Οι κατσαρίδες είναι ο πιο μισητός απρόσκλητος επισκέπτης του φετινού καλοκαιριού. Μπορεί η αύξηση του πληθυσμού τους να συνδέεται με την κλιματική αλλαγή;
Πριν οι κάτοικοι της Λάρισας απελπιστούν στη μάχη τους με τις ιπτάμενες κατσαρίδες, μπορούν να παρηγορηθούν με την ιδέα ότι ακριβώς το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα πιο περιζήτητα θέρετρα και τουριστικοί προορισμοί της Ευρώπης: Τα Κανάρια νησιά, οι Βαλεαρίδες νήσοι, οι ακτές της Καταλονίας και της Ανδαλουσίας, τα περίχωρα της Βαρκελώνης, αναφέρουν φέτος αύξηση των κατσαρίδων από 30% ως 40%.
Θα μπορούσε η κλιματική αλλαγή να είναι μία από τις αιτίες που οι κατσαρίδες όχι μόνο αυγατίζουν σε πληθυσμό, αλλά καρδαμώνουν σε μέγεθος και ανθεκτικότητα;
Καθώς η Ισπανία ήρθε αντιμέτωπη με το φαινόμενο της μαζικής απόβασης κατσαρίδων από τον Απρίλιο (και ακόμα δεν έχουν φύγει), το ερώτημα έχει ήδη απασχολήσει ΜΜΕ και τοπικές αρχές.
Οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν τις κατσαρίδες
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Εuronews, ο βασικός υπεύθυνος για την αύξηση των κατσαρίδων στην Ισπανία, είναι η άνοδος της θερμοκρασίας. Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί ότι οι απρόσκλητοι επισκέπτες της Ιβηρικής χερσονήσου δεν είναι ίδιοι με τους δικούς μας – αυτούς που βλέπουμε στη Λάρισα και όχι μόνο.
Το ότι οι φετινές «έφοδοι» των καφετί εντόμων συμπίπτουν με τις υψηλές θερμοκρασίες, δεν είναι απόδειξη ότι για τον πολλαπλασιασμό τους ευθύνεται αποκλειστικά η ζέστη
Η Ισπανοί φιλοξενούν ορδές από τις αποκαλούμενες γερμανικές κατσαρίδες, οι οποίες πλέον αποκαλούνται και μεταλλαγμένες, αφού είναι όλο και πιο ανθεκτικές στα εντομοκτόνα. Στην Ελλάδα έχουμε κυρίως την Periplaneta Americana, η οποία παρά το όνομά της έρχεται από την Αφρική. Και τα δύο είδη πάντως ευδοκιμούν στη ζέστη και την υγρασία – συνθήκες που προσφέρονται σε αφθονία στα σκοτεινά ντουλάπια στις κουζίνες των σπιτιών, αλλά δυστυχώς και σε μαζικούς χώρους εστίασης.
«Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει μια ανησυχητική αύξηση του πληθυσμού των κατσαρίδων στην Ισπανία – καθώς και αλλαγές στη γενετική τους σύνθεση», γράφει το Εuronews.
«Οι ειδικοί λένε ότι οι θερμοκρασίες ρεκόρ ευθύνονται για αυτές τις «μεταλλαγμένες» κατσαρίδες. Η αυξημένη θερμότητα σημαίνει ότι ο μεταβολικός κύκλος των παρασίτων επιταχύνεται – και αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στη γερμανική κατσαρίδα. Αυτό είναι ανησυχητικό, καθώς αυτή η ποικιλία είναι διαδεδομένη σε σπίτια και επιχειρήσεις που σχετίζονται με τρόφιμα», συνεχίζει το δημοσίευμα.
Έντομα παντός καιρού
Σε δεκάδες άρθρα στον διεθνή Τύπο, ιδίως με αφορμή την Ισπανία, βλέπουμε να χρησιμοποιούνται παράλληλα οι λέξεις «κλιματική αλλαγή» και «κατσαρίδες», μαζί με αναφορές σε «ειδικούς επιστήμονες» που συνδέουν την πρώτη με τις δεύτερες.
Όμως, ως γνωστόν η συσχέτιση δεν συνεπάγεται απαραίτητα και αιτιότητα. Το γεγονός ότι οι φετινές «έφοδοι» των καφετί εντόμων συμπίπτουν με τις υψηλές θερμοκρασίες, δεν είναι απόδειξη ότι για τον πολλαπλασιασμό τους ευθύνεται αποκλειστικά η ζέστη. Το σίγουρο είναι ότι ως εξαιρετικά προσαρμοστικοί οργανισμοί, μάλλον θα τα καταφέρουν σε οποιεσδήποτε κλιματικές συνθήκες.
Μετάλλαξη λόγω υπερθέρμανσης του πλανήτη;
Μια άλλη πιθανή ερμηνεία είναι ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν ότι η περίοδος αναπαραγωγής των κατσαρίδων επιμηκύνεται. Αυτό θεωρείται ότι συμβάλλει και στη βελτίωση της γενετικής τους αντοχής στα συμβατικά εντομοκτόνα.
Πώς έχει προκαλέσει η κλιματική αλλαγή αυτές τις αλλαγές στις κατσαρίδες;
Στο ερώτημα αυτό κλήθηκε να απαντήσει, με αφορμή την απόβαση των εντόμων στην Ισπανία – ο Χόρχε Γκαλβάν, διευθυντής της Εθνικής Ένωσης Εταιρειών Περιβαλλοντικής Υγείας (ANECPLA) της χώρας. Μιλώντας, τότε, στην ισπανική εφημερίδα 20 Minutos, είπε ότι ότι οι ειδικοί ανησυχούν ότι αυτή η γενετική αλλαγή καθιστά δύσκολο τον αποτελεσματικό έλεγχο του πληθυσμού των κατσαρίδων.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν ότι η περίοδος αναπαραγωγής των κατσαρίδων επιμηκύνεται. Αυτό θεωρείται ότι συμβάλλει και στη βελτίωση της γενετικής τους αντοχής
Όπως εξήγησε, καθώς οι κατσαρίδες γίνονται ανθεκτικές στα χημικά, οι αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες, προσπαθούν να καταπολεμήσουν το ολοένα πιο έντονο πρόβλημα, με τη χρήση λιγότερο επεμβατικών και πιο βιώσιμων μεθόδων. Το πρώτο βήμα είναι οι βελτιωμένες πρακτικές υγιεινής μέχρι μηχανικές παγίδες.
Η ανάγκη που οδήγησε σε αυτές τις διαφορετικές μεθόδους, φαίνεται να είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη,. Καθώς το κλίμα στην Ισπανία μετατρέπεται σταδιακά από υποτροπικό σε τροπικό, οι περίοδοι που αλωνίζουν παρασιτικά έντομα όπως οι κατσαρίδες, επιμηκύνεται.
Το ίδιο υποστηρίζουν οι αρχές και στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, οι αρμόδιοι της ΔΕΥΑΛ, της Δημόσιας Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Λάρισας, επαναλαμβάνουν διαρκώς ότι για την πρώιμη και μαζική εμφάνιση των αποκρουστικών πλασμάτων ευθύνεται ο ήπιος χειμώνας και οι υψηλές θερμοκρασίες που ήρθαν νωρίτερα. Μόνο που οι προγενέστερες υποσχέσεις τους ότι το πρόβλημα θα υποχωρήσει σε λίγες εβδομάδες δεν φαίνεται να έχουν ευοδωθεί, αφού πλησιάζουμε στα μέσα του καλοκαιριού και οι «Νατοϊκές» κατσαρίδες, όπως τις αποκαλούν, ακόμα κάνουν πάρτι.
