Αυτές τις λέξεις τις λένε οι περισσότεροι λάθος! Μήπως και εσείς;

Γράφτηκε από την Δήμητρα Βέλμαχου

Δείτε πως είναι σωστά οι 4 αυτές λέξεις

Πολλές αρχαίες ή βυζαντινές φράσεις έχουν περάσει στο νεοελληνικό λεξιλόγιο και χρησιμοποιούνται καθημερινά. Όμως, είτε έχουν περάσει λάθος είτε επειδή έχουν χρησιμοποιηθεί συνεχώς λανθασμένα, παραμένουν με τρόπο που δεν είναι σωστός. Ποιες είναι αυτές;

υποχρεούται ή υποχρεώνεται

Κανένα από τα δύο δεν είναι λανθασμένο, γιατί απλούστατα καθένα από αυτά έχει διαφορετική σημασία. Ωστόσο, γίνεται λανθασμένη χρήση.

Η λόγια κλίση υποχρεούμαι, υποχρεούσαι, υποχρεούται έχει τη σημασία «έχω την υποχρέωση να κάνω κάτι». Π.χ.: οι υπάλληλοι της εταιρείας υποχρεούνται να φορούν γραβάτα καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.

Αντίθετα, η νεοελληνική κλίση υποχρεώνομαι, υποχρεώνεσαι, υποχρεώνεται σημαίνει κυρίως «αναγκάζομαι». Π.χ., ο Υπουργός υποχρεώθηκε σε παραίτηση.

ιχθύες ή ιχθείς;

Ισχύει ό,τι και παραπάνω: δηλαδή, και οι δύο τύποι είναι σωστοί, αρκεί να γνωρίζουμε πότε και πώς να τους χρησιμοποιούμε.

Η αρχαιοελληνική λέξη ιχθύς διατηρεί την αρχική κλίση της και στα νεοελληνικά. Ιχθύες είναι η ονομαστική και ιχθείς η αιτιατική. Πολλές φορές συναντάμε το εξής λάθος: «Οι Ιχθείς, σύμφωνα με τις αστρολογικές προβλέψεις, θα περάσουν δύσκολα τις επόμενες μέρες». Το ίδιο ακριβώς λάθος συνηθίζεται και με τη λέξη μύες, που κλίνεται ακριβώς όπως και οι ιχθύες.

απάγει ή απαγάγει;

Ο ενεστώτας του ρήματος είναι απάγω, ο αόριστος απήγαγα και ο παρακείμενος έχω απαγάγει(ελάχιστα διαφοροποιείται από την κλίση του αρχαίου άγω). Επομένως είναι λάθος να πούμε «η κάμερα κατέγραψε τον εγκληματία να απαγάγει το παιδί».

έχω απαυδήσει ή έχω απηυδήσει;

Πρόκειται για τον παρακείμενο του ρήματος απαυδώ (από + αυδώ). Το ρήμα παίρνει χρονική αύξηση στον αόριστο και σχηματίζει τον τύπο απηύδησα. Ωστόσο ο παρακείμενος δεν παίρνει χρονική αύξηση, γι’ αυτό είναι λανθασμένη η έκφραση «έχω απηυδήσει».

Πηγή: alfavita.gr

Τελευταία τροποποίηση στις Κυριακή, 21 Ιανουαρίου 2024 12:46

Κατηγορία Plus +

Ετικέτες

ΛΕΞΕΙΣ

Δήμητρα Βέλμαχου

Σχετικά Άρθρα

Αυτή είναι η πιο «φτωχή» γλώσσα του κόσμου – Δεν έχει ούτε 150 λέξεις (video)
σε Plus +

«Η Τόκι Πόνα είναι μία ανθρώπινη γλώσσα που επινόησα το 2001», έχει δηλώσει η Σόνια Λάνγκ, γλωσσολόγος από τον Καναδά.

Ερευνητές της Google υπολόγισαν, το 2010, ότι υπάρχουν συνολικά 1.022.000 λέξεις στην αγγλική γλώσσα και ότι ο αριθμός τους αυξάνεται κατά περίπου 8.500 κάθε χρόνο. Όλα αυτά φαίνονται λίγο υπερβολικά. Θα ήταν, όμως, δυνατόν να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά με – ας πούμε – μόλις περίπου 120 λέξεις;

Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα από το IFL Science, αυτή είναι η ιδέα πίσω από τη γλώσσα Τόκι Πόνα. Επί της ουσίας, πρόκειται για ένα φιλοσοφικό έργο, δηλαδή για μία κατασκευασμένη γλώσσα που αναπτύχθηκε από την Καναδή γλωσσολόγο, Σόνια Λανγκ. Αντλώντας στοιχεία από τα Ολλανδικά, τα Αγγλικά, τα Φινλανδικά, τα Μανδαρινικά, τα Καντονέζικα και άλλες γλώσσες από όλο τον κόσμο, είναι προσπάθεια να δημιουργηθεί μία εξαιρετικά απλή γλώσσα που μεγιστοποιεί το νόημα, ενώ ελαχιστοποιεί την πολυπλοκότητα.

Συγκεκριμένα, η Σόνια Λάνγκ επισημαίνει το εξής στην επίσημη ιστοσελίδα της εν λόγω κατασκευασμένης γλώσσας: «Η Τόκι Πόνα είναι μία ανθρώπινη γλώσσα που επινόησα το 2001. Ήταν η προσπάθειά μου να κατανοήσω το νόημα της ζωής με 120 λέξεις. Σήμερα, υπάρχουν χιλιάδες ομιλητές και 137 βασικές λέξεις».

Η δομή της γλώσσας Τόκι Πόνα

Αυτή η γλώσσα, που είναι η μοναδική στο είδος της, τράβηξε την προσοχή του δημοφιλούς YouTuber, Ρομπ Γουάτς, ο οποίος λέει στους ανθρώπους από πού προέρχονται οι λέξεις που χρησιμοποιούμε και γιατί, επί της ουσίας, λέμε αυτά που λέμε.

Στην αρχή του βίντεο, ο YouTuber διερωτήθηκε το εξής: «Μπορεί μια γλώσσα να λειτουργήσει πραγματικά με μόλις 120 λέξεις;». Κατόπιν, προσπάθησε να εξηγήσει τον μινιμαλισμό της Τόκι Πόνα και τόνισε ότι το ίδιο το όνομα της γλώσσας σημαίνει «καλή/απλή γλώσσα» και το λεξικό της έχει σχεδόν 11.000 δείγματα μεταφράσεων. Ο Ρομπ Γουάτς επεσήμανε ότι η Τόκι Πόνα δεν έχει άρθρα και, επίσης, δεν έχει γραμματικούς χρόνους. Τα ρήματα, για παράδειγμα, δεν έχουν διαφορετικούς τύπους όπως στα Αγγλικά ή σε πολλές άλλες γλώσσες.

Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν χρειάζεται να αναρωτιέται κανείς ποια γραμματικά γένη πρέπει να χρησιμοποιήσει στη γλώσσα Τόκι Πόνα. Για παράδειγμα, η εκμάθηση των Γερμανικών ή των Γαλλικών γίνεται περίπλοκη επειδή οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εντοπίσουν τη διαφορά μεταξύ αρσενικών, θηλυκών ή ουδέτερων λέξεων. Απεναντίας, στη γλώσσα Τόκι Πόνα υπάρχουν μόνο τρεις αντωνυμίες – mi (εγώ ή εμείς), sina (εσύ ή εσείς) και ona (αυτός, αυτή, αυτό και αυτοί, αυτές, αυτά). Το ίδιο ισχύει, επίσης, και για τις κτητικές μορφές όλων αυτών των αντωνυμιών.

«Έτσι, ο τρόπος με τον οποίο η γλώσσα Τόκι Πόνα εξοικονομεί λεξιλόγιο είναι το αξιοσημείωτο στοιχείο σε αυτήν», είπε ο Ρομπ Γουάτς και συμπλήρωσε το εξής: «Η γλώσσα Τόκι Πόνα έχει πολύ λίγες λέξεις, αλλά κάθε μία από αυτές μπορεί να μεταφραστεί σε πλήθος πραγμάτων. Πρόκειται για ευρείες έννοιες. Είναι σαν η λέξη "φρούτο" να καλύπτει ένα πλήθος διαφορετικών ποικιλιών φρούτων και έτσι αυτή η λέξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναφερθεί σε οποιαδήποτε από αυτές τις διαφορετικές ποικιλίες φρούτων».

Ακόμα, ο δημοφιλής YouTuber είπε: «Όλες οι λέξεις μπορούν να χρησιμεύσουν ως αντικείμενα, ρήματα και προσδιορισμοί – όπως τα επίθετα – ανάλογα με το πού βρίσκονται σε μια πρόταση. Mπορείτε απλώς να χρησιμοποιήσετε μερικές λέξεις, που τροποποιούν το περιεχόμενο, για να βελτιώσετε σταδιακά την ιδέα που θέλετε να εκφράσετε».

Μάλιστα, η Σάνια Λανγκ αναφέρθηκε στη χρήση της Τόκι Πόνα στο βιβλίο της με τίτλο «Η γλώσσα του καλού». Αποκαλώντας την ως «ιδιόρρυθμη γλώσσα», ο Ρομπ Γουάτς εμβάθυνε πολύ περισσότερο στις άλλες πτυχές της Τόκι Πόνα και με κάθε τρόπο η γλώσσα αυτή φαινόταν να έχει απλές και άμεσες λύσεις, χρησιμοποιώντας μόνο λίγες λέξεις. Έτσι, για όσους επιθυμούν να μάθουν μια νέα γλώσσα αλλά ανησυχούν για τη γραμματική πολυπλοκότητά της, η Τόκι Πόνα ίσως να αποτελεί μονόδρομο.

Πηγή: iEidiseis.gr