Ελληνοτουρκικά: Η συνάντηση Μητσοτάκη-Μακρόν και οι απειλές Ερντογάν για το Καστελόριζο

Όλα δείχνουν ότι η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο εισέρχεται σε ένα κρίσιμο 15νθήμερο. Η Άγκυρα εμφανίζεται αποφασισμένη να συνεχίσει τον δρόμο των τετελεσμένων. Σύμφωνα με την εφημερίδα Yeni Safak, το Oruc Reis θα πλησιάσει ακόμη πιο πολύ στο Καστελλόριζο και στη Ρόδο με την νέα navtex που θα εκδώσει η Τουρκία μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου.

Η τελευταία, που λήγει στις 12 Σεπτεμβρίου, φτάνει στα 30 μίλια από το Καστελόριζο. Μονάχα χθες, Δευτέρα, έγιναν έξι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη, ενώ σημειώθηκαν και τέσσερις εικονικές αερομαχίες μεταξύ ελληνικών και τουρκικών μαχητικών. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε δηλώσεις του μετά την πολύωρη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, αναφέρθηκε στο Καστελλόριζο.
«Στην Ανατολική Μεσόγειο θέλουν να μας εγκλωβίσουν στις ακτές μας με ένα νησί 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί». Δεν έμεινε, όμως, εκεί. «Όσοι προσπαθούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα γεγονότα, παραβιάζοντας τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο θα πρέπει να αποδεχθούν τα γεγονότα. Κάθε πολιτικό, διπλωματικό, στρατιωτικό λάθος ή ασεβής πράξη κατά της χώρας μας, αντί να μας στρέφει από το δρόμο μας, ενισχύει την αποφασιστικότητά μας».

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον πρόεδρο της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ Στιούαρτ Πιτς, χαιρέτισε τον ελληνοτουρκικό διάλογο, την ίδια στιγμή που επικαλέστηκε τη “Γαλάζια Πατρίδα”. «Η Τουρκία είναι υπέρ της θέσης ότι όλες οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα δικαιώματα των άλλων και το διεθνές δίκαιο», δήλωσε, προσθέτοντας: «να λαμβάνεται υπόψη η ικανότητα της Τουρκίας να προστατεύει –όπως έκανε πάντα– τα δικαιώματα, ενδιαφέροντα και συμφέροντα στη “Γαλάζια Πατρίδα”, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου».
Ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου για θέματα εξωτερικής πολιτικής Μεσούτ Χακί Κασίν για ακόμα μία φορά στράφηκε κατά της Ελλάδος και της Γαλλίας. «Η Ελλάδα χωρίς να έχει βρει φυσικό αέριο και ενώ η ίδια δεν διαθέτει αεροπλανοφόρο, στέλνει εδώ το γαλλικό αεροπλανοφόρο ενάντια στην Τουρκία. Επιτίθεται εναντίον μας με το άλογο ενός άλλου. Αυτό το άλογο θα πυροβοληθεί και θα πεθάνει. Αυτό είναι το πρώτο…» Συνέχισε λέγοντας ότι θα βυθίσει το “Σαρλ Ντε Γκωλ” αν το πλοίο έρθει στην περιοχή. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρόεδρος Μακρόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Τραμπ, ζητώντας του «να συγκρατήσει τον Ερντογάν».

Εντωμεταξύ η κρίση εξελίσσεται σε μία διπλωματική διελκυστίνδα με πρώτο ζήτημα την επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής. Το χρονικό περιθώριο για αποκλιμάκωση στενεύει με την πάροδο των ημερών, αλλά κυρίως η Άγκυρα δεν δείχνει καμία πρόθεση να αποσύρει το Oruc Reis, ώστε να ανοίξει δρόμο στον διάλογο.

Όσο, όμως, πλησιάζουμε στη Σύνοδο Κορυφής τόσο εντείνεται η διπλωματική κινητικότητα. Αποκορύφωμα είναι η πολυμερής διάσκεψη, την οποία προτείνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Η Αθήνα τηρεί στάση αναμονής, δεδομένου ότι η εν λόγω πρωτοβουλία δεν φαίνεται να έχει τύχη.

Η Τουρκία δεν εναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και ως εκ τούτου αναμένεται ότι θα αρνηθεί να κάτσει στο τραπέζι μαζί της. Πιθανότατα να θέσει ως όρο για να αποδεχθεί τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας να συμμετάσχει στη διάσκεψη και το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. Είναι προφανές, όμως, πως η Ευρωπαική Ένωση δεν είναι δυνατόν ούτε να εξαιρέσει ένα κράτος-μέλος της, την Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε να αποδεχθεί ένα κρατικό μόρφωμα που η διεθνής κοινότητα το θεωρεί παράνομο και δεν το αναγνωρίζει.
Παρ’ όλα αυτά δεν αποκλείεται το Βερολίνο και το δίδυμο Μισέλ-Μπορέλ να προσπαθήσουν να εντάξουν το ψευδοκράτος στη διάσκεψη με κάποια ιδιότητα παρατηρητή. Είναι ξεκάθαρο ότι σ’ αυτή την περίπτωση θα υπάρξει άρνηση από τη Λευκωσία και την Αθήνα, γεγονός που θα οδηγήσει σε ναυάγιο την πρωτοβουλία του Μισέλ, αλλά η ελληνική άρνηση πιθανότατα να χρησιμοποιηθεί σαν επιχείρημα για να μην επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία ή να της επιβληθούν ανώδυνες κυρώσεις. Ο Μισέλ, πάντως, επισκέπτεται την Αθήνα στις 15 Σεπτεμβρίου και αμέσως μετά μεταβαίνει στην Άγκυρα, ενώ ενδέχεται να βρεθεί και στη Λευκωσία.

Η Ευρωπαική Ένωση, πάντως, παραμένει διχασμένη στο ζήτημα των κυρώσεων κι αυτό αναμένεται να καταγραφεί στη Σύνοδο Κορυφής στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου. Διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι οι προθέσεις της Άγκυρας θα έχουν φανεί νωρίτερα, συγκεκριμένα στις 12 Σεπτεμβρίου, τότε που λήγει η παράνομη τουρκική NAVTEX για το Oruc Reis. Εάν παραταθεί, καθίσταται σαφές ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα και κανένα Βερολίνο δεν μπορεί να τον συγκρατήσει.

Προς το παρόν, πάντως, τα βλέμματα είναι στραμμένα στη σύνοδο των ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου στην Κορσική και στην συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Εμμανουέλ Μακρόν την προηγουμένη ημέρα της έναρξης των εργασιών. Η συμφωνία για την απόκτηση από την Ελλάδα γαλλικών μαχητικών 4ης γενιάς Rafale βρίσκεται –σύμφωνα με πληροφορίες– πολύ κοντά. Ο χρόνος φαίνεται να έχει αποκτήσει ιδιαίτερη πυκνότητα μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής, με το ένα γεγονός να διαδέχεται το άλλο και στην Ανατολική Μεσόγειο η θερμοκρασία να ανεβαίνει επικίνδυνα.