Στις Βρυξέλλες δίνουν σήμερα «ραντεβού» οι 27 ηγέτες των κρατών μελών της Ε.Ε., καθώς πραγματοποιείται άτυπη Σύνοδος Κορυφής με θέμα την ευρωπαϊκή άμυνα. Η συνάντηση γίνεται σε ιδιαίτερο momentum, καθώς αναμένονται οι επόμενες κινήσεις του νέου προέδρου των ΗΠΑ σε μία σειρά κρίσιμων θεμάτων. Ταυτόχρονα στην Αθήνα «κοιτάνε» και προς την πλευρά της Άγκυρας, που δείχνει πως δεν ξεχνά το αναθεωρητικό της αφήγημα αλλά παράλληλα θέλει να παραμείνει στο τραπέζι του διαλόγου.
Στη σημερινή Σύνοδο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται με πρόταση δύο σημείων για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και την χρηματοδότησή της πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές ο πρωθυπουργός θα εισηγηθεί την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δις ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις απαιτήσεις της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με βάση το «μοντέλο» που εφαρμόστηκε για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Ταυτόχρονα θα προτείνει αυξημένη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες ώστε να δοθεί «χώρος» στα κράτη-μέλη για τις επενδύσεις στην άμυνα.
Ουσιαστικά με βάση τη συγκεκριμένη πρόταση η εξαίρεση των επενδύσεων στην άμυνα από τους δημοσιονομικούς στόχους θα γίνεται εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων (με το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο οι δαπάνες για αμυντικές επενδύσεις μπορούν να εξαιρούνται όταν εκκινεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος έναντι μιας χώρας). Μία τέτοια φόρμουλα θα έδινε περισσότερο δημοσιονομικό χώρο στα κράτη-μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην άμυνα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική τους αξιοπιστία.
Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν πως τον περασμένο Μάιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης – από κοινού με τον Πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ – με επιστολή προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε προτείνει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας με ένα εγχείρημα κοινού ενδιαφέροντος, μια αντιαεροπορική ασπίδα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κοινοτικούς πόρους. Και προσθέτουν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν επίσης ανάμεσα στους 19 ηγέτες της Ε.Ε που – με πρωτοβουλία της Φινλανδίας- υπέγραψαν την επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για αύξηση της χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα.
Όπως ήδη αναφέρθηκε η συζήτηση για την ευρωπαϊκή άμυνα γίνεται σε μία κρίσιμη συγκυρία, καθώς η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη είναι να αναζητήσει ενιαία στάση και τρόπους εποικοδομητικής συνεργασίας με τη νέα αμερικανική διοίκηση. Υπενθυμίζεται εδώ πως ο Ντοναλτ Τραμπ είναι υπέρ της αύξησης του ποσοστού που δίνουν τα κράτη του ΝΑΤΟ για την άμυνα στο 5% του ΑΕΠ (ποσοστό που καμία χώρα του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δεν φθάνει μέχρι στιγμής). Είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα τον στόχο του 2% τον πληρούν μόνο 23 από τα 32 μέλη της Συμμαχίας, ωστόσο να επισημανθεί εδώ πως στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο και φτάνει το 3 %.
Τέλος να επισημανθεί πως στις Βρυξέλλες σήμερα στο γεύμα του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα συζητηθεί η συνεργασία Ε.Ε.- ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε. Επίσης στο δείπνο των 27 θα συμμετάσχει ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, καθώς συζητούνται οι σχέσεις Ε.Ε.-Ηνωμένου Βασιλείου στην ασφάλεια και την άμυνα.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις
Με τις διαφορές να παραμένουν, αυτό που επιχειρείται είναι να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Χθες υπήρξε συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στη Ντόχα του Κατάρ, ενώ είχε προηγηθεί πριν από λίγες μέρες τηλεφωνική επικοινωνία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές συζητήθηκε το επικείμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, καθώς και περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις.
Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως οι δύο υπουργοί συμφώνησαν να εργαστούν από κοινού, ώστε να διατηρηθεί το εποικοδομητικό κλίμα, μέσω του δομημένου διαλόγου, δηλαδή του Πολιτικού Διαλόγου, της Θετικής Ατζέντας, των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Επίσης κατά τη συνάντηση συζητήθηκε το Κυπριακό εν όψει συνάντησης σε διευρυμένη σύνθεση που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το Μάρτιο, ενώ ετέθησαν από την ελληνική πλευρά τα ζητήματα σχετικά με τις έρευνες που διεξάγονται για την ηλεκτρική διασύνδεση.
Να σημειωθεί εδώ πως η Άγκυρα διατηρεί μεν ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας αλλά ταυτόχρονα δεν εγκαταλείπει την τακτική των προκλήσεων. Μάλιστα έστειλε πολεμικό πλοίο να παρακολουθεί εκ του μακρόθεν τις έρευνες που πραγματοποιούνται από το ιταλικό ερευνητικό «Ievoli Relume» και το «NG Worker». Εργασίες που διεξάγονται στο πλαίσιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου εντός διεθνών υδάτων βόρεια της Κρήτης.
Υπενθυμίζεται πως το καλοκαίρι όταν το ερευνητικό «Ievoli Relume» πραγματοποιούσε έρευνες σε περιοχές ανατολικά της Κάσου (εντός της οριοθετημένης με την Αίγυπτο ΑΟΖ) η Άγκυρα είχε στείλει πλοία της στην περιοχή. Τότε είχε.. ξαναθυμηθεί το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και είναι εμφανές πως δεν εγκαταλείπει το αναθεωρητικό της αφήγημα
Παράλληλα ωστόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- που θέλει να εμφανιστεί ως ισχυρός παίκτης στην περιοχή - δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη για τη μη συνέχιση του διαλόγου. Σε κάθε περίπτωση με ενδιαφέρον αναμένεται και το πως θα τοποθετηθεί το επόμενο διάστημα ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για θέματα που αφορούν την ανατολική Μεσόγειο.
