Έρχεται Σύνοδος Κορυφής για την ευρωπαϊκή Άμυνα
Μια νέας μορφής εργαλειοποίηση ενόψει του προσφυγικού ρεύματος από το Αφγανιστάν ξεδιπλώνει τα τελευταία εικοσιτετράωρα η Άγκυρα, σημειώνοντας εντυπωσιακή στροφή από την αρχική της τακτική.
Μολονότι η πτώση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν είχε προβληματίσει σοβαρά την Τουρκία λόγω των επικείμενων προσφυγικών ροών που θα προκαλούσε, ωθώντας την Άγκυρα στη λύση της στήριξης των όμορων με το Αφγανιστάν χωρών ως σημεία ανάσχεσης των μεταναστών, εντούτοις στην τακτική του «ανατολίτικου παζαριού» επέστρεψαν τις τελευταίες ημέρες τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, όπως ο Υπουργός Άμυνας (και δελφίνος) Χουλουσί Ακάρ, εγείροντας νέες απαιτήσεις προς την Ευρώπη και τη Δύση.
Αφορμή για την νέα εργαλειοποίηση στο προσφυγικό αποτελούν οι περίπου 4 εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι στη Γερμανία, οι οποίοι συνιστούν μια ισχυρή εκλογική βάση σε μια αναμέτρηση, όπου το 40% των Γερμανών πολιτών δηλώνει αναποφάσιστο και οι πολιτικοί αναλυτές προεξοφλούν αναταράξεις -ενδεχομένως και ακυβερνησία- μετά την ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος.
Έχοντας γνώση των γερμανικών συσχετισμών, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε στο Γερμανό ομόλογό του, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, στον οποίο τόνισε «η Τουρκία δεν έχει την ικανότητα να χειριστεί ένα νέο μεταναστευτικό βάρος», προσθέτοντας ακόμη πως «κανείς δεν θέλει να ξαναζήσει μια εμπειρία παρόμοια με το κύμα προσφύγων από τη Συρία του 2015».
Δεδομένου, μάλιστα, ότι η Τουρκία φιλοξενεί ήδη περισσότερους από 3,7 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες, βιώνοντας κλυδωνισμούς στην εσωτερική πολιτική της σκηνή, ο Τούρκος Πρόεδρος άδραξε την ευκαιρία να δηλώσει αδυναμία διαχείρισης, αλλά και να επαναφέρει με νόημα προς τον κ. Στάινμαγερ τις τρέχουσες διεκδικήσεις της χώρας του στην ευρωτουρκική ατζέντα, δηλαδή: πλήρη εφαρμογή της προσφυγικής συμφωνίας της 18ης Μαρτίου 2016, απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και βέβαια επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης με την Ε.Ε., η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει τον μοναδικό βραχίονα ανάκαμψης της Τουρκίας, ορατό στον ορίζοντα των επόμενων προεδρικών εκλογών στη γειτονική χώρα.
Επιπλέον, άρση του εμπάργκο του Βερολίνου στα οπλικά συστήματα ζήτησε στο δικό του πεδίο πολιτικής ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ενώ η πίεση προς τη γερμανική πλευρά από την Άγκυρα αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο, καθώς θα πλησιάζει το άνοιγμα της κάλπης στη Γερμανία.
Η Λέσβος στην ατζέντα
Την ίδια ώρα, με σημαία το προσφυγικό εντείνεται η προεκλογική αντιπαράθεση σε όλα τα προεκλογικά επιτελεία στη Γερμανία, αφού ο υποψήφιος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), Άρμιν Λάσετ, μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία εξήγησε τους λόγους, για τους οποίους ενέταξε την ενίσχυση της Frontex στο προεκλογικό του πρόγραμμα, αναφέροντας πως «έχω πάει στη Λέσβο. Στη Λέσβο βλέπετε πρόσφυγες που έχουν έρθει σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η βασική μου πεποίθηση είναι η εξής: Δεν μπορούμε να λέμε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι στην Ελλάδα, είναι σε ελληνικό έδαφος. Σε ευρωπαϊκό έδαφος βρίσκονται και για αυτό θα πρέπει η Ευρώπη ολόκληρη να επωμιστεί αυτή την ευθύνη. Να βοηθήσει τους Έλληνες στη φιλοξενία των προσφύγων. Να αναπτύξει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής για τις αιτήσεις ασύλου. Και στην ιδανική περίπτωση- δυστυχώς δεν το έχουμε καταφέρει ακόμη αυτό- να διανέμει τους πρόσφυγες με δίκαια κριτήρια στα κράτη-μέλη».
Επιστροφή στο κοσμικό κράτος
Στο μεταξύ, η ισχυρή πολιτική πίεση της Άγκυρας προς τη Γερμανία για τους πρόσφυγες του Αφγανιστάν, παρά το αρχικό της πλαίσιο να στηριχθούν οι χώρες άμεσης γειτονίας (θέση με την οποία είχε συμφωνήσει και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεφωνική του συνομιλία με τον Τούρκο Πρόεδρο), δεν μοιάζει να πέρασε απαρατήρητη από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Χθες, ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας ζήτησε από την Τουρκία να «μεταβάλλει τη νέο-οθωμανική πολιτική της. Να ενισχύσει τα δείγματα της στροφής που αχνά διαφαίνεται ότι πραγματοποιεί. Να επιστρέψει στην παράδοση του κοσμικού κράτους. Να σεβαστεί τα μνημεία που άλλοι ρωμαλέοι πνευματικοί πολιτισμοί εγκατέστησαν στο έδαφός της. Να επαναπροσεγγίσει τις οικουμενικές αξίες» στη διάρκεια εγκαινίων επετειακής έκθεσης για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, τη στιγμή που από το επίσημο πρόγραμμα των διμερών επαφών της ελληνικής διπλωματικής αποστολής στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη απουσιάζει κάθε μορφής επαφή με τη γειτονική χώρα.
Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση
Την ίδια ώρα, τα γεγονότα στο Αφγανιστάν και ένα νέο, επικείμενο προσφυγικό κύμα δρουν ως επιταχυντές στην περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, καθώς για την ανάγκη «ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης» έκανε λόγο χθες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021.
Ευρωπαϊκή «δέσμη μέτρων»
Αναφερόμενη στα γεγονότα στο Αφγανιστάν, η κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «δεν είναι η αιτία αυτής της αλλαγής —είναι ένα από τα συμπτώματα» και ξεκαθάρισε ότι «είμαστε στο πλευρό του αφγανικού λαού. Είμαστε στο πλευρό των γυναικών και των παιδιών, των εισαγγελέων, των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Μάλιστα, η ίδια ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει μια «νέα, ευρύτερη δέσμη μέτρων στήριξης για το Αφγανιστάν», την οποία «θα παρουσιάσουμε τις προσεχείς εβδομάδες και στο πλαίσιο της οποίας θα συνδυάσουμε τις προσπάθειές μας», σημείωσε.
Η επικεφαλής της Κομισιόν σήκωσε ακόμη το γάντι αναφορικά με την ανάγκη συγκρότησης ειδικής ευρωπαϊκής δύναμης ταχείας παρέμβασης, ανοίγοντας ακόμη παράθυρο για την περαιτέρω εμβάθυνση της σχέσης ΕΕ-ΝΑΤΟ.
«Πολύ απλά, δεν υπάρχει κανένα ζήτημα ασφάλειας και άμυνας για το οποίο η απάντηση είναι λιγότερη συνεργασία. Πρέπει να επενδύσουμε στην κοινή εταιρική σχέση μας και να αξιοποιήσουμε τη μοναδική δύναμη της κάθε πλευράς» περιέγραψε η κ. φον ντερ Λάιεν, ενώ αποκάλυψε πως «αυτός είναι και ο λόγος που συνεργαζόμαστε με τον Γενικό Γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ για μια νέα κοινή δήλωση ΕΕ-ΝΑΤΟ που θα δημοσιευτεί πριν από το τέλος του έτους».
Βαδίζοντας στην κατεύθυνση μετωπικής αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων (και ψηφιακών, όπως κυβερνοεπιθέσεις), η κ. φον ντερ Λάιεν γνωστοποίησε ότι «υπό τη γαλλική Προεδρία, ο πρόεδρος κ. Μακρόν και εγώ θα συγκαλέσουμε σύνοδο κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα» ανοίγοντας το κεφάλαιο Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, το οποίο είχε στην πραγματικότητα «παγώσει» από την εποχή της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Μολονότι η πτώση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν είχε προβληματίσει σοβαρά την Τουρκία λόγω των επικείμενων προσφυγικών ροών που θα προκαλούσε, ωθώντας την Άγκυρα στη λύση της στήριξης των όμορων με το Αφγανιστάν χωρών ως σημεία ανάσχεσης των μεταναστών, εντούτοις στην τακτική του «ανατολίτικου παζαριού» επέστρεψαν τις τελευταίες ημέρες τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, όπως ο Υπουργός Άμυνας (και δελφίνος) Χουλουσί Ακάρ, εγείροντας νέες απαιτήσεις προς την Ευρώπη και τη Δύση.
Αφορμή για την νέα εργαλειοποίηση στο προσφυγικό αποτελούν οι περίπου 4 εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι στη Γερμανία, οι οποίοι συνιστούν μια ισχυρή εκλογική βάση σε μια αναμέτρηση, όπου το 40% των Γερμανών πολιτών δηλώνει αναποφάσιστο και οι πολιτικοί αναλυτές προεξοφλούν αναταράξεις -ενδεχομένως και ακυβερνησία- μετά την ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος.
Επιπλέον, άρση του εμπάργκο του Βερολίνου στα οπλικά συστήματα ζήτησε στο δικό του πεδίο πολιτικής ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ενώ η πίεση προς τη γερμανική πλευρά από την Άγκυρα αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο, καθώς θα πλησιάζει το άνοιγμα της κάλπης στη Γερμανία.
Η Λέσβος στην ατζέντα
Την ίδια ώρα, με σημαία το προσφυγικό εντείνεται η προεκλογική αντιπαράθεση σε όλα τα προεκλογικά επιτελεία στη Γερμανία, αφού ο υποψήφιος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), Άρμιν Λάσετ, μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία εξήγησε τους λόγους, για τους οποίους ενέταξε την ενίσχυση της Frontex στο προεκλογικό του πρόγραμμα, αναφέροντας πως «έχω πάει στη Λέσβο. Στη Λέσβο βλέπετε πρόσφυγες που έχουν έρθει σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η βασική μου πεποίθηση είναι η εξής: Δεν μπορούμε να λέμε ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι στην Ελλάδα, είναι σε ελληνικό έδαφος. Σε ευρωπαϊκό έδαφος βρίσκονται και για αυτό θα πρέπει η Ευρώπη ολόκληρη να επωμιστεί αυτή την ευθύνη. Να βοηθήσει τους Έλληνες στη φιλοξενία των προσφύγων. Να αναπτύξει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής για τις αιτήσεις ασύλου. Και στην ιδανική περίπτωση- δυστυχώς δεν το έχουμε καταφέρει ακόμη αυτό- να διανέμει τους πρόσφυγες με δίκαια κριτήρια στα κράτη-μέλη».
Επιστροφή στο κοσμικό κράτος
Στο μεταξύ, η ισχυρή πολιτική πίεση της Άγκυρας προς τη Γερμανία για τους πρόσφυγες του Αφγανιστάν, παρά το αρχικό της πλαίσιο να στηριχθούν οι χώρες άμεσης γειτονίας (θέση με την οποία είχε συμφωνήσει και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεφωνική του συνομιλία με τον Τούρκο Πρόεδρο), δεν μοιάζει να πέρασε απαρατήρητη από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Χθες, ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας ζήτησε από την Τουρκία να «μεταβάλλει τη νέο-οθωμανική πολιτική της. Να ενισχύσει τα δείγματα της στροφής που αχνά διαφαίνεται ότι πραγματοποιεί. Να επιστρέψει στην παράδοση του κοσμικού κράτους. Να σεβαστεί τα μνημεία που άλλοι ρωμαλέοι πνευματικοί πολιτισμοί εγκατέστησαν στο έδαφός της. Να επαναπροσεγγίσει τις οικουμενικές αξίες» στη διάρκεια εγκαινίων επετειακής έκθεσης για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, τη στιγμή που από το επίσημο πρόγραμμα των διμερών επαφών της ελληνικής διπλωματικής αποστολής στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη απουσιάζει κάθε μορφής επαφή με τη γειτονική χώρα.
Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση
Την ίδια ώρα, τα γεγονότα στο Αφγανιστάν και ένα νέο, επικείμενο προσφυγικό κύμα δρουν ως επιταχυντές στην περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, καθώς για την ανάγκη «ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης» έκανε λόγο χθες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021.
Ευρωπαϊκή «δέσμη μέτρων»
Αναφερόμενη στα γεγονότα στο Αφγανιστάν, η κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «δεν είναι η αιτία αυτής της αλλαγής —είναι ένα από τα συμπτώματα» και ξεκαθάρισε ότι «είμαστε στο πλευρό του αφγανικού λαού. Είμαστε στο πλευρό των γυναικών και των παιδιών, των εισαγγελέων, των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Μάλιστα, η ίδια ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει μια «νέα, ευρύτερη δέσμη μέτρων στήριξης για το Αφγανιστάν», την οποία «θα παρουσιάσουμε τις προσεχείς εβδομάδες και στο πλαίσιο της οποίας θα συνδυάσουμε τις προσπάθειές μας», σημείωσε.
Η επικεφαλής της Κομισιόν σήκωσε ακόμη το γάντι αναφορικά με την ανάγκη συγκρότησης ειδικής ευρωπαϊκής δύναμης ταχείας παρέμβασης, ανοίγοντας ακόμη παράθυρο για την περαιτέρω εμβάθυνση της σχέσης ΕΕ-ΝΑΤΟ.
«Πολύ απλά, δεν υπάρχει κανένα ζήτημα ασφάλειας και άμυνας για το οποίο η απάντηση είναι λιγότερη συνεργασία. Πρέπει να επενδύσουμε στην κοινή εταιρική σχέση μας και να αξιοποιήσουμε τη μοναδική δύναμη της κάθε πλευράς» περιέγραψε η κ. φον ντερ Λάιεν, ενώ αποκάλυψε πως «αυτός είναι και ο λόγος που συνεργαζόμαστε με τον Γενικό Γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ για μια νέα κοινή δήλωση ΕΕ-ΝΑΤΟ που θα δημοσιευτεί πριν από το τέλος του έτους».
Βαδίζοντας στην κατεύθυνση μετωπικής αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων (και ψηφιακών, όπως κυβερνοεπιθέσεις), η κ. φον ντερ Λάιεν γνωστοποίησε ότι «υπό τη γαλλική Προεδρία, ο πρόεδρος κ. Μακρόν και εγώ θα συγκαλέσουμε σύνοδο κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα» ανοίγοντας το κεφάλαιο Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, το οποίο είχε στην πραγματικότητα «παγώσει» από την εποχή της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Πηγή: Protothema.gr - Φωτογραφία: ΑΡΧΕΙΟ AΠΕ/EPA/STR
