Τι δείχνουν τα έως τώρα στοιχεία από τη στάση των πολιτικών κομμάτων στην ψήφιση νομοσχεδίων. Δείτε τα ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνάς μας για το επίπεδο της συναίνεσης στο ελληνικό Κοινοβούλιο, στην ψήφιση νομοσχεδίων και στις ονομαστικές ψηφοφορίες στην τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο.
Σε συνέχεια της έρευνάς μας με τίτλο «Τελικά, μήπως δεν διαφωνούν και τόσο πολύ στη Βουλή;», σάς παρουσιάζουμε, σε συνεργασία με το News247, τη συνέχεια στην τρέχουσα ΙΗ' κοινοβουλευτική περίοδο (2019-2021).
Σε αναντιστοιχία με τη γενικότερη «αίσθηση» που επικρατεί στην κοινωνία, για το επίπεδο πολιτικής συναίνεσης των κομμάτων στη Βουλή, είναι τα πραγματικά στοιχεία που απεικονίζουν το κατά πόσο οι πολιτικοί σχηματισμοί συμφωνούν μεταξύ τους στα νομοσχέδια που ψηφίζονται.
Το επίπεδο της πολιτικής συναίνεσης (και) στην τρέχουσα ΙΗ’ κοινοβουλευτική περίοδο κινείται σε υψηλά ποσοστά. Σε σχέση τουλάχιστον με την εικόνα που δίνουν οι κατά καιρούς κοινοβουλευτικοί διαξιφισμοί, ιδίως στις συζητήσεις που διεξάγονται μεταξύ των πολιτικών αρχηγών. Παρ’ όλα αυτά, η ΙΗ’ κοινοβουλευτική σύνοδος παρουσιάζει σαφέστατες τάσεις διαφοροποίησης σε σύγκριση με την προηγούμενη.
Τα χαρακτηριστικά της ΙΗ’ Περιόδου
Να ξεκαθαρίσουμε ότι η τρέχουσα (ΙΗ’) κοινοβουλευτική περίοδος, με βάση τα στοιχεία της οποίας πραγματοποιήθηκε η έρευνα, αφορά τη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019. Τα ευρήματα ιχνηλατούν, δηλαδή, ένα νέο πολιτικό τοπίο που έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Ένα κόμμα που με βάση τον εκλογικό νόμο διαθέτει αυτοτελή κοινοβουλευτική πλειοψηφία 158 βουλευτών. Σε αντίθεση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο όταν στην κυβέρνηση είχαμε μία κυβέρνηση που προέκυψε από τη συμφωνία δύο (ετερόκλητων μάλιστα) πολιτικών κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ & ΑΝΕΛ).
• Σαφέστερη πολιτική γεωγραφία εφόσον τα 6 κόμματα που μετέχουν έχουν πολύ πιο οριοθετημένο πολιτικό στίγμα. Η Ελληνική Λύση εκφράζει την άκρα δεξιά, την κεντροδεξιά φιλοδοξεί να εκφράσει η Ν.Δ, στον χώρο του κέντρου προσδιορίζεται το ΚΙΝ.ΑΛ, ενώ το ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει κόμμα της αριστεράς με εμφανή κεντρώα χαρακτηριστικά. Το ΚΚΕ παραδοσιακά βρίσκεται στον χώρο της αριστεράς όπου τοποθετείται και το ΜέΡΑ25.
• Το τρίτο δεδομένο που οφείλει κανείς να συνυπολογίσει, είναι πως πρόκειται για μία περίοδο με αξιόλογη νομοθετική παραγωγή (μόνο μέσα στο 2020 έχουν ψηφιστεί 113 νομοσχέδια: δείτε τα στατιστικά εδώ). Ως εκ τούτου, υφίσταται σημαντικά μεγάλη νομοθετική βάση προκειμένου τα κόμματα να εκφραστούν.
Βουλή με ενισχυμένη πόλωση
Όσον αφορά την εικόνα που δίνει το επίπεδο πολιτικής συναίνεσης στην παρούσα Βουλή, τόσο αυτόνομα όσο και συγκριτικά με την περίοδο 2015 – 2019 (δηλαδή την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο), ένα είναι το βασικό χαρακτηριστικό: Πρόκειται για ένα Κοινοβούλιο με ενισχυμένο το στοιχείο της πόλωσης.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο προκύπτει αυτό το συμπέρασμα είναι ότι η αξιωματική αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) έχει ψηφίσει σχεδόν 5 στα 10 νομοθετήματα που έχει εισηγηθεί η κυβέρνηση. Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο, όταν η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (Ν.Δ) είχε ψηφίσει τα 6 από τα 10 κυβερνητικά νομοθετήματα.
Εκ πρώτης όψεως, η διαφορά φαίνεται μικρή, όμως μια εξέταση των δεδομένων με πολιτικά κριτήρια δείχνει κάτι διαφορετικό. Αυτό διότι οφείλει κανείς να συνυπολογίσει πως το μειωμένο επίπεδο συναίνεσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης προκύπτει από το ότι συνυπάρχουν τρία δεδομένα που θα δικαιολογούσαν διαφορετική εικόνα:
• Οι προσπάθειες της κυβέρνησης το πρώτο 4μηνο της διακυβέρνησής της να επιτύχει πολιτικές συναινέσεις, όπως για παράδειγμα με το νομοσχέδιο για την ψήφο των αποδήμων που υπερψηφίστηκε με 288 ψήφους και μόνη διαφωνία αυτή του ΜέΡΑ25.
• Επίσης, η ομοφωνία που υπάρχει ανάμεσα σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση σε σειρά νομοσχεδίων που αφορούν τα εθνικά θέματα. Θυμίζουμε ότι o ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί να μην ασκήσει «πολωτική» αντιπολίτευση στο πεδίο των εθνικών θεμάτων και σε σημαντικά νομοσχέδια έχει τηρήσει τη δέσμευσή του. Έχει υπερψηφίσει, σχεδόν, το σύνολο των νομοθετικών ρυθμίσεων που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εξωτερικών, όπως για παράδειγμα την επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο, την Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την ΑΟΖ, τη συμφωνία για τον EastMed και θέματα που αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα. Μάλιστα αρκετά από αυτά, τα θεωρεί νομοσχέδια που ξεκίνησαν επί της δικής του διακυβέρνησης.
• Ένα μεγάλο μέρος των νομοθετημάτων συνεχίζει να προκύπτει μέσα από την κύρωση ευρωπαϊκών ή διακρατικών συμβάσεων που κατά κανόνα συγκεντρώνουν τη θετική στάση της πλειοψηφίας των πολιτικών κομμάτων. Κυρίως όσων υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας.
Ένας από τους βασικούς λόγους που φαίνεται να μην επιτυγχάνονται μεγαλύτερα ποσοστά συναίνεσης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης (είτε της αξιωματικής, είτε της ελάσσονος) φαίνεται να είναι ο έντονα ιδεολογικός χαρακτήρας νομοθετημάτων που προωθούνται.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε ριζική αλλαγή της νομοθεσίας της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ σε σειρά τομέων. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επιτύχει τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παράλληλα οι επιλογές της κρίνονται ότι κινούνται σε «νεοφιλελεύθερη» κατεύθυνση, από τα υπόλοιπα 2 κόμματα της αριστεράς (ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) .
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι τα θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική νομοθεσία που εισηγήθηκε ο Κωστής Χατζηδάκης, τα νομοσχέδια των αλλαγών στην Παιδεία που εισηγήθηκε η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, αλλά και τα νομοθετήματα που προωθούνται από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, όπως αυτό για την απαγόρευση των διαδηλώσεων αλλά και τη μόνιμη παρουσία της Ελληνικής Αστυνομίας στα πανεπιστήμια που συν-εισηγήθηκε με το υπουργείο Παιδείας. Επίσης, χαρακτηριστική περίπτωση νομοσχεδίου που πόλωσε το κοινοβούλιο, ήταν το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τον Πτωχευτικό Κώδικα που καταψήφισε η αντιπολίτευση.
Το Κίνημα Αλλαγής
Ειδική περίπτωση αποτελεί το Κίνημα Αλλαγής. Το ποσοστό «μοιράσματος» της στάσης του ώστε να κινείται στα ίδια ποσοστά με τη Νέα Δημοκρατία και το ΣΥΡΙΖΑ απεικονίζει και τη φυσιογνωμία του κόμματος που ηγείται η Φώφη Γεννηματά. Η πολιτική του τακτική συνίσταται στην «αυτόνομη πορεία», κάτι που προκύπτει από τον τρόπο που λειτουργεί στις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες.
Από την άλλη, προφανώς, η στάση αυτή απηχεί και τις διεργασίες που γίνονται στο εσωτερικό του. Αρκεί να θυμίσουμε ότι τον Ιούλιο του 2020 οι βουλευτές Γιώργος Παπανδρέου και Χάρης Καστανίδης «έσπασαν» τη γραμμή του κόμματος αρνούμενοι να υπερψηφίσουν το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις. Παράλληλα, όμως, θρυλείται ότι εντός της κοινοβουλευτικής του ομάδας υπάρχουν απόψεις με έντονο το στοιχείο της ανάγκης αντιπαράθεσης με τον ΣΥΡΙΖΑ. Φέρονται μάλιστα να εκφράζονται από τον Ανδρέα Λοβέρδο που πρόσφατα αντικαταστάθηκε από κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος και έχει δηλώσει ότι θα είναι υποψήφιος για την ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής.
Τέλος, το τρίτο στοιχείο που διαπιστώνεται είναι ένας αυξημένος βαθμός ταύτισης των 3 κομμάτων που αυτοπροσδιορίζονται στην αριστερά: ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΜέΡΑ25. Γεγονός που προφανώς οφείλεται κατά βάση στο ότι το ΣΥΡΙΖΑ δεν βρίσκεται, πλέον, στη διακυβέρνηση της χώρας αλλά είναι αξιωματική αντιπολίτευση.
Πηγή: vouliwatch.gr
