Παράξενα κυκλικά «μπαλώματα» που ονομάζονται «κύκλοι νεραϊδών» στα άνυδρα εδάφη της Ναμίμπια στη Νότια Αφρική και της Αυστραλίας προβληματίζουν τους επιστήμονες για δεκαετίες και έχουν πλέον χαρτογραφηθεί σε 250 τοποθεσίες που εκτείνονται σε 15 χώρες.
Μέχρι τώρα, τα αινιγματικά κυκλικά μοτίβα γυμνού εδάφους που περιβάλλονται από φυτά που δημιουργούν δακτυλίους βλάστησης είχαν περιγραφεί μόνο στη Ναμίμπια και την Αυστραλία.
Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί τις τελευταίες πέντε δεκαετίες για να εξηγηθεί ο σχηματισμός τους, αλλά η παγκόσμια διάσταση των φαινομένων παρέμεινε άπιαστη, είπαν ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από το Universidad de Alicante (UA) στην Ισπανία.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό PNAS, χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να ταξινομήσει δορυφορικές εικόνες, λαμβάνοντας 263 τοποθεσίες όπου έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα μοτίβα παρόμοια με τους κύκλους των νεράιδων, μεταξύ άλλων από τη Ναμίμπια και τη Δυτική Αυστραλία.
Η ανάλυση βρήκε αυτoύς τους δακτύλιους σε μέρη όπως το Σαχέλ, η Δυτική Σαχάρα, το Κέρας της Αφρικής, η Μαδαγασκάρη, η νοτιοδυτική Ασία και η κεντρική Αυστραλία, υποδηλώνοντας ότι οι κύκλοι των νεραϊδών είναι «πολύ πιο συνηθισμένοι από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως».
«Η ανάλυση των επιπτώσεών τους στη λειτουργία των οικοσυστημάτων και η ανακάλυψη των περιβαλλοντικών παραγόντων που καθορίζουν την κατανομή τους είναι απαραίτητη για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών του σχηματισμού αυτών των μοτίβων βλάστησης και της οικολογικής τους σημασίας», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Emilio Guirado από το UA.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός ορισμένων χαρακτηριστικών του εδάφους και του κλίματος, όπως η χαμηλή περιεκτικότητα σε άζωτο και η μέση βροχόπτωση μικρότερη από 200 mm/έτος, συνδέονται με την παρουσία κύκλων νεραϊδών.
«Αυτός είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας, καθώς η μαζική χρήση των υπόγειων υδάτων σε ξηρές περιοχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ερήμων, θα μπορούσε να διαταράξει αυτούς τους σχηματισμούς», είπε ο Δρ Martínez-Valderrama.
Τα νέα ευρήματα, σύμφωνα με τους ερευνητές, ανοίγουν επίσης την πόρτα για έρευνα σχετικά με το εάν αυτά τα μοτίβα στο έδαφος μπορούν να είναι δείκτες υποβάθμισης του οικοσυστήματος με την κλιματική κρίση.
Με τη νέα μελέτη, οι επιστήμονες διέθεσαν επίσης έναν παγκόσμιο άτλαντα κύκλων νεράιδων και μια βάση δεδομένων που θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για τον προσδιορισμό του εάν αυτά τα μοτίβα βλάστησης είναι πιο ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και άλλες διαταραχές.
