Σχετικά Άρθρα

• Παραπόταμοι του Αμαζονίου στερεύουν εν μέσω της χειρότερης ξηρασίας όλων των εποχών
  σε Περιβάλλον
  

  Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η ξηρασία που πλήττει τη Νότια Αμερική έχει προκαλέσει τεράστιες δασικές πυρκαγιές.

  Η στάθμη των ποταμών στην κοιλάδα του Αμαζονίου έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ, με κάποιους παραπόταμους να στερεύουν εντελώς, εν μέσω της χειρότερης ξηρασίας που έχει καταγραφεί ποτέ στην περιοχή, η οποία έχει φέρει και πρωτοφανείς πυρκαγιές.

  Η στάθμη του νερού στον Σολιμόες, έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς που τροφοδοτούν τον Αμαζόνιο, με πηγές στις περουβιανές Άνδεις, έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ταμπατίνγκα, πόλη της Βραζιλίας στα σύνορα με την Κολομβία.

  Η κοντινή λίμνη Τεφέ, όπου λόγω της περσινής ξηρασίας πέθαναν περισσότερα από 200 απειλούμενα ποταμίσια δελφίνια, επίσης έχει στερέψει.

  «Ζούμε μια κρίσιμη χρονιά δήλωσε ο Ρομούλο Μπατίστα εκπρόσωπος της Greenpeace. «Φέτος αρκετοί μήνες έσπασαν το περσινό ρεκόρ» ξηρασίας, πρόσθεσε.

  Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η ξηρασία που πλήττει τη Νότια Αμερική έχει προκαλέσει τεράστιες δασικές πυρκαγιές.

  «Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πια κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε στο μέλλον, σε 10 ή 20 χρόνια από τώρα. Είναι εδώ και είναι εδώ πολύ πιο ισχυρή από όσο αναμέναμε» είπε ο Μπατίστα.

  Στο Μανάους, την πρωτεύουσα της πολιτείας Αμαζόνας, όπου ο Σολιμόες ενώνεται με τον Ρίο Νέγκρο για να σχηματίσουν τον ποταμό Αμαζόνιο, η στάθμη στον Ρίο Νέγκρο πλησιάζει το επίπεδο που είχε καταγραφεί τον Οκτώβριο του 2023, το χαμηλότερο στα χρονικά.

  «Πέρυσι ήμασταν σε αυτή την κατάσταση τον Οκτώβριο» δήλωσε ο Καμπέμπα, ηγέτης των αυτοχθόνων.

  «Φέτος η ξηρασία επιδεινώθηκε».

  Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Reuters - In.gr

• Το δάσος του Αμαζονίου «παλεύει» να ανακάμψει από την ξηρασία
  σε Περιβάλλον
  

  Πάνω από το ένα τρίτο του τροπικού δάσους του Αμαζονίου «παλεύει» να ανακάμψει από την ξηρασία, σύμφωνα με νέα μελέτη που προειδοποιεί για «κρίσιμη υπονόμευση» του παγκοσμίως σημαντικού οικοσυστήματος.

  Μάλιστα, τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, καθώς προειδοποιεί ότι το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο - και η μεγαλύτερη χερσαία δεξαμενή αποθήκευσης άνθρακα - «βαδίζει» σε ένα σημείο υποβάθμισης της δίχως επιστροφή.

  Όπως επισημαίνεται, η ανθρώπινη παρέμβαση στο τροπικό δάσος, έχει προκαλέσει ασυνήθιστα μεγάλη καταπόνηση σε δέντρα και άλλα φυτά, πολλά από τα οποία πεθαίνουν από αφυδάτωση.

  Στο παρελθόν, ο θόλος του τροπικού δάσους της Νότιας Αμερικής, που καλύπτει μια περιοχή ισοδύναμη με τη μισή περίπου Ευρώπη, μπορούσε να συρρικνώνεται, αλλά και να επεκτείνεται στο πέρασμα των εποχών. Είχε επίσης την ικανότητα να ανακάμπτει από ένα επεισόδιο ξηρασίας, σύμφωνα με τον Guardian.

  Όμως, τον τελευταίο καιρό, οι ανακάμψεις αυτές καθυστερούν επειδή τα επεισόδια ξηρασίας γίνονται πιο έντονα στα νοτιοανατολικά του Αμαζονίου και πιο συχνά στα βορειοδυτικά.

  Αξίζει να σημειωθεί ότι, το 37% της ώριμης βλάστησης στην περιοχή παρουσίασε μια τάση επιβράδυνσης. Ενώ τα αποτελέσματα διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο εξαιρετικά αποψιλωμένος και υποβαθμισμένος νοτιοανατολικός Αμαζόνιος ήταν πιο ευάλωτος σε ένα «γεγονός ανατροπής»:

  Μια καταστροφική «κατάρρευση» του τροπικού δάσους το οποίο θα πληγεί από την ξηρασία.

  Η έρευνά τους διαπίστωσε ότι η ένταση της ξηρασίας ήταν πιο σημαντικός παράγοντας από τη συχνότητα της ξηρασίας, αν και ο συνδυασμός των δύο ήταν πιο αποσταθεροποιητικός για την ύπαρξή του.

  Δορυφορικές εικόνες που ανέλυσαν οι ερευνητές της μελέτης κατάφεραν να δείξουν μόνο μια πτυχή του προβλήματος.

  «Τα δέντρα αποτελούν μόνο την "κορυφή του παγόβουνου" καθώς εμφανίζουν ευκολότερα σημεία καμπής επειδή έχουν μεγαλύτερο κύκλο ζωής και είναι πιο ικανά να αντεπεξέλθουν» δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια, Johanna Van Passel.

  Υπενθυμίζεται ότι, το τροπικό δάσος φιλοξενεί 15.000 είδη δέντρων, τα οποία βοηθούν στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά αυτή η ικανότητα –και η συνολική ανθεκτικότητα του δάσους– εξασθενεί από το κλιματικό χάος που προκαλείται από την ανθρώπινη καύση δέντρων, φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα. Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάκαμψης του δάσους μπορεί να είναι ένας «πρώιμος δείκτης» μεγάλης κλίμακας κατάρρευσης του οικοσυστήματος.

  «Είναι προειδοποιητικό σημάδι ότι μπορεί να φτάσει σε οριακό σημείο στο μέλλον, εάν τα επεισόδια ξηρασίας συνεχίσουν να αυξάνονται και να γίνονται πιο έντονα».

  Πηγή: Cnn.gr

• Προϊστορικό γιγαντιαίο δελφίνι ανακαλύφθηκε στον Αμαζόνιο
  σε Περιβάλλον
  

  Πριν από περίπου 16 εκατομμύρια χρόνια, ένα δελφίνι-γίγαντας περιπλανιόταν σε βαθιά νερά. Αλλά σε αντίθεση με τα περισσότερα σύγχρονα δελφίνια, το σπίτι του δεν ήταν ο ωκεανός – ζούσε σε μια λίμνη γλυκού νερού στον Αμαζόνιο του Περού.

  Παρόλο που υπάρχουν σήμερα ζωντανά είδη δελφινιών γλυκού νερού του Αμαζονίου, δεν είναι στενοί συγγενείς αυτού του αρχαίου κητώδους. Οι πλησιέστεροι εν ζωή συγγενείς του είναι τα ποταμοδέλφινα που ζουν σε απόσταση μεγαλύτερη των 10.000 χιλιομέτρων, στη Νότια Ασία, σύμφωνα με τους ερευνητές που περιέγραψαν πρόσφατα το άγνωστο μέχρι πρότινος, εξαφανισμένο θηλαστικό.

  Από την ανάλυση του κρανίου του προϊστορικού δελφινιού οι παλαιοντολόγοι συμπέραναν ότι το σώμα του θα είχε μήκος τουλάχιστον 3,5 μέτρα – γεγονός που το καθιστά περίπου 20% έως 25% μεγαλύτερο από τα σύγχρονα ποταμοδέλφινα και το μεγαλύτερο γνωστό δελφίνι του γλυκού νερού.

  Αλλά το μήκους 70 εκατοστών κρανίο ήταν ελλιπές, επομένως το αρχαίο δελφίνι μπορεί να ήταν ακόμη μεγαλύτερο από αυτό, ανέφεραν οι επιστήμονες στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου στο περιοδικό Science Advances.

  Ονόμασαν το νεοανακαλυφθέν είδος Pebanista yacuruna – από το Πέμπας του Περού όπου βρέθηκε το απολίθωμα, και τους υδρόβιους ανθρώπους των τοπικών μύθων, στη γλώσσα των ιθαγενών Kichua.

  Τα σύγχρονα ποταμοδέλφινα

  Τα σύγχρονα δελφίνια του γλυκού νερού είναι γνωστά για τις ιδιαίτερα επιμήκεις μύτες τους, σε σύγκριση με τις πιο κοντόχοντρες μύτες των θαλάσσιων δελφινιών. Υπάρχει το ποταμοδέλφινο της Νότιας Ασίας (Platanista) και το ποταμοδέλφινο του Αμαζονίου (Inia), γνωστό και ως ροζ ποταμοδέλφινο, με τις δύο ομάδες να περιλαμβάνουν αρκετά είδη και υποείδη.

  Το ποταμοδέλφινο Yangtze της Κίνας (Lipotes vexillifer) αντιπροσωπεύει ένα τρίτο γένος, αλλά δεν έχει παρατηρηθεί στη φύση εδώ και 40 χρόνια και ενδέχεται να έχει εξαφανιστεί, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). Στην πραγματικότητα, όλα τα υπάρχοντα είδη ποταμοδέλφινων απειλούνται με εξαφάνιση ή κινδυνεύουν σοβαρά, αναφέρει η IUCN.

  Ancient giant dolphin discovered in the Amazon https://t.co/OePJxnVccI

  — CTV National News (@CTVNationalNews) March 27, 2024

  Η ανακάλυψη του απολιθώματος

  Οι ερευνητές ανακάλυψαν το απολίθωμα του δελφινιού του Αμαζονίου το 2018, κοντά στον ποταμό Νάπο στο Λορέτο του Περού. Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Aldo Benites-Palomino, υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, είχε σταματήσει για να εξετάσει κάποια παράξενα πετρώδη θραύσματα στο έδαφος, όπως δήλωσε στο CNNi. Την ίδια στιγμή, ο συν-συγγραφέας της μελέτης John J. Flynn, επιμελητής απολιθωμένων θηλαστικών στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη, επισήμανε κάτι που έμοιαζε με κρανίο που προεξείχε από ένα ανάχωμα. Καθώς το καθάρισαν αρκετά ώστε να διακρίνουν τα σχήματα των οδοντικών υποδοχών, συνειδητοποίησαν ότι επρόκειτο για δελφίνι.

  Αρχικά, σκέφτηκαν ότι θα ήταν ένας αρχαίος συγγενής των σύγχρονων ποταμοδέλφινων του Αμαζονίου. Αλλά περαιτέρω καθαρισμός αποκάλυψε ότι το μέγεθος και το σχήμα της οφθαλμικής κόγχης έμοιαζε με αυτό των ποταμοδέλφινων της Νότιας Ασίας, τα οποία έχουν πολύ μικρότερα μάτια από τα «ξαδέλφια» τους στη Νότια Αμερική.

  «Αυτή ήταν η στιγμή που όλοι φρίκαραν, επειδή δεν ήταν ποταμοδέλφινο του Αμαζονίου», δήλωσε ο Benites-Palomino.

  Από αυτό οι επιστήμονες συμπέραναν ότι δύο είδη δελφινιών είχαν μετακινηθεί ανεξάρτητα και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές στην ενδοχώρα της περιοχής.

  Πώς από τους ωκεανούς πέρασαν στα ποτάμια

  Τα πλατανιστοειδή – η ομάδα που περιλαμβάνει το P. yacuruna και τα σύγχρονα ποταμοδέλφινα της Νότιας Ασίας – ήταν ευρέως διαδεδομένα πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια. Ενώ οι πρόγονοι των σύγχρονων ποταμοδέλφινων του Αμαζονίου σύχναζαν επίσης στους ωκεανούς πριν από περίπου 10 έως 6 εκατομμύρια χρόνια, δήλωσε ο Benites-Palomino.

  Επειδή και οι δύο ομάδες κητωδών ήταν τόσο ποικιλόμορφες, ορισμένα είδη πιθανότατα επιχείρησαν να εισέλθουν σε ποτάμια και λιμναία οικοσυστήματα, αναζητώντας λιγότερο ανταγωνισμό για τροφή. Τα νερά του Αμαζονίου ήταν πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και έσφυζαν από ζωή, φιλοξενώντας κροκόδειλους, χελώνες και ψάρια, καθώς και θηλαστικά όπως βραδύποδες, τρωκτικά, κ.ά.

  Το P. yacuruna ήταν μεταξύ του πρώτου κύματος δελφινιών που δοκίμασε τα νερά σε ποτάμια και λίμνες του Αμαζονίου – η έλλειψη θηρευτών στο νέο του σπίτι θα μπορούσε να εξηγήσει πώς το είδος εξελίχθηκε και έγινε τόσο μεγάλο, σύμφωνα με τη μελέτη. Αλλά περιβαλλοντικές αλλαγές όπως η ξηρασία μπορεί αργότερα να καταδίκασαν το P. yacuruna και να το οδήγησαν στην εξαφάνιση, ανοίγοντας το βιότοπο του γλυκού νερού στους προγόνους των σημερινών ροζ ποταμοδέλφινων.

  Η εξαφάνιση του P. yacuruna είναι μια ζοφερή υπενθύμιση ότι αυτό το σημαντικό περιβάλλον διαταράσσεται πολύ εύκολα. Τα σύγχρονα ποταμοδέλφινα του Αμαζονίου αντιμετωπίζουν κι αυτά ένα αβέβαιο μέλλον, κυρίως λόγω της ρύπανσης από υδράργυρο που προέρχεται από την εξόρυξη χρυσού και εισβάλλει στην τροφική αλυσίδα, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση.

  Με πληροφορίες από: Ancient giant dolphin discovered in the Amazon by Mindy Weisberger, CNN

  Πηγή: Cnn.gr
• Φίδι 200 κιλά και 8 μέτρα βρέθηκε στον Αμαζόνιο – Το βίντεο που τράβηξαν επιστήμονες
  σε Περιβάλλον
  

  Το μεγαλύτερο φίδι που έχει καταγραφεί ποτέ - Δείτε τη στιγμή που κολυμπούν μαζί με αυτόν τον γίγαντα της φύσης

  Οι επιστήμονες ανακάλυψαν το μεγαλύτερο φίδι στον κόσμο, στην καρδιά του τροπικού δάσους του Αμαζονίου. Πρόκειται για ένα γιγάντιο ανακόντα. Βρέθηκε πρόσφατα από έναν τηλεοπτικό παρουσιαστή άγριας ζωής, τον καθηγητή Φρικ Βονκ, κατά τη διάρκεια μιας αποστολής του National Geographic.

  Το τεράστιο ανακόντα έχει μήκος 8 μέτρα, ζυγίζει 200 κιλά και το κεφάλι του έχει το ίδιο μέγεθος με του ανθρώπου. Είναι το μακρύτερο και συνάμα το βαρύτερο φίδι που έχει καταγραφεί ποτέ.

  Επιστήμονες κολύμπησαν μαζί με έναν από τους μεγαλύτερους γίγαντες του σημερινού ζωικού μας βασιλείου

  Βρέθηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων για τη σειρά του National Geographics «Pole to Pole», του Disney+, με τον Γουίλ Σμιθ. Οι ερευνητές έδωσαν στο νέο είδος τη λατινική ονομασία «Eunectes akayima», που σημαίνει το βόρειο πράσινο ανακόντα.

  Σ’ ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε στο Instagram, ο καθηγητής Βονκ φαίνεται να κολυμπάει άφοβα δίπλα στο τεράστιο ανακόντα, επιδεικνύοντας την ανακάλυψή του.

  «Το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ανακόντα που έχω δει ποτέ, παχύ όσο ένα ελαστικό αυτοκινήτου, με 8 μέτρα μήκος και πάνω από 200 κιλά βάρος – με κεφάλι τόσο μεγάλο όσο είναι το κεφάλι μου. Απόλυτο δέος και θαυμασμός γ’ αυτό τη θηρίο», γράφει στη λεζάντα του βίντεο.

  Το βίντεο με το μεγαλύτερο φίδι όλων των εποχών:

  Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

  Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Prof. dr. Freek Vonk (@freekvonk)

  Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανακόντα συχνά κινούνται πιο γρήγορα από το θήραμά τους και χρησιμοποιούν το δυνατό σώμα τους για να τα πνίξουν και να τα καταπιούν ολόκληρα.

  Πριν από την παραπάνω ανακάλυψη, πιστευόταν ότι ο Αμαζόνιος φιλοξενούσε μόνον ένα είδος πράσινου ανακόντα, γνωστό και ως γιγαντιαίο ανακόντα. Ωστόσο, ο Δρ. Βονκ και η ομάδα του, μαζί με άλλους 14 επιστήμονες από 9 χώρες, διαπίστωσαν ότι το βόρειο πράσινο ανακόντα είναι ένα εντελώς ξεχωριστό είδος από το πράσινο ανακόντα.

  Πηγή: In.gr - Φωτογραφία από Stuti .....: https://www.pexels.com/el-gr/photo/18876661/
• Αμαζόνιος: Βρέθηκε πόλη 2.500 ετών - Ήταν κρυμμένη μέσα στην βλάστηση
  σε Κόσμος
  

  Μια τεράστια αρχαία πόλη που βρέθηκε στον Αμαζόνιο, κρυμμένη για χιλιάδες χρόνια από την πλούσια βλάστηση, αλλάζει όσα γνωρίζουμε για την ιστορία των ανθρώπων που ζούσαν εκεί.

  Τα σπίτια και οι πλατείες στην περιοχή Ουπάνο στο ανατολικό Εκουαδόρ συνδέονταν μεταξύ τους με ένα εκπληκτικό δίκτυο δρόμων και καναλιών.

  Η περιοχή βρίσκεται στη σκιά ενός ηφαιστείου που δημιούργησε πλούσια τοπικά εδάφη, αλλά μπορεί επίσης να ευθύνεται και για την καταστροφή της κοινωνίας.

  Ενώ γνωρίζαμε για πόλεις στα ορεινά της Νότιας Αμερικής, όπως το Μάτσου Πίτσου στο Περού, πιστεύαμε ότι οι άνθρωποι ζούσαν μόνο νομαδικά ή σε μικροσκοπικούς οικισμούς στον Αμαζόνιο.

  «Αυτή είναι παλαιότερη από οποιαδήποτε άλλη τοποθεσία που γνωρίζουμε στον Αμαζόνιο. Έχουμε μια ευρωκεντρική άποψη για τον πολιτισμό, αλλά αυτό δείχνει ότι πρέπει να αλλάξουμε την ιδέα μας για το τι είναι πολιτισμός και τι πολιτισμός», λέει ο καθηγητής Στεφάν Ροστέν, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών στη Γαλλία, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας.

  «Αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τους πολιτισμούς του Αμαζονίου. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται μικρές ομάδες, που ζούσαν γυμνοί σε καλύβες και καθάριζαν τη γη - αυτό δείχνει ότι οι αρχαίοι άνθρωποι ζούσαν σε περίπλοκες αστικές κοινωνίες», λέει ο συνσυγγραφέας Αντουάν Ντορισόν.

  Η πόλη χτίστηκε πριν από περίπου 2.500 χρόνια και οι άνθρωποι έζησαν εκεί για έως και 1.000 χρόνια, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.

  Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια πόσοι άνθρωποι ζούσαν εκεί κάθε φορά, αλλά οι επιστήμονες λένε ότι είναι σίγουρα 10.000 αν όχι 100.000.

  Οι αρχαιολόγοι στο πλαίσιο της έρευνας συνδύασαν ανασκαφές με τη μελέτη με τη βοήθεια αισθητήρων λέιζερ μιας περιοχής 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων που ήταν σε θέση να εντοπίσουν την κρυμμένη πόλη κάτω από την πυκνή βλάστηση και τα δέντρα.

  Η τεχνολογία αυτή που φέρει την ονομασία LiDAR τους επέτρεψε να εντοπίσουν 6.000 ορθογώνιες πλατφόρμες 20 μέτρων επί 10 και δύο με τρία μέτρα σε ύψος.

  Ήταν οργανωμένες σε ομάδες από τρία έως έξι γύρω από μια πλατεία όπου υπήρχε μια κεντρική πλατφόρμα.

  Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι επρόκειτο για σπίτια, αλλά κάποια χρησιμοποιούνταν για τελετουργίες. Ένα συγκρότητμα στο Κιλαμόπες είχε μια πλατφόρμα 140 μέτρων με 40 μέτρα.

  Η ανακάλυψη που έχει προκαλέσει δέος στους επιστήμονε ήταν ότι υπήρχε και ένα δίκτυο δρόμων και μονοπατιών που συνέδεαν πολλές από τις πλατφόρμες συμπεριλαμβανομένης ενός δρόμο που εκτείνεται για 25 χιλιόμετρα.

  Οι ερευνητές βρήκαν για πρώτη φορά στοιχεία για μια πόλη τη δεκαετία του 1970, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που η έρευνα είναι ολοκληρωμένη, μετά από 25 χρόνια.

  Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αποκαλύπτει μια μεγάλη, πολύπλοκη κοινωνία που φαίνεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη από τις γνωστές κοινωνίες των Μάγια στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική.

  «Φανταστείτε ότι ανακαλύψατε έναν άλλο πολιτισμό όπως οι Μάγια, αλλά με εντελώς διαφορετική αρχιτεκτονική, χρήση γης, κεραμική», λέει ο Ζοσέ Ιριάρτε, καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα αυτή.

  Ορισμένα από τα ευρήματα είναι «μοναδικά» για τη Νότια Αμερική, εξηγεί, επισημαίνοντας τις οκταγωνικές και ορθογώνιες πλατφόρμες που είναι τοποθετημένες μαζί.

  Το επόμενο στοίχημα για τους ερευνητές είναι να βρουν τι βρίσκεται κάτω από περιοχή 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων που δεν έχει ερευνηθεί ακόμα.

  Πηγή: Cnn.gr
• Αμαζόνιος: Μειώθηκε στο μισό το ποσοστό αποψίλωσης το 2023
  σε Περιβάλλον
  

  Το ποσοστό αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο μειώθηκε σχεδόν κατά 50% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος της Βραζιλίας.

  Αν και μικρότερη από τα προηγούμενα χρόνια, η αποψιλωμένη περιοχή εξακολουθεί να είναι περισσότερο από έξι φορές το μέγεθος της πόλης της Νέας Υόρκης.

  Τα στοιχεία της εθνικής διαστημικής υπηρεσίας Inpe κατέγραψαν ότι 5.153 τετραγωνικά χιλιόμετρα του Αμαζονίου αποψιλώθηκαν το 2023, από 10.278 τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2022, όπως μετέδωσε το BBC.

  Σε σχετική ανακοίνωσή του, το υπουργείο Περιβάλλοντος της Βραζιλίας αναφέρει ότι αυτό ήταν το πρώτο βήμα για την επίτευξη του στόχου της μηδενικής αποψίλωσης των δασών.

  Η υπουργός Περιβάλλοντος της Βραζιλίας, Μαρίνα Σίλβα, δήλωσε ότι η πτώση του ποσοστού αποτελεί «αντανακλάση» της προσπάθειας του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Ανανεώσιμων Φυσικών Πόρων της Βραζιλίας να καταπολεμήσει παράνομες πρακτικές.

  Να σημειωθεί ότι, αυτό αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό αποψίλωσης των δασών τα τελευταία πέντε χρόνια, με τον αριστερό πρόεδρο της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα να προσπαθεί να τερματίσει την αποψίλωση έως το 2030.

  Ο τερματισμός της πολιτικής αποψίλωσης των δασών αποτελούσε προεκλογική δέσμευση του Λούλα, τη στιγμή που η καταστροφή των τροπικών δασών επί προεδρίας του ακροδεξιού Μπολσονάροου είχε καταγράψει το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 12 ετών.

  Αξίζει να σημειωθεί πως, ο Αμαζόνιος συνιστά ένα κρίσιμο «πεδίο μάχης» στον αγώνα κατά της κλιματικής κρίσης.

  Συχνά αποκαλείται «πνεύμονας του πλανήτη» λόγω του ουσιαστικού του ρόλου στους κύκλους του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα.

  Το τροπικό δάσος φιλοξενεί περίπου τρία εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων και ένα εκατομμύριο αυτόχθονες πληθυσμούς. Περίπου το 60% ανήκει στη Βραζιλία.

  Πηγή: Cnn.gr

• Αμαζόνιος: η αγωνιώδης μάχη για τη διάσωση του «πνεύμονα της Γης»
  σε Περιβάλλον
  

  Οι ρυθμοί αποψίλωσης του τροπικού δάσους του Αμαζονίου μειώνονται θεαματικά κατά το τρέχον έτος. Όμως αυτό από μόνο του δεν αρκεί

  H ικανότητα του τροπικού δάσους του Αμαζονίου να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα αποτελεί, θεωρητικά, ένα από τα μεγαλύτερα «εργαλεία» της Γης κατά της κλιματικής αλλαγής.

  Όμως τις τελευταίες τρεις δεκαετίες υπολογίζεται ότι έχει χάσει πάνω από 540.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικών εκτάσεων, σχεδόν το 10% της συνολικής του έκτασης.

  Η καταστροφή είναι πρωτίστως ανθρωπογενής, με διάφορες παρεμβάσεις.

  Πιο απειλητική απ’ όλες είναι η μαζική αποψίλωση.

  Μοιραία, μελέτες επί μελετών προειδοποιούν ότι ο μεγαλύτερος «πνεύμονας της Γης» είναι κοντά στο σημείο χωρίς επιστροφή.

  Εξ ου και οι περισσότερες από τις εννέα χώρες της Νότιας Αμερικής, όπου εκτείνεται το τροπικό δάσος, προσπαθούν -αρκετές αμφιλεγόμενα, καθώς και όψιμα συλλήβδην- να κάνουν βήματα προς τα πίσω από το χείλος αυτού του «γκρεμού».

  Τα στοιχεία του μη κερδοσκοπικού Προγράμματος Παρακολούθησης της Αμαζονίας των Άνδεων (MAAP) αποτελούν τους τελευταίους μήνες πηγή αισιοδοξίας.

  Τα τελευταία δείχνουν ότι η αποψίλωση σε όλο το τροπικό δάσος του Αμαζονίου έχει μειωθεί φέτος κατά 55%, σε επίπεδα ρεκόρ από το 2019.

  Επιμέρους, καταγράφεται μείωση της απώλειας δασών κατά ένα τρίτο στο Περού, κατά δύο τρίτα στην Κολομβία -μάλιστα με την ενσωμάτωση πολλών πρώην ανταρτών σε περιβαλλοντικούς φορείς- και κατά ένα θεαματικό 60% στη Βολιβία.

  Όμως τα πιο σημαντικά στοιχεία αφορούν τη Βραζιλία, στα εδάφη της οποίας βρίσκεται εξάλλου το 60% του τροπικού δάσους.

  Η αποψίλωση εκεί συρρικνώθηκε σε επίπεδα ρεκόρ για τον μήνα Νοέμβριο, κατά 64% σε ετήσια βάση.

  Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο από το 2015.

  Πιστοποιεί, δε, την πλήρη μεταστροφή στην περιβαλλοντική πολιτική της Βραζιλίας μόλις στον πρώτο χρόνο της θητείας του κεντροαριστερού προέδρου Λούλα ντα Σίλβα, έπειτα από την καταστροφική (και) για τον Αμαζόνιο προεδρία του ακροδεξιού Ζαΐρ Μπολσονάρο.

  Σηκώνοντας ξανά τα «μανίκια»

  Διακηρυγμένος πλέον στόχος της Βραζιλίας -τουλάχιστον υπό την προεδρία του Λούλα ντα Σίλβα- είναι να σταματήσει η αποψίλωση του τροπικού δάσους στα εδάφη της μέχρι το 2030.

  Προς τούτο, μια από τις πρώτες αποφάσεις με την αλλαγή «σκυτάλης» στην προεδρία ήταν η αναβίωση της λεγόμενης περιβαλλοντικής αστυνομίας.

  Επισήμως πρόκειται για το Βραζιλιάνικο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανανεώσιμων Φυσικών Πόρων (IBAMA).

  Μια ομοσπονδιακή υπηρεσία, που υπάγεται στο υπουργείο Περιβάλλοντος και έχει ως κύρια αποστολή την εφαρμογή του νόμου κατά της παράνομης αποψίλωσης του τροπικού δάσους του Αμαζονίου στα εδάφη της Βραζιλίας.

  Επί των «μαύρων» ημερών της προεδρίας Μπολσονάρο, η περιβαλλοντική νομοθεσία έγινε «κουρέλι» και η IBAMA βυθίστηκε μεθοδικά σε παρακμή, υποχρηματοδοτούμενη και υποστελεχωμένη.

  Από τις αρχές του έτους αντίθετα -αφότου, δηλαδή, ο Λούλα ανέλαβε επίσημα καθήκοντα- τα κονδύλια για τη λειτουργία της υπηρεσίας έχουν τριπλασιαστεί.

  Στους κόλπους της έχουν αρχίζει μαζικές προσλήψεις, αν και θα χρειαστεί καιρός για να καλυφθούν τα δυσαναπλήρωτα κενά.

  Οι υφιστάμενες μονάδες της έχουν εν τω μεταξύ ριχτεί στη μάχη.

  Αποστολή της είναι η καταπολέμηση της καταπάτησης και μη αδειοδοτημένης αποψίλωσης δασικών εκτάσεων -συνήθως για ξυλεία, αλλά και για κτηνοτροφία- και των παράνομων εξορύξεων, κυρίως χρυσού.

  Μέσα στον τελευταίο χρόνο «κατασχέσαμε περισσότερα από 2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα παράνομης ξυλείας και 5.000 βοοειδή που εκτρέφονταν σε παράνομες εκτάσεις, θέσαμε υπό έλεγχο περισσότερα από 85 εδάφη αυτοχθόνων, ενώ καταστράφηκαν περισσότερες από δώδεκα περιοχές εξόρυξης χρυσού», απαριθμεί στο France24 ο Ζαΐρ Σμιτ, διευθυντής του γραφείου Περιβαλλοντικής Προστασίας της IBAMA.

  Σχεδόν 5.000 τ. χλμ. παράνομα εκχερσωμένης γης έχουν ανακτηθεί. «Κι αυτό», κατά τον Σμιτ, «είναι μόνο η αρχή».

  Όμως στο φόντο της τετραετούς καταστροφικής περιβαλλοντικής πολιτικής του Μπολσονάρο, τα προβλήματα και οι προκλήσεις στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου έχουν γιγαντωθεί.

  Τα καλά νέα και τα κακώς κείμενα

  Μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις λυμαίνονται ολόκληρες εκτάσεις. Μέχρι και οι μικρότεροι καταπατητές της περιοχής είναι πια οπλισμένοι μέχρι τα «δόντια», τα οποία πωλούνταν αφειδώς υπό τον Μπολσονάρο.

  Κι όσο η IBAMA επιστρέφει στο πεδίο, τόσο αυξάνονται οι εντάσεις.

  Τα πρόστιμα για αποψίλωση των δασών που έχουν ήδη επιβληθεί μέσα στο 2023 έφτασαν σε σύνολο σχεδόν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Ποσό διπλάσιο σε σχέση με το 2022.

  Ο πρόεδρος Λούλα ξανάνοιξε εν τω μεταξύ το ταμείο Amazon Fund, στο οποίο ο ακροδεξιός προκάτοχός του είχε βάλει με συνοπτικές διαδικασίες «λουκέτο» το 2019.

  Ήταν πρακτικά φυσικό επόμενο της αντιπεριβαλλοντικής πολιτικής του, δεδομένου ότι το ταμείο μπορεί να λάβει δωρεές υπό την προϋπόθεση ότι η Βραζιλία περιορίζει την αποψίλωση των δασών.

  Με βάση τα νέα στοιχεία, οι στρόφιγγες της χρηματοδότησης ξανάνοιξαν.

  Ήδη στο περιθώριο της COP28, που μόλις ολοκληρώθηκε στο Ντουμπάι, η Νορβηγία ανακοίνωσε δωρεά 50 εκατομμυρίων δολαρίων στο Amazon Fund.

  Αν και είναι μακράν ο μεγαλύτερος χορηγός του ταμείου, ήταν η πρώτη δωρεά που κατέστη -βάσει των νέων δεδομένων- δυνατή από τη σκανδιναβική χώρα εδώ και μια τετραετία.

  Δεσμεύσεις ανέλαβαν επίσης έτεροι δωρητές, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ, η Γερμανία, η Δανία και η Ελβετία.

  «Μελανό» σημείο στη στάση της Βραζιλίας πάντως παραμένουν τα σχέδια του κρατικού ενεργειακού γίγαντα Petrobras για γεώτρηση πετρελαίου κοντά στις εκβολές του Αμαζονίου.

  Υποστηριζόμενο από τον πρόεδρο Λούλα, το έργο θα μπορούσε να αυξήσει κατά 37% τα αποθέματα πετρελαίου της Βραζιλίας.

  Έχει ωστόσο προκαλέσει -εύλογα- έντονες αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και από την ίδια την IBAMA, που μέχρι στιγμής αρνείται να εγκρίνει σχετική άδεια.

  Η λήψη τελικών αποφάσεων έχει μετατεθεί για τις αρχές του νέου έτους.

  Πηγή: In.gr
• Η κλιματική κρίση, η άνοδος της θερμοκρασίας και η ξηρασία θα μετατρέψουν τον Αμαζόνιο σε άγονη θαμνώδη έκταση
  σε Περιβάλλον
  

  Ο Αμαζόνιος είναι ο «πνεύμονας της γης» που φιλοξενεί περισσότερα από 40.000 είδη φυτών, πάνω από 4.000 είδη ζώων, 3.000 είδη ψαριών γλυκού νερού και αυτά είναι μόνο όσα έχουμε καταμετρήσει

  Διανύοντας τον πέμπτο μήνα ξηρασίας, ο μεγαλύτερος υδροβιότοπος του πλανήτη, ο Αμαζόνιος «πάσχει» από μεγάλες πυρκαγιές, χαμηλά επίπεδα στάθμης των παραποτάμων του και απειλούμενα είδη, όλα προπομποί ενός δυσοίωνου μέλλοντος για όλους μας.

  Τι προοικονομεί η τεράστια καταστροφή που συντελείται σε ένα από τα μεγαλύτερα οικοσυστήματα της Γης; Τι θα γινόταν αν ο «πνεύμονας της γης» σταματούσε να αναπνέει; Εδώ και χρόνια ο Αμαζόνιος - ηλικίας 10 εκατομμυρίων ετών - βρίσκεται υπό την συνεχή απειλή της κλιματικής κρίσης και της καταστροφής από ανθρώπινο χέρι, με τον αριθμό των πυρκαγιών να έχει αυξηθεί κατά 111% το διάστημα της διακυβέρνησης του κ. Μπολσονάρο, σύμφωνα με την Greenpeace

  Από ότι φαίνεται το φράγμα αντίστασής του έχει αρχίσει να σπάει, καθώς η περιοχή διανύει τον πέμπτο μήνα ξηρασίας, με τις βόρειες περιοχές του να πλήττονται ιδιαίτερα από αυτή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ρίο Νέγκρο, ο βόρειος παραπόταμος του Αμαζονίου, ο οποίος έπεσε στα χαμηλότερα επίπεδα στην καταγεγραμμένη ιστορία του, τον περασμένο μήνα.

  Οι επιπτώσεις είναι πασιφανείς και σοβαρές. Από την επιβράδυνση του εμπορίου και των ταξιδιών που λάμβαναν χώρα κατά μήκος του ποταμού, έως την περιορισμένη διανομή νερού στις παραποτάμιες πόλεις και το κλείσιμο υδροηλεκτρικών σταθμών. Ακόμα και με την επιστροφή της περιόδου των βροχοπτώσεων, οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος μας, μετά τις δυσοίωνες επιστημονικές προβλέψεις για μη πιθανή ανάκαμψη. Σημαντικά είδη απειλούνται, τα αποθέματα τροφίμων μειώνονται και τα ροζ δελφίνια boto, που έχουν κηρυχθεί ως ευάλωτο είδος από την Παγκόσμια Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), ξεβράζονται νεκρά στις όχθες του ποταμού.
  
  Τα αρνητικά ρεκόρ του Αμαζονίου

  Ο Αμαζόνιος είναι μάλλον συνηθισμένος τα τελευταία χρόνια στα αρνητικά ρεκόρ. Οι πυρκαγιές κάθε χρόνο καίνε όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις, με 2,562 εστίες πυρκαγιάς να καταγράφονται μόνο τον Ιούνιου του 2022. Η αποψίλωση ακολουθεί το μοτίβο αυτό, με κάθε μήνα του έτους του 2022 να αποτελεί το διάστημα με τις περισσότερες αποψιλώσεις σε σχέση με το προηγούμενο. Χαρακτηριστικά σύμφωνα με στοιχεία της Greenpeace, τουλάχιστον 3.988 τετραγωνικά χιλιόμετρα δέντρων ξεριζώθηκαν από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 22, μία έκταση δηλαδή ίση με 5 φορές το μέγεθος της Νέας Υόρκης.

  Τα τελευταία χρόνια οι αποψιλώσεις έχουν εκτοξευθεί, με την περιοχή του Manicoré - την οποία διασχίζει ο Madeira, ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Αμαζονίου - να αποτελεί την πέμπτη πιο αποψιλωμένη περιοχή, της οποίας χάθηκαν 134,67 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους το 2021. Πέρα όμως από τα δάση που εξαφανίζονται σταδιακά, καταστροφική μοίρα έχουν και πολλοί αυτόχθονες πληθυσμοί που έχουν τον Αμαζόνιο ως το σπίτι τους, όπως η φυλή Karipuna και άλλες πριν από αυτή, που ζούσαν ανάμεσα στους παραποτάμους του Madeira εδώ και 13,000 χρόνια. Κάποτε έως και 10 εκατομμύρια άνθρωποι διαφόρων φυλών ζούσαν σε οχυρωμένους οικισμούς, δημιουργώντας τελετουργικά χωματουργικά έργα και καλλιεργώντας χωράφια και οπωρώνες. Οι δολοφονίες αυτόχθονων έχουν πλέον αυξηθεί κατά 61%, ενώ το 2020 καταγράφηκαν 182 τέτοιες περιπτώσεις, σύμφωνα με την έκθεση για τη "Βία κατά των ιθαγενών λαών στη Βραζιλία - 2020", που δημοσιεύεται κάθε χρόνο από το Συμβούλιο Ιεραποστολών Ιθαγενών (Cimi).
  
  Ο Αμαζόνιος είναι, εκτός από το σπίτι πολλών πληθυσμών και το καταφύγιο πολλών ζώων, εντόμων και διάφορων ειδών. Με 390 δισεκατομμύρια δέντρα, η απέραντη λεκάνη του ποταμού κυριαρχεί στη Νότια Αμερική και αποτελεί μια απαράμιλλη φωλιά βιοποικιλότητας. Φιλοξενεί περισσότερα από 40.000 φυτά και πάνω από 4.000 είδη ζώων, συμπεριλαμβανομένων 3.000 ψαριών γλυκού νερού, χιλιάδων πουλιών και πεταλούδων και θηλαστικών - αυτά είναι μόνο αυτά που έχουν ανακαλύψει οι άνθρωποι. Από τις μπλε πεταλούδες morpho μέχρι τα αυτοκρατορικά ταμαρίν και τα ροζ ποταμοδέλφινα, οι βιολόγοι βρίσκουν ένα νέο είδος κάθε δεύτερη μέρα. Σήμερα τα δελφίνια ξεβράζονται νεκρά στις όχθες του ποταμού και πάνω από 10,000 είδη βρίσκονται σε κίνδυνο σύμφωνα με την έκθεση της Επιστημονικής Ομάδας για τον Αμαζόνιο (SPA).
  

  Τι σημαίνει η καταστροφή του Αμαζονίου για εμάς;
  
  Αν και είμαστε μίλια μακριά, η υποχώρηση του Αμαζονίου και του τροπικού του δάσους θα αποτελέσει μια τεράστια πληγή για τον πλανήτη μας. Πέρα από περισσότερα από 8.000 ενδημικά φυτά και 2.300 ζώα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης, η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών και οι αυξανόμενες πυρκαγιές θα επηρεάσουν το κλίμα του πλανήτη μας.

  Με το 17% των δασών του να έχει ήδη χαθεί, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το σημείο καμπής θα επιτευχθεί στο 20% έως 25% της αποψίλωσης των φυτών του, ακόμη και αν η κλιματική αλλαγή τιθασευτεί. Εάν, όπως προβλέπεται, η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 4°C, μεγάλο μέρος του κεντρικού, ανατολικού και νότιου Αμαζονίου θα μετατραπεί σίγουρα σε άγονη θαμνώδη έκταση. Με δεκάδες δισεκατομμύρια δέντρα να έχουν ήδη εξαφανιστεί, η περιοχή θερμαίνεται γρήγορα, καθώς αυτά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επαναφορά του νερού στην ατμόσφαιρα και η απουσία τους σημαίνει λιγότερες βροχοπτώσεις και υψηλότερες θερμοκρασίες.
  
  Οι ξηρασίες και οι πλημμύρες λοιπόν πλέον είναι πιο συχνές και η περίοδος ξηρασίας έχει αυξηθεί κατά έξι ημέρες ανά δεκαετία από το 1980. Αν λάβουμε υπόψιν μας ότι ο Αμαζόνιος είναι το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο, διαδραματίζοντας έτσι κρίσιμο ρόλο στη συμβολή στην απορρόφηση και την αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, η καταστροφή των δασών του θα επιταχύνει την αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών.

  Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, οι επιπτώσεις θα είναι αλυσιδωτές. Η μείωση της στάθμης του ποταμού θα έχει αντίκτυπο στην αλιευτική βιομηχανία και στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα η οικονομία του Αμαζονίου να καταστραφεί, όπως και οι χώρες και οι πληθυσμοί που εξαρτώνται από αυτήν. Τα αποθέματα των τροφών θα τελειώσουν και οι άνθρωποι θα πεινάσουν.
  
  Αν και το καταστροφικό καθεστώς του Μπολσονάρο που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα μεγάλων εταιρειών τροφίμων και προωθούσε μια αντι-περιβαλλοντική ατζέντα, τελείωσε μετά την εκλογή του Luiz Inácio Lula da Silva στη θέση του, πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πρακτικές εταιρειών fast food, οι οποίες χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες μοσχαρίσιου κρέατος και σόγιας (ζωοτροφή), προϊόντων που αποτελούν βασικές αιτίες καταστροφής των δασών του Αμαζονίου. Σύμφωνα με την Greenpeace, oι εταιρείες McDonald’s, Burger King και KFC (όπως και άλλες εταιρείες έτοιμου βιομηχανικού φαγητού) δεν εφαρμόζουν την πολιτική μηδενικής αποψίλωσης δασών για την οποία έχουν ήδη δεσμευτεί, ενώ πολλοί ειδικοί επιμένουν ότι πρέπει να θεσπιστούν πιο αυστηροί κανονισμοί και να υπάρξει επιτέλους μια συλλογική δράση από όλα τα κράτη για να σωθεί ο Αμαζόνιος.
  
  Η Greenpeace καλεί πολιτικούς και εταιρείες να αναλάβουν επείγουσα δράση για το κλίμα και τονίζει πως όλοι μπορούμε να περιορίσουμε την καθημερινή κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προκειμένου να μειώσουμε την πίεση που δέχεται ο Αμαζόνιος και τα υπόλοιπα απειλούμενα οικοσυστήματα.

  Πηγή: Protothema.gr