Το ξύπνημα της οικολογικής ηθικής γύρω από τα χριστουγεννιάτικα δέντρα.
Κάπου στα απομακρυσμένα υψίπεδα της Βουργουνδίας, κάθε χρόνο, περιμένουν τον Δεκέμβρη για να πουλήσουν οι παραγωγοί τη «σοδειά» τους. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο έλατα κόβονται και στέλνονται σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια για να στολιστούν για τις γιορτές των Χριστουγέννων.
Μπορεί η Βουργουνδία να είναι η κορυφαία παραγωγός της Γαλλίας, αλλά το κόστος για να δημιουργηθούν και να μεγαλώσουν βίαια και σύντομα τόσα δέντρα δεν βρίσκεται τόσο στη τσέπη.
Τη στιγμή που πολλοί ντόπιοι χαίρονται για τα χρήματα και τις θέσεις εργασίας που δημιουργούν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, υπάρχουν άλλοι που σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, ανησυχούν πολύ για τον αντίκτυπό τους στο φυσικό περιβάλλον.
Είναι ελάχιστες εκείνες οι φυτείες που αναπτύσσονται με βιολογικό τρόπο, καθώς στη συντριπτική πλειονότητά τους εξαρτώνται από την εφαρμογή χημικών επεξεργασιών. Αν και γίνονται προσπάθειες για να μειωθεί η χρήση ζιζανιοκτόνων και φυτοφαρμάκων, κανείς δεν αμφισβητεί τις αρνητικές επιπτώσεις τους.
«Η παραγωγή χριστουγεννιάτικων δέντρων, λόγω της χρήσης χημικών ζιζανιοκτόνων, μπορεί να έχει αντίκτυπο στους υδάτινους πόρους», αναφέρει η ιστοσελίδα του πάρκου Morvan Natural Park στη Βουργουνδία. «Γι’ αυτόν τον λόγο λαμβάνονται μέτρα για να μειωθεί στο μέγιστο ο αντίκτυπος αυτής της δραστηριότητας και να γίνει συμβατή με νερό υψηλής ποιότητας».
«Δεν έχω τίποτα ενάντια στα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Έχω τις δικές μου όμορφες αναμνήσεις από το να τα στολίζω ως κορίτσι, αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει».
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ακτιβιστές, οι αρχές δεν φαίνεται να κάνουν αρκετά. Για παράδειγμα, σε ένα χωράφι που κάποτε ήταν βοσκοτόπος τώρα περιέχει περίπου 20.000 δενδρύλλια, που φυτεύτηκαν από έναν αγρότη από ένα γειτονικό νομό.
Γύρω από την εξωτερική περίμετρο, το γρασίδι και τα ζιζάνια φυτρώνουν άφθονα, αλλά κάτω από τα μωρά δέντρα δεν υπάρχει τίποτα – μόνο χώμα και μερικά ψίχουλα νεκρής βλάστησης. «Αυτό είναι από τα ζιζανιοκτόνα, τα οποία ψεκάζουν για να μην μεγαλώσουν άλλα φυτά που μπορεί να «ανταγωνίζονται» τα δέντρα», λέει η Muriel André, μια ντόπια αγρότισσα και ακτιβίστρια.
«Έπειτα, υπάρχουν τα φυτοφάρμακα για τα έντομα και τα μυκητοκτόνα για τα παράσιτα. Είναι μια μονοκαλλιέργεια που σκοτώνει τη βιοποικιλότητα και διοχετεύει χημικές ουσίες στα ποτάμια μας».
«Δεν έχω τίποτα ενάντια στα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Έχω τις δικές μου όμορφες αναμνήσεις από το να τα στολίζω ως κορίτσι», λέει η André. «Αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει. Ζούμε μια οικολογική μετάβαση. Ό,τι ρυπαίνει πρέπει να σταματήσει» προσθέτει.
Η Γαλλίδα ακτιβίστρια πιστεύει ότι οι άνθρωποι των πόλεων ξεγελιούνται από το μάρκετινγκ που τους λέει ότι «τα χριστουγεννιάτικα δέντρα είναι «φυσικά» – σαν να είναι όλα από κάποιο μαγικό δάσος. Η πραγματικότητα είναι ότι είναι μια μορφή εντατικής καλλιέργειας».
Μήπως καλύτερα ένα πλαστικό κινέζικο;
Ωστόσο, σύμφωνα με το βρετανικό δημοσίευμα, φαίνεται να εκφράζονται ανησυχίες και από καταναλωτές. Είναι υπεύθυνο, ρωτούν, πολλοί να επιταχύνουμε την ανάπτυξη εκατομμυρίων δέντρων μόνο και μόνο για να κοπούν και να διατηρηθούν σε σαλόνια για ίσως ένα δεκαπενθήμερο;
Όταν ερωτήθηκαν κάποιοι Παριζιάνοι από το BBC απάντησε ότι το περιβάλλον ήταν πλέον ένας σημαντικός παράγοντας στην επιλογή τους για το αν θα έχουν ένα δέντρο. Κάποιοι είπαν ότι σταμάτησαν οριστικά να τα αγοράζουν. Για άλλους ήταν ένα δίλημμα.
Ενώ αναγνώρισαν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των φυτειών, αναρωτήθηκαν αν η εισαγωγή ενός πλαστικού δέντρου από την Κίνα ήταν πραγματικά μια καλύτερη εναλλακτική λύση. Λίγοι είχαν σκεφτεί «πράσινες» εναλλακτικές, όπως ξύλινα γλυπτά δέντρων ή σπιτικές συναρμολογήσεις.
Τι απαντάνε οι παραγωγοί
Σύμφωνα με τους παραγωγούς στο Morvan, οι αγοραστές σίγουρα γίνονται όλο και πιο περίεργοι για την προέλευση των δέντρων τους. Αλλά μέχρι στιγμής αυτό είχε μόνο οριακή επίδραση στις πωλήσεις.
Στην εταιρεία Naudet στο Planchez, η οποία καλλιεργεί χριστουγεννιάτικα δέντρα από το 1956, παραδέχονται ότι στο παρελθόν δόθηκε ελάχιστη προσοχή στα προβλήματα των ζιζανιοκτόνων. Αλλά αυτό έχει αλλάξει, λένε.
«Όλη η κριτική που δεχόμαστε βασίζεται σε μια πλήρη άγνοια των πρακτικών μας σήμερα», δήλωσε ο γενικός διευθυντής Μάρτιν Νάουντ.
«Κάνουμε τεράστιες προσπάθειες για να ελαχιστοποιήσουμε τη χρήση χημικών ουσιών και μπορείτε να δείτε στις φυτείες μας σήμερα ότι υπάρχει άφθονη βιοποικιλότητα».
Ο Νάουντ επισημαίνει ότι μόνο το 1% της βιώσιμης γεωργικής γης στο Morvan παραχωρείται σε χριστουγεννιάτικα δέντρα. Στην απέραντη έκταση των λόφων και των δασών, οι φυτείες αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος του τοπίου.
Αλλά το γεγονός παραμένει ότι ουσιαστικά καμία παραγωγή χριστουγεννιάτικων δέντρων δεν είναι αποκομμένη από τα χημικά. «Με άλλα λόγια, τα χριστουγεννιάτικα αειθαλή μας δέντρα δεν είναι στην πραγματικότητα καθόλου «πράσινα»» καταλήγει το βρετανικό δημοσίευμα.
