Του Διονύση Καλαματιανού, βουλευτή Ηλείας ΣΥΡΙΖΑ, π. Διοικητή ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Δημοσιεύθηκε την 5-1-2020 στη ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ.
Το ελληνικό μοντέλο χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος βασίζεται στην τριμερή χρηματοδότηση. Πρόκειται για χρηματοδότηση, πρώτον, από τους εργαζόμενους, δεύτερον, από τους εργοδότες και τρίτον, από το κράτος. Οι βασικές πηγές χρηματοδότησης του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και η φορολογία που χρηματοδοτεί τις κρατικές επιχορηγήσεις έκτακτου και τακτικού χαρακτήρα. Σε ότι αφορά το σκέλος των εσόδων σε ένα διανεμητικό σύστημα, όπως το ελληνικό, οι πηγές για τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης είναι πέντε:
- εισφορές εργαζομένων, 2. εισφορές εργοδοτών, 3. αποδόσεις από την κεφαλαιοποίηση εισφορών σε αποθεματικά, 4. κρατική εισφορά, 5. αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας των Ταμείων.
Ο συνδυασμός αυτών των πέντε πηγών εσόδων χρηματοδοτεί το σύνολο των παροχών κοινωνικής ασφάλισης. Για τη διατήρηση της οικονομικής βιωσιμότητας, κάθε φορά που ένα από τα πέντε επιμέρους στοιχεία μειώνεται, θα πρέπει να καλύπτεται η μείωση αυτή από μία ισόποση αύξηση, που θα αποδίδουν οι υπόλοιπες τέσσερεις πηγές. Και τα πέντε συστατικά στοιχεία της χρηματοδότησης νοσούν για λόγους οικονομικούς και θεσμικούς.
Παρά τη φαινομενική τους διάκριση, τα τρία πρώτα στοιχεία είναι στενά εξαρτώμενα από την αγορά εργασίας και συγκεκριμένα από το επίπεδο ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, από το ύψος των μισθών, από τα ποσοστά ανεργίας και από τα ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας. Προφανώς και οι δυνατότητες της κρατικής συνεισφοράς επηρεάζονται έμμεσα, αλλά καθοριστικά, από την αγορά εργασίας και τις προοπτικές ανάπτυξης (αύξηση του ΑΕΠ κλπ.)
Η κυβέρνηση της ΝΔ από πολύ νωρίς έδειξε τις διαθέσεις της, προκειμένου να υποβαθμίσει την κοινωνική προστασία στη χώρα μας. Αρχικά με την κατάργηση της αιτιώδους απόλυσης και της προστασίας των εργολαβικών εργαζομένων, που είχε ρυθμίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Συνέχισε με την υποβάθμιση του Σ.Ε.Π.Ε., ενώ με το λεγόμενο αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο, ακύρωσε την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων (αρχή επεκτασιμότητας και ευνοϊκότερης ρύθμισης). Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Κατέστησε δυσχερέστατη τη δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία για τα συνδικάτα και έδωσε τη χαριστική βολή, στο νομοσχέδιο για τη ΔΕΗ, όπου με νόμο επενέβη ανερυθρίαστα στην συλλογική αυτονομία, εξαιρώντας ολόκληρη κατηγορία εργαζομένων από την προστασία της συλλογικής σύμβασης εργασίας. Όλα τα ανωτέρω σημαίνουν ένα και μόνο πράγμα για τους εργαζόμενους: Μειώσεις μισθών, ανασφάλεια και ευέλικτη εργασία.
Πέρα από αυτό όμως, μεγάλος χαμένος από την πολιτική αυτή είναι τα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν τεράστιες απώλειες εσόδων. Η ΝΔ στρατηγικά επιδιώκει την υποβάθμιση του πρώτου πυλώνα χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης προκειμένου να ανοίξει ο απαιτούμενος χώρος για την ιδιωτική. Αυτή η επιδίωξη σε συνδυασμό με τη δημογραφική έκρηξη που εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, δημιουργεί συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν την κατάρρευση του συστήματος.
Απαιτείται αφενός, να ανακοπεί αυτός ο αντεργατικός νεοφιλελεύθερος οίστρος της ΝΔ, που καταργεί τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και αφετέρου να ξεκινήσει σοβαρή συζήτηση για την αντιμετώπιση του δημογραφικού κινδύνου.
Πρωτοπόρα σ΄ αυτό το εγχείρημα οφείλουν να είναι τα συνδικάτα, αλλά και όλοι οι δημοκρατικοί πολίτες, που αντιλαμβάνονται ότι η διαγενεακή αλληλεγγύη επιβάλει να ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα, πριν να είναι αργά. Το οφείλουμε σε εμάς, αλλά κυρίως στις επόμενες γενιές.
