Του Γιώργου Κατσάμπουλα
Το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, έκρινε νόμιμο το από 17/9/2018 Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο χαρακτηρίστηκε ο Κυπαρισσιακός Κόλπος, ως “ περιοχή προστασίας της φύσης”, καθορίζοντας τις χρήσεις, τους όρους και τους περιορισμούς δόμησης, προκαλώντας με την σειρά του σύγχυση και έντονες αντιδράσεις στους πολίτες και τους φορείς του Νομού, όσον αφορά την ανάπτυξη και την οικονομία της περιοχής.
Συγκεκριμένα στο ΣτΕ είχαν υποβάλει την ένσταση τους ο Δήμος Ζαχάρως, Τριφυλίας και Ανδρίτσαινας - Κρεστένων, ξενοδοχειακή τουριστική εταιρεία, ανώνυμη εταιρεία με αντικείμενο την εκμετάλλευση γηπέδων γκολφ και 180 περίπου κάτοικοι των γύρω περιοχών της αποξηραμένης λίμνης Αγουλινίτσας και των εκβολών του Αλφειού ποταμού. Όλοι αιτήθηκαν την ακύρωση του Προεδρικού Διατάγματος. Όμως, η απόφαση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, απορρίπτοντας ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς των προσφευγόντων και όλες τις αιτήσεις ακύρωσης του Π.Δ, τους έπιασε εξαπίνης, δημιουργώντας θύελλα αντιδράσεων.
Σε αυτό το σημείο είναι εύλογο να αναφερθεί πως η απόφαση του ΣτΕ, έρχεται σε μια περίοδο αναταραχών και μιας γενικής σύγχυσης που αφορά την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε περιοχές NATURA, οι οποίες επηρεάζουν την φυσική ομορφιά και την βιοποικιλότητα των περιοχών, δημιουργώντας ένα αντιφατικό και άκρως διφορούμενο κλίμα για το τι πρέπει να θεωρείται “περιοχή προστασίας της φύσης” και τι όχι.
Το σίγουρο είναι πως η απόφαση του Π.Δ είναι ανησυχητική και έρχεται σε αντίθεση με την οικονομία του τόπου, βάζοντας ουσιαστικά ταφόπλακα στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία την έχει ανάγκη.
Ας δούμε αναλυτικά όμως και ας εξετάσουμε την γενικότερη πορεία του διατάγματος και υπό ποιες συνθήκες έγινε η εφαρμογή του.
Ο Κυπαρισσιακός Κόλπος, αποτελώντας μια περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και με εξέχουσα οικολογική σημασία, καθώς περιλαμβάνει σπάνιους οικοτόπους θινών (αμμόλοφοι), αξιολογήθηκε ως η δεύτερη σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta Caretta σε ολόκληρη την Μεσόγειο. Η χώρα μας, λοιπόν, όφειλε να λάβει και τα ανάλογα μέτρα προστασίας με ανάλογο θεσμικό πλαίσιο, ώστε να προστατέψει την σπουδαιότητα της περιοχής, καθώς υπήρξε έντονο ενδιαφέρον εντατικής οικοδόμησης, με κίνδυνο την υποβάθμιση της περιβαλλοντολογικής σημασίας του Κυπαρισσιακού Κόλπου.
Η πολυετής όμως αδράνεια της ελληνικής πολιτείας, όσον αφορά το θέμα, την έφερε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την κατηγορία μη εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Ειδικότερα, στις 13 Ιανουαρίου 2016, η χώρα μας δικάζεται στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύστερα προσφυγής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ελλάδας, καθώς είχε παραβεί τους κανόνες που είχαν υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά την Ειδική Ζώνη Διατήρησης “Θίνες Κυπαρισσίας και την θαλάσσια χελώνα Caretta Caretta”.
Ας πάμε όμως λίγο πιο πίσω στο χρόνο και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 2012, όπου η Ελλάδα έλαβε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Αιτιολογημένη Γνώμη, κατόπιν σχετικής αυτοψίας που πραγματοποίησαν εκπρόσωποι της Επιτροπής (Ιούλιος 2012), για παράβαση των άρθρων 6 και 12 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, αναφορικά με την θαλάσσια χελώνα και τις θίνες. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεσμεύτηκε τότε να λάβει τα ανάλογα μέτρα προστασίας για την περιοχή, κάτι που όμως δεν έγινε ποτέ και η κατάσταση δεν βελτιώθηκε. Το Μάρτιο του 2014, η Επιτροπή αποφάνθηκε στην παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Νοέμβριος του 2016 και η χώρα μας καταδικάζεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την ελλιπή προστασία της περιοχής. Συγκεκριμένα, καταδικάστηκε για την παράβαση των άρθρων 6 και 12 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στην περιοχή GR2550005 του Δικτύου NATURA 2000, όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός χελωνών. Το γεγονός της καταδίκης, αλλά και της επίσημης Σύστασης για μέτρα προστασίας από την Σύμβαση της Βέρνης στο Συμβούλιο της Ευρώπης, αποδεικνύει περίτρανα την μεγάλη σημασία της περιοχής, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη.
Μέσα σε μια ατμόσφαιρα καταδίκης, προστασίας για το περιβάλλον, παραβιάσεων, συμφερόντων, αναπτυξιακών πολιτικών, προστίμων, τα οποία ακόμα εκκρεμούν, σε ένα διάστημα που η Ευρώπη έχει στρέψει το βλέμμα της στην Ελλάδα και την πιέζει να σεβαστεί την ανάλογη Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, φτάνουμε σιγά, σιγά στον Σεπτέμβριο του 2018 και στο Π.Δ., το οποίο έκρινε τον Κυπαρισσιακό Κόλπο ως “περιοχή προστασίας της φύσης”.
Η απόφαση όμως του ΣτΕ, κρίνοντας το Π.Δ. νόμιμο, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, έντονο προβληματισμό και μεγάλη σύγχυση τόσο στους φορείς όσο και στους πολίτες της Ηλείας. Για μια περιοχή που ο τουρισμός αποτελεί ένα δυνατό χαρτί, σίγουρα η συγκεκριμένη απόφαση ανοίγει μεγάλες πληγές για την οικονομία και την ανάπτυξη, βαπτίζοντας το Π.Δ. ως αντιαναπτυξιακό και ταφόπλακα για την δυναμική της Ηλείας.
Ο κ. Κώστας Αλεξανδρόπουλος, Δήμαρχος Ζαχάρως, δήλωσε ότι “ Η απόφαση του Στε να κρίνει ως νόμιμο το Π.Δ. του 2018, ακυρώνει κάθε ελπίδα για ανάπτυξη στην περιοχή μας και ζημιώνει την οικονομία του τόπου μας. Αναμένουμε να δούμε τα πρακτικά της απόφασης, τα οποία θα μελετήσουμε επιμελέστατα, καθώς φαίνεται πως το ΣτΕ δεν έλαβε υπόψιν τις φοβερές παρανομίες για την σύνταξη της περιβαλλοντικής μελέτης και την σύνταξη του Π.Δ. γενικότερα. Η περιβαλλοντολογική μελέτη, στην οποία στηρίζεται το διάταγμα, περιλαμβάνει σοβαρά λάθη με δυσάρεστες επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία. Δεσμεύεται μια τεράστια ακτίνα γης, η οποία εκτίνεται μέχρι και τρία χιλιόμετρα πέρα από την ακτή της θάλασσας, προκαλώντας προβλήματα στην τοπική κοινωνία, δημιουργώντας την αίσθηση της δήμευσης της ιδιωτικής περιουσίας. Ο κόσμος πρέπει να αφυπνιστεί και να υποστηρίξει το δίκιο και το συμφέρον της περιοχής. Με την συγκεκριμένη απόφαση ζημιώνεται η οικονομία μας. Ήδη έχουμε κάνει προσφυγή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιμένουμε και τα πρακτικά της απόφασης για να την μελετήσουμε”.
Ο κ. Νίκος Κοροβέσης, Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού και Τουρισμού, επισημαίνει ότι “ Η απόφαση αποτελεί ταφόπλακα για την ανάπτυξη της περιοχής. Ο κόσμος βρίσκεται σε σύγχυση για τις περιουσίες του και η οικονομία της περιοχής υποβαθμίζεται. Θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις, οι οποίες ναι μεν θα σέβονται το περιβάλλον, αλλά θα έχουν και αναπτυξιακό χαρακτήρα για την περιοχή. Ο τόπος μας έχει ανάγκη τον τουρισμό και ευελπιστούμε ότι το Π.Δ. θα αλλάξει ώστε να γίνει φιλικό στην οικονομία της περιοχής”.
Ο κ. Γιώργος Αλεξανδρόπουλος, πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Ζαχάρως, τονίζει ότι “ Η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί ταφόπλακα για την Ζαχάρω. Λέει όχι στις επενδύσεις και χωρίς επενδύσεις δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Πρέπει να πάρουν θέσεις οι βουλευτές του Νομού, να γίνουν εισηγήσεις και να υπάρξουν τροποποιήσεις των μέτρων ώστε να προβλέπεται η ύπαρξη αναπτυξιακών έργων. Η οικονομία μας μαραζώνει”.
Ο κ. Θοδωρής Κωνσταντόπουλος, ιδιοκτήτης ενοικιαζόμενων δωματίων και ταβέρνας στην περιοχή της Ζαχάρως, εκφράζει την δυσαρέσκεια του για την συγκεκριμένη απόφαση. “Η απόφαση είναι θανατηφόρα για την περιοχή και αποτελεί τρομερό πλήγμα για την τουρισμό του τόπου μας. Ζούμε σε έναν τόπο με ζεστό και γλυκό κλίμα και είναι κρίμα να παραμείνει ανεκμετάλλευτος. Εγώ μεγάλωσα σε αυτό το τόπο και γνωρίζω για την ύπαρξη θαλάσσιων χελωνών και πολλές φορές τις είχαμε βοηθήσει με το να τις προσανατολίζουμε προς την θάλασσα. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει και να συνυπάρξει αρμονικά με τα ζώα και την φύση. Το πρόβλημα είναι ότι χρειάζεται την κατάλληλη παιδεία και γνώση ώστε να γνωρίζει τον τρόπο να σεβαστεί το περιβάλλον. Με το συγκεκριμένο Π.Δ. αμέσως χάνεται όλη η αξία της περιοχής μας. Δεν θα υπάρξουν επιχειρήσεις, δεν θα γίνονται πλέον επενδύσεις και δεν θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Η αξία της γης αμέσως θα χάσει όλη την αξία που είχε μέχρι τώρα. Η συγκεκριμένη απόφαση βάζει τέλος στην περιοχή, δεν θα υπάρξουν νέες θέσεις εργασίας και πολλοί νέοι θα αναγκαστούν να φύγουν. Ο κόσμος πρέπει να ξεσηκωθεί για το δίκιο του και την περιουσία του, οι βουλευτές του Νομού να πάρουν τα ανάλογα μέτρα ώστε να ανατρέψουμε την απόφαση, η οποία φαίνεται να μην λαμβάνει υπόψιν το δίκιο το δικό μας”.
Το ζήτημα του Κυπαρισσιακού Κόλπου θα παραμείνει στο επίκεντρο της προσοχής για αρκετό καιρό ακόμα. Το σίγουρο είναι ότι αυτοί που επηρεάζονται άμεσα από την απόφαση ΣτΕ, η οποία κρίνει ως νόμιμο το Π.Δ. είναι οι κάτοικοι της Ν. Ηλείας και αυτοί θα έπρεπε να έχουν το τελευταίο λόγο. Η αλήθεια, ίσως, βρίσκεται κάπου στην μέση και όχι στα άκρα αυτού του δίπολου.
Η τήρηση των Ευρωπαϊκών μέτρων και νομοθεσίας, η έναρξη διαλόγου για το πώς μπορεί να βοηθηθεί η τοπική κοινωνία με αναπτυξιακά έργα, πάντα με γνώμονα και σεβασμό στο περιβάλλον, η βελτίωση της οικονομίας και ο σεβασμός της περιουσίας των δημοτών, η διατήρηση και η προστασία των ειδών, αποτελούν μερικά εναρκτήρια μέσα, τα οποία θα μπορέσουν να αποτελέσουν την αφετηρία για ένα βιώσιμο αύριο, το οποίο θα ξορκίσει από πάνω του την καταναγκαστική θυσία και το βάραθρο του απυρόβλητου.
