Εκτιμάται ότι περίπου 5,3 δισεκατομμύρια συσκευές κινητών τηλεφώνων, "έξυπνων" (smartphones) και μη, θα τεθούν εκτός λειτουργίας φέτος, θα πεταχτούν στα σκουπίδια και θα γίνουν ηλεκτρονικά απόβλητα, αλλά λίγες μόνο θα τύχουν ανακύκλωσης.
Αυτό προκύπτει από έρευνα του Φόρουμ Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (WEEE) με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Ηλεκτρονικών Αποβλήτων (International E-waste Day) στις 14 Οκτωβρίου που έχει σλόγκαν "Ανακύκλωσε τα όλα, όσο μικρά κι αν είναι!". Αν όλα τα εκτός λειτουργίας κινητά τηλέφωνα παγκοσμίως τοποθετούνταν το ένα πάνω στο άλλο, θα έφταναν σε ύψος τα 50.000 χιλιόμετρα περίπου, 120 φορές ψηλότερα από την τροχιά του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού ή το ένα όγδοο της απόστασης Γης-Σελήνης.
Παρόλο που σχεδόν όλες αυτές οι συσκευές περιέχουν πολύτιμες πρώτες ύλες (χρυσό, άργυρο, παλλάδιο και άλλα ανακυκλώσιμα μέταλλα), η πλειονότητα τους εξαφανίζεται μέσα σε συρτάρια, ντουλάπες, αποθήκες και γκαράζ ή πετιέται αργά ή γρήγορα στα σκουπίδια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν συχνά σε χωματερές.
Το συνολικό παγκόσμιο απόθεμα κινητών τηλεφώνων (σε χρήση και εκτός χρήσης) εκτιμάται σε περίπου 16 δισεκατομμύρια συσκευές, με άλλα λόγια σε κάθε κάτοικο της Γης αναλογούν κατά προσέγγιση δύο κινητά. Περίπου το 30% του αποθέματος των κινητών τηλεφώνων στην Ευρώπη δεν χρησιμοποιείται πια και τα περισσότερα από αυτά κάπου καταχωνιάζονται για καιρό, προτού τελικά καταλήξουν στα σκουπίδια ως απόβλητα.
Η δειγματοληπτική έρευνα σε 8.775 ευρωπαϊκά νοικοκυριά δείχνει ότι το μέσο νοικοκυριό διαθέτει 74 ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά προϊόντα (τηλέφωνα, υπολογιστές σταθερούς και φορητούς, ηλεκτρικά εργαλεία, συσκευές κουζίνας κ.α.). Από αυτά τα 74, τα 13 είναι κάπου αποθηκευμένα εκτός λειτουργίας (τα εννέα είναι εκτός χρήσης και τα τέσσερα είναι χαλασμένα).
Τα κυριότερα καταχωνιασμένα - και προοριζόμενα να γίνουν απόβλητα - προϊόντα είναι κατά σειρά (με βάση τον αριθμό των συσκευών):
- Μικρά καταναλωτικά ηλεκτρονικά και αξεσουάρ (ακουστικά, τηλεκοντρόλ κ.α.).
- Μικρές οικιακές συσκευές (ρολόγια, ηλεκτρικά σίδερα κ.α.)
- Μικρός εξοπλισμός πληροφορικής (εξωτερικοί σκληροί δίσκοι, μόντεμ-ρούτερ, πληκτρολόγια, ‘ποντίκια' κ.α.)
- Κινητά τηλέφωνα
- Μικρός εξοπλισμός για το φαγητό (τοστιέρες, ψησταριές κλπ).
Αν η κατάταξη των συσκευών και μηχανημάτων γίνει με βάση όχι τον αριθμό τους αλλά το βάρος τους, τότε οι συσκευές που βρίσκονται στην πρώτη θέση των αποβλήτων, είναι με διαφορά οι "λευκές" συσκευές της κουζίνας (φούρνοι, ψυγεία, πλυντήρια κ.α.).
Όταν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές ρωτιούνται γιατί αποθηκεύουν και δεν ανακυκλώνουν τις εκτός λειτουργίας συσκευές τους, τότε απαντούν: "επειδή μπορεί να τη χρησιμοποιήσω ξανά στο μέλλον" (46%), "σχεδιάζω να την πουλήσω ή να τη δωρίσω" (15%), "έχει συναισθηματική αξία για μένα" (13%), "μπορεί να αποκτήσει αξία στο μέλλον" (9%) και "δεν ξέρω πώς να την ξεφορτωθώ/ανακυκλώσω" (7%). Μια μειονότητα απαντά "επειδή περιέχει ευαίσθητα δεδομένα" (2%).
Ο Πασκάλ Λερουά, γενικός διευθυντής του Φόρουμ WEEE με έδρα τις Βρυξέλλες, του οργανισμού πίσω από τη Διεθνή Ημέρα Ηλεκτρικών/Ηλεκτρονικών Αποβλήτων, τόνισε: "Φέτος εστιάσαμε στα μικρά αντικείμενα/απόβλητα, επειδή είναι πολύ εύκολο να συσσωρευθούν αχρησιμοποίητα και απαρατήρητα μέσα στα νοικοκυριά ή να πεταχτούν στον σκουπιδοτενεκέ. Οι άνθρωποι συνήθως δεν συνειδητοποιούν ότι όλα αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα πράγματα έχουν μεγάλη αξία και από κοινού σε παγκόσμιο επίπεδο αντιπροσωπεύουν τεράστιους όγκους".
Το WEEE Φόρουμ εκτιμά ότι μόνο τα μικρά ηλεκτρικά/ ηλεκτρονικά είδη (κινητά, κάμερες, τοστιέρες, ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες κ.α.) που θα παραχθούν το 2022 παγκοσμίως, θα ζυγίζουν συνολικά 24,5 εκατομμύρια τόνους ή τέσσερις φορές το βάρος της Μεγάλης Πυραμίδας της Γκίζας.
Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Ευρωπαίος επίτροπος Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους τόνισε ότι "η συνεχιζόμενη αύξηση στην παραγωγή, κατανάλωση και απόρριψη ηλεκτρονικών συσκευών έχει τεράστιες περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις...Μόνο μέσω της καθιέρωσης μιας κυκλικής οικονομίας για τα ηλεκτρονικά, η ΕΕ θα συνεχίσει να ηγείται στις προσπάθειες να αντιμετωπιστεί επειγόντως το ταχέως επιδεινούμενο πρόβλημα των ηλεκτρονικών αποβλήτων".
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
