του Μάκη Μπαλαούρα, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Ηλείας
Μετά τη κύρωση από την Ελληνική Βουλή της ιστορικής Συμφωνίας των Πρεσπών, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να προχωρήσει σε μια ακόμη γενναία πρωτοβουλία ώστε επιτέλους να τακτοποιήσουμε με τον σωστό τρόπο και τα «τελευταία κατάλοιπα του Εμφυλίου», χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις και σε συναρμογή με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Ας δούμε το ιστορικό: Μια από τις πρώτες ενέργειες της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, αμέσως μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ήταν να επιτρέψει τον επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου. Με κοινή απόφαση των τότε Υπουργών Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, Γιώργου Γεννηματά και Γιάννη Σκουλαρίκη, αντίστοιχα, (106841/5-1-1983) με τίτλο «Ελεύθερος επαναπατρισμός και απόδοση της Ελληνικής Ιθαγένειας στους πολιτικούς πρόσφυγες», ορίστηκε ότι «στα πλαίσια της πολιτικής της Κυβέρνησης για Εθνική συμφιλίωση και ομοψυχία», μπορούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα όλοι οι ‘Έλληνες το γένος’, που κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949 και λόγω αυτού, κατέφυγαν στην αλλοδαπή ως πολιτικοί πρόσφυγες, έστω και αν αποστερήθηκαν της Ελληνικής Ιθαγένειας».
Εκείνοι που αποκλείστηκαν
Με τη διάταξη αυτή, ωστόσο κάποιες χιλιάδες πολιτικών προσφύγων εξαιρέθηκαν με φωτογραφικό τρόπο. Ήσαν οι λεγόμενοι «μη Έλληνες το γένος», δηλαδή οι Σλαβομακεδόνες που είχαν γεννηθεί στην ελληνική Μακεδονία, που είχαν πολεμήσει με τον Δημοκρατικό Στρατό, που το 1949 είχαν περάσει τα σύνορα για να γλυτώσουν τη ζωή τους και που κατά τη δεκαετία του 1980 ήταν ως επί το πλείστον κάτοικοι της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οι άνθρωποι αυτοί που είχαν γεννηθεί στα διάφορα χωριά, κυρίως, της Δυτικής Μακεδονίας, δε μπορούσαν να επιστρέψουν για μόνιμη εγκατάσταση στις πατρογονικές εστίες τους. Ακόμη χειρότερα, δεν μπορούσαν καν να επισκεφθούν τους συγγενείς τους στην άλλη πλευρά των συνόρων – γιατί παράλληλα με την απαγόρευση της επιστροφής, τους απαγορεύονταν και η απλή επίσκεψη. Έκτοτε το πρόβλημα έθεταν διαχρονικά τα κόμματα της Αριστεράς αλλά και ο εκλεγόμενος στη Φλώρινα με το ΠΑΣΟΚ Γιώργος Λιάνης, στον οποίο οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ανέλαβε ένα μεγάλο και πολύχρονο αγώνα για να πείσει τα άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ να άρουν την αδικία.
Θέμα και στην Ευρώπη
Το 2003, το θέμα έφτασε σε ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτοβουλία του τότε ευρωβουλευτή του Συνασπισμού Μιχάλη Παπαγιαννάκη και η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να το νομοθετήσει. Αλλά παρά τις ευρωπαϊκές εκκλήσεις και τις κυβερνητικές δεσμεύσεις, η επιστροφή των πολιτικών προσφύγων, «μη Ελλήνων το γένος» ξαναπάγωσε. Το 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης συνέστησε στις ελληνικές αρχές «να λάβουν μέτρα για να εφαρμόσουν με μη μεροληπτικό τρόπο τα μέτρα συμφιλίωσης που έλαβαν για όλους εκείνους που αναγκάστηκαν να φύγουν λόγω του εμφύλιου πολέμου».
Το 2010 έξι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή στηλιτεύοντας τα «μετεμφυλιακά σύνδρομα» και ζήτησαν από τα αρμόδια υπουργεία «να αφαιρέσουν από τους νόμους τη μεροληπτική, ρατσιστική και μισαλλόδοξη διάκριση Έλληνες το γένος».
Μετά τις Πρέσπες
Πριν ένα μήνα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έφτασε στην ιστορικής σημασίας Συμφωνία των Πρεσπών με τη γείτονα χώρα, στο εξής Βόρεια Μακεδονία για το όνομα, με την οποία ξεπεράστηκε μια αδιέξοδη κατάσταση εδώ και 30 χρόνια, προς όφελος της σταθερότητας στα Βαλκάνια. Μιλώντας στη Βουλή στις 25 Ιανουαρίου, για τη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στο ανθρώπινο δράμα των προσφύγων του Εμφυλίου, εκ των οποίων οι περισσότεροι για τα 70 χρόνια που είχαν μεσολαβήσει, χωρίς ποτέ να μπορέσουν να δουν την πατρίδα τους.
Ηθική υποχρέωση η άρση της αδικίας
Στη δεκαετία του 1980 και του 1990, γνωστοί εκπρόσωποι της δεξιάς στο Βορρά, υποστήριζαν την επιστροφή των Σλαβομακεδόνων πολιτικών προσφύγων στην Ελλάδα. Σήμερα όμως η Νέα Δημοκρατία σπεκουλάρει συστηματικά τους εθνικιστές και κάνει το άσπρο-μαύρο, προκειμένου να καταφέρει πλήγματα στο ΣΥΡΙΖΑ. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα: αν και η ΝΔ γνωρίζει ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών η γείτονα χώρα απάλειψε από το Σύνταγμά της κάθε υποψία αλυτρωτισμού, καθώς και οποιαδήποτε, έστω και έμμεση, αναφορά σε μειονότητα, συνεχίζει να τζογάρει πάνω στα εθνικά μας θέματα.
Θεωρώ όμως πως ό,τι κι αν κάνει η Νέα Δημοκρατία, η κυβέρνηση της Αριστεράς αλλά και το ίδιο το ελληνικό κράτος ως μέλος ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών για τα δικαιώματα του ανθρώπου, έχουν ηθική υποχρέωση να νομοθετήσουν για την επιστροφή των λιγοστών εν ζωή «μη ελλήνων το γένος» πολιτικών προσφύγων που ζουν ακόμη στη Βόρεια Μακεδονία. Έχουμε την ηθική υποχρέωση να αποκαταστήσουμε την κατάφορη αδικία σε βάρος όλων αυτών των ανθρώπων που πρέπει κάποτε να πάψουν να αισθάνονται εξόριστοι και ανεπιθύμητοι από την χώρα όπου γεννήθηκαν και έζησαν.
