Άρθρο του Διονύση Χαράλαμπου Καλαματιανού, Βουλευτή Ηλείας ΣΥΡΙΖΑ, π. Διοικητή ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης θεώρησης και ενός ολοκληρωμένου προγράμματος, με στόχο την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους τόσο ως προς το εύρος των καλυπτόμενων αναγκών όσο και ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, τη διεύρυνση της δημοκρατίας και του δημοκρατικού ελέγχου, την ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων, την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και την εξάλειψη της φτώχειας στη χώρα μας.
Η κρίση του ασφαλιστικού συστήματος αποτελεί κομμάτι της οικονομικής κρίσης και αντίστροφα η υπέρβαση της οικονομικής κρίσης προϋποθέτει τη ριζική αντιμετώπιση των διαχρονικών και των έκτακτων προβλημάτων της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα.
Για τους λόγους αυτούς, θεωρούμε ότι η προσπάθεια για το δημοκρατικό επανασχεδιασμό του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης βρίσκεται στον πυρήνα της αναπτυξιακής προσπάθειας για την ελληνική οικονομία. Ο σχεδιασμός της παραγωγικής ανασυγκρότησης οφείλει να γίνει με γνώμονα τα συμφέροντα των μισθωτών, των αγροτών και των ελεύθερων επαγγελματιών σε όλο το φάσμα της Ελληνικής επικράτειας. Για εμάς δεν νοείται ανάπτυξη με δομική ανεργία, ούτε μπορούμε να αποδεχθούμε την καταπολέμηση της ανεργίας με φτωχούς εργαζόμενους και υποαπασχολούμενους. Η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, από τον πρωτογενή τομέα μέχρι τη βιομηχανία, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες θα βασίζεται στην αναβάθμιση της εργασίας, της παραγωγικότητας της και της προστασίας της. Κομβικό ρόλο στο σχεδιασμό αυτό διαδραματίζει η ενίσχυση ενός σύγχρονου ασφαλιστικού συστήματος που θα αναγνωρίζει κοινωνικά, θα ενισχύει θεσμικά και θα προστατεύει την εργασία ως θεμελιώδη παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής χειραφέτησης.
Η γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη είναι αποτέλεσμα της εγκαθίδρυσης του καθολικού δικαιώματος στην τρίτη ηλικία μέσω της σύνταξης και της βελτίωσης των όρων διαβίωσης, ιδίως με την εγγύηση του δημόσιου αγαθού της υγείας. Τα δικαιώματα αυτά κατέκτησαν οι Ευρωπαϊκοί λαοί με αγώνες δεκαετιών επιφέροντας δομικές αλλαγές στην οικονομία, την κοινωνία και την αγορά εργασίας από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, αλλαγές που πριν τον πόλεμο φάνταζαν αδιανόητες. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής αποτελεί επιτυχία αλλά και σοβαρή πρόκληση για τις κοινωνικές δυνάμεις που αρνούνται να αποδεχτούν την ιστορική οπισθοδρόμηση, τη φτώχεια των ηλικιωμένων και την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου όλων των πολιτών.
Έχουμε πλήρη επίγνωση ότι η βελτίωση του δημογραφικού -ξεπερνώντας τα ιδεολογικά και οικονομικά αδιέξοδα νεοφιλελεύθερων και νεοσυντηρητικών προσεγγίσεων- προϋποθέτει ανάσχεση των πολιτικών της λιτότητας, ενίσχυση της απασχόλησης και καταπολέμηση των γενικευμένων φαινομένων αδήλωτης εργασίας. Αναλαμβάνουμε το χρέος να απαντήσουμε στην πρόκληση αυτή με τη δυναμική ενίσχυση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους, με δομικές αλλαγές στην αγορά εργασίας και την παραγωγή προς όφελος των μελλοντικών γενεών.
Ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός είναι απαραίτητος για την οικονομική βιωσιμότητα και κοινωνική αποτελεσματικότητα του δημόσιου, υποχρεωτικού, καθολικού και αναδιανεμητικού Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά επιβάλλεται να συνοδεύεται με τη λήψη μέτρων άμεσης απόδοσης για την ικανοποίηση των επειγουσών αναγκών των ασφαλισμένων, των συνταξιούχων και των ασφαλιστικών ταμείων.
Ο δημόσιος χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης έχει την έννοια πως το κράτος επωμίζεται το ρόλο εγγυητή της λειτουργίας και της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος: το κράτος υποχρεούται να μεριμνά για την εκπλήρωση των θεσμοθετημένων υποχρεώσεων των ασφαλιστικών οργανισμών προς το σύνολο των ασφαλισμένων, καθώς και για τη μακροχρόνια διατήρηση της ικανότητας του συστήματος να χορηγεί συντάξεις στους τωρινούς και στους μελλοντικούς συνταξιούχους. Είναι η υποχρεωτικότητα της κοινωνικής ασφάλισης που συνεπάγεται και τη μέριμνα του κράτους για την εξόφληση των υποχρεώσεων του Συστήματος.
Όραμά μας είναι να διασφαλίσουμε ένα Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης καθολικού χαρακτήραπου θα προστατεύει εξ ίσου όλους τους εργαζόμενους και εργαζόμενες ανεξάρτητα από την υπηκοότητα, τις θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις. Η καθολική και ίση προστασία οφείλει να μεταχειρίζεται κοινωνικοασφαλιστικά με τον ίδιο τρόπο στις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα τους ασφαλισμένους που έχουν όμοια σχέση εργασίας ανεξάρτητα από τη πολλαπλές ταχύτητες εργασιακών καθεστώτων και ανεξάρτητα από τον ασφαλιστικό φορέα τους.
Από την καθολικότητα της κοινωνικής ασφάλισης προκύπτει αυτονόητα η παραδοχή ότι οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι σε όλη τη χώρα οφείλουν να υπάγονται στις ίδιες ασφαλιστικές υποχρεώσεις και να απολαμβάνουν τα ίδια κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα.
Όλα τα ανωτέρω μπορεί να τα πραγματώσει μόνο μια αριστερή προοδευτική και δημοκρατική διακυβέρνηση. Οι αρχές και οι αξίες αυτής της Αριστεράς μας συντροφεύουν στο δύσκολο αυτό εγχείρημα στο οποίο επιζητούμε τη στήριξη και συνεργασία από όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις της κοινωνίας.
*Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών την 8-11-2019.
