδο, χάνει την ισορροπία του στη σκάλα της Θύρας 7 και ο κόσμος ποδοπατιέται. Η πόρτα είναι κλειστή (ή μισάνοιχτη σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες) οι φίλαθλοι πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο ενώ πίσω τους ο κόσμος συνεχίζει να σπρώχνεται προς τα μπροστά.
- 17:03: Αστυνομικοί κατορθώνουν να ξεριζώσουν ένα από τα τουρνικέ και να απεγκλωβίσουν τους πρώτους φιλάθλους.
- 17:03-17:15: Ο κόσμος ουρλιάζει, αλλά οι φωνές πόνου και αγωνίας μπερδεύονται με τις ιαχές του θριάμβου. Ελάχιστοι μέσα στο γήπεδο αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει στη Θύρα 7.
- 17:15-17:45: Οι πρώτοι νεκροί και τραυματίες μεταφέρονται με περιπολικά και 13 ασθενοφόρα στο «Τζάνειο», ενώ έχει σημάνει γενική κινητοποίηση στην Αστυνομία και τα νοσοκομεία.
- 17:50: Τα δύο τηλεοπτικά δίκτυα και οι κρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί μεταδίδουν το γεγονός και κάνουν έκκληση σε όλους τους διαθέσιμους γιατρούς του λεκανοπεδίου να προσέλθουν στο «Τζάνειο» αλλά και για αιμοδότες. Κινητοποιείται και το Γενικό Κρατικό όπου μεταφέρονται βαριά τραυματισμένοι.
- 18:00: Αρχίζουν να καταφτάνουν στα νοσοκομεία συγγενείς και φίλοι που αναζητούν τους δικούς τους ανθρώπους αλλά και πλήθος κόσμου.
- 18:20: Φτάνουν στο «Τζάνειο» ο Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών κ. Δοξιάδης και οι Υφυπουργοί κ.κ. Τσουκαντάς και Αποστολάτος και δίνονται εντολές για ακόμα μεγαλύτερη κινητοποίηση γιατρών και αιμοδοτών. Η προσέλευση του κόσμου μεγαλώνει, ενώ ασθενοφόρα συνεχίζουν να διακομίζουν τραυματίες.
- 18:30: Το Κέντρο Αμέσου Δράσεως ζητάει από τα πληρώματα των περιπολικών και τους αστυνομικούς εθελοντές αιμοδότες να σπεύσουν στα δύο νοσοκομεία. Εκατοντάδες αστυνομικοί προσφέρουν αίμα.
- 18:50: Καταφθάνουν ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Δαβάκης, ο Υφυπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως κ. Αχιλλέας Καραμανλής, ανώτεροι αξιωματικοί της Αστυνομίας και παράγοντες του Ολυμπιακού και της ΑΕΚ.
- 19:00: Με εντολή του διευθυντή του Κέντρου Αμέσου Βοήθειας κ. Καραβά ζητείται να τεθεί σε επιφυλακή και το ΚΑΤ, για να δεχτεί τραυματίες που έχουν ανάγκη νευροχειρουργικής επεμβάσεως.
- 19:15: Εκατοντάδες άτομα έχουν συγκεντρωθεί έξω από το «Τζάνειο» ζητώντας να μάθουν τα ονόματα νεκρών και τραυματιών. Επικρατεί πανικός με κραυγές και λιποθυμίες.
- 19:45: Δυνάμεις των ΜΑΤ σπεύδουν στο «Τζάνειο» προκειμένου να απομακρύνουν τον κόσμο από την κεντρική είσοδο για να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση σε γιατρούς και αιμοδότες.
- 19:55: Αναγνωρίζονται τα τρία πρώτα θύματα. Γιατροί και νοσοκόμες βγαίνουν με καταματωμένες τις μπλούζες στους διαδρόμους και φωνάζουν ονόματα τραυματιών.
- 20:15: Οι αστυνομικοί του 7ου Αστυνομικού τμήματος αρχίζουν την πραγματογνωμοσύνη στην ΘΥΡΑ 7, αναζητώντας τις αιτίες του τραγικού γεγονότος.
- 20:30: Στο «Τζάνειο» φτάνει ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης.
- 20:50: Τα ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα αρχίζουν να μεταδίδουν πένθιμη μουσική, ενώ παράλληλα, σε ένδειξη πένθους έχουν διακόψει το πρόγραμμά τους.
- 21:00: Γύρω στα 300 με 400 άτομα προσπαθούν να μπουν στο Στάδιο Καραϊσκάκη για να βρουν τους υπεύθυνους. Απομακρύνονται από μια διμοιρία των ΜΑΤ.
- 22:00: Ο κόσμος αρχίζει να απομακρύνεται σιγά - σιγά από τα δύο νοσοκομεία.
21 νεκροί, κανείς υπεύθυνος
Είκοσι ένα άτομα σκοτώθηκαν στα σκαλιά της Θύρας 7 και η κοινή γνώμη λογικά περίμενε να μάθει από την Δικαιοσύνη τα ονόματα των υπευθύνων. Ακόμη περιμένουν. Τα δικαστήρια της εποχής αποφάνθηκαν ότι δεν υπήρξε τίποτα το μεμπτό και κανείς δεν κρίθηκε ένοχος για οτιδήποτε. Αποφάνθηκαν ότι οι νέοι αυτοί άνθρωποι θυσιάστηκαν για την αγάπη τους για τον Ολυμπιακό λόγω πιθανώς ενός τυχαίου γεγονότος ή μιας απροσεξίας. Οι συγγενείς και οι φίλοι τους δεν αισθάνθηκαν καν την ελάχιστη δικαίωση για την τιμωρία της εγκληματικής αβλεψίας κάποιου.
Σήμερα, το σκουριασμένο τουρνικέ και η καταραμένη πόρτα έξω από το υπερσύγχρονο «Γ. Καραϊσκάκης» έχουν μείνει να θυμίζουν την μεγαλύτερη τραγωδία που έπληξε τον ελληνικό αθλητισμό. Θυμίζουν ότι ζούμε στην χώρα που ποτέ δεν φταίει κανείς για τίποτα. Θυμίζουν όμως και τι σημαίνει Ολυμπιακός. Την άνευ όρων αγάπη των οπαδών του, τις θυσίες που κάνουν για να τον στηρίζουν με μοναδική ανταμοιβή τους την αγαλλίαση που προσφέρει στην ψυχή ένας θρίαμβος.
Οι 21 ψυχές που άφησαν την τελευταία τους πνοή έχοντας στο μυαλό και τα χείλη τους τον Ολυμπιακό, θυσίασαν το υπέρτατο αγαθό. Αυτός είναι και ο μοναδικός λόγος που κάθε χρόνο τα εν ζωή «αδέρφια» τους θυσιάζουν τα ελάχιστα που μπορούν: ένα απόγευμα από τη ζωή τους για να φωνάξουν «παρών» και τη δυνατότερη φωνή τους για να ακουστεί το μοναδικό σύνθημα που αν δεν δονήσει τις εξέδρες του «Καραϊσκάκη» τουλάχιστον μια φορά σε κάθε ματς, θα φύγουν από το γήπεδο με ένα κενό στην ψυχή τους: «Αδέρφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε».
Πηγή: SDNA - Εthnos.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ/ EUROKINISSI
