Η αφή του Ολυμπιακού φωτός και η Λαμπαδηδρομία πρόκειται ίσως για τις πιο συμβολικές στιγμές του Ολυμπιακού κινήματος. Η Ολυμπιακή φλόγα ανάβει πριν από κάθε ξεκίνημα Ολυμπιακών Αγώνων, εδώ στον ιερό χώρο της Ολυμπίας με τη βοήθεια του ελληνικού ήλιου. Από τα χέρια της Πρωθιέρειας, η φλόγα μεταλαμπαδεύεται στην δάδα του πρώτου λαμπαδηδρόμου και ξεκινάει το ταξίδι της προς την διοργανώτρια πόλη.
Από λαμπαδηδρόμο σε λαμπαδηδρόμο, η φλόγα φτάνει άσβεστη στο Ολυμπιακό Στάδιο, όπου και θα δεσπόζει κατά την διάρκεια των αγώνων, ως σύμβολο Ειρήνης και Αδελφότητας.
Τι είναι αυτό όμως που κάνει την Ολυμπιακή Φλόγα Παγκόσμιο Σύμβολο και έχει άρρηκτο δεσμό με τον ελληνικό πολιτισμό;
Γνωρίζουμε ότι η Αρχαία Ολυμπία, ο λατρεμένος τόπος με την τεράστια συμβολή στη γέννηση, αναβίωση και διάδοση των πανανθρώπινων ολυμπιακών αξιών, φύλαξε στα σπλάχνα της για αιώνες στο βωμό της Εστίας, εδώ στην Ιερά Άλτη, την ιδέα της φλόγας ως σύμβολο πολιτισμού, άμιλλας και αγωνιστικότητας.
Η φωτιά ήταν ιερό σύμβολο από τα προϊστορικά ήδη χρόνια. Κάθε πόλη κράτος είχε στο κέντρο της διαρκώς αναμμένο ένα βωμό και σε κάθε σπίτι της έκαιγε η ιερή φλόγα αφιερωμένη στη θεά Εστία, προστάτιδα της οικογένειας.
Οι λαμπαδηδρομίες στην Αρχαία Ελλάδα ξεκίνησαν ως θρησκευτικές νυχτερινές τελετές, αλλά γρήγορα επεκτάθηκαν και μετατράπηκαν σε ομαδικό αγώνισμα δρόμου ταχύτητας. Είχαν βέβαια υψηλό βαθμό δυσκολίας, γιατί η λαμπάδα με την ιερή φωτιά έπρεπε να τερματίσει αναμμένη και ο νικητής να ανάψει το βωμό του τιμώμενου θεού.
Αρχικά οι αθλητές ήταν αποκλειστικά έφηβοι, όμως στη συνέχεια η λαμπαδηδρομία εξελίχτηκε σε ένα από τα πλέον δημοφιλή αγωνίσματα που συμπεριλάμβανε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες. Στο Πρυτανείο της Αρχαίας Ολυμπίας ήταν πάντα αναμμένος ένας βωμός αφιερωμένος στην Εστία με ιερή φλόγα που ήταν αναμμένη από τις ακτίνες του ήλιου με τη βοήθεια ενός κοίλου κατόπτρου.
Ο συμβολισμός της φωτιάς στα αρχαία χρόνια και οι λαμπαδηδρομίες απασχόλησαν Έλληνες και Ευρωπαίους διανοούμενους με το ξεκίνημα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896. Ο Βαρώνος Pierre De Coubertin μετά από πολλές διαβουλεύσεις που είχε με σημαντικά πρόσωπα της εποχής, άρχισε να καλλιεργεί και να ωριμάζει στους κύκλους του σύγχρονου Ολυμπιακού Κινήματος την ιδέα της Φλόγας. Ήταν πολλές φορές που η φωτιά, οι λαμπάδες και οι λαμπαδηφορίες έκαναν την εμφάνιση τους σε πολλές περιπτώσεις κατά την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Συγκεκριμένα το 1896, στους αγώνες της Αθήνας, έχουμε τη φλόγα να τοποθετείται σε αρχαίους τρίποδες και η λαμπαδηφορία να διεξάγεται κατά την έβδομη μέρα των αγώνων και να φτάνει μέχρι τον Παρθενώνα. Το 1900 στους αγώνες του Παρισιού, στα μετάλλια των νικητών κυρίαρχη θέση χαραγμένη πάνω σε αυτά είχε η λαμπάδα με τη φλόγα. Το 1906 στην Μεσολυμπιάδα της Αθήνας μια σειρά εκδηλώσεων είχαν ως επίκεντρο τη φλόγα και το φως. Το 1912 στην Στοκχόλμη έχουμε συμβολικές αναφορές στο λόγο του Coubertin σχετικά με τη φλόγα που πρέπει να φωτίζει τους νέους/ες που αγωνίζονται για τα Ολυμπιακά Ιδεώδη. Με τη λήξη των αγώνων της Αμβέρσας το 1920, στην απολογιστική συνεδρίαση της Δ.Ο.Ε., μπαίνει πλέον στο τραπέζι των συνομιλιών η εξεύρεση σύνδεσης της μήτρας των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων – Ολυμπία – με την πόλη που θα διοργανώνει κάθε φορά Ολυμπιάδα. Το 1928 η φλόγα εμφανίζεται μέσα στο ολυμπιακό στάδιο του Άμστερνταμ με πρωτοβουλία του αρχιτέκτονα Jaw Wills, ο οποίος κατασκεύασε και δημιούργησε ένα τεράστιο πύργο. Τον ονόμασε Πύργο του Μαραθώνα και στο υψηλότερο σημείο του τοποθέτησε για πρώτη φορά συμβολικά φλόγα. Το ίδιο έκανε και ο κατασκευαστής του Ολυμπιακού σταδίου το 1932 στο Λος Άντζελες, όπου σε περίοπτη θέση η φλόγα έκαιγε επιβλητική σε ειδικό βωμό στην είσοδο του σταδίου. Και φτάνουμε στο 1936 στους αγώνες του Βερολίνου, όπου έχουμε πλέον την επίσημη εμφάνιση της σύγχρονης Λαμπαδηδρομίας αλλά και της Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας.
Η απόφαση αυτή πάρθηκε επισήμως στις εργασίες -λόγω των σαράντα χρόνων από την ίδρυση της- της επετειακής Συνόδου της Δ.Ο.Ε., που έγινε στην Αθήνα – Ολυμπία κατά το έτος 1934 (16/5 – 25/5/1934). Στις 22 Μαΐου 1934 και ενώ έρχονταν οι σύνεδροι προς Ολυμπία προτίμησαν να ξεκουραστούν στην ιστορική Τεγέα. Στο δείπνο τους ανέπτυξαν ένθερμες συζητήσεις και τοποθετήσεις, όπου πρωτοστάτησαν δύο εξέχουσες προσωπικότητες, ο καθηγητής Carl Diem και ο δικός μας Ιωάννης Κετσέας, που είχαν την τελική ιδέα της Λαμπαδηδρομίας και της Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας.
Στις 20 Ιουλίου 1936, ημέρα Δευτέρα και ώρα 12:00 πμ, η φλόγα ανάβει για πρώτη φορά στην Ιερά Άλτη από τον ήλιο με την βοήθεια πάντοτε ενός κοίλου κατόπτρου. Η πρώτη επίσημη Αφή Ολυμπιακής Φλόγας είναι γεγονός με τα δικά της ξεχωριστά πρόσωπα. Ποιός μπορεί να ξεχάσει την Πρωθιέρεια με τα έντονα ελληνικά χαρακτηριστικά και την αξιόλογη μόρφωση, Κούλα Πράτσικα, που μαζί με τις πανέμορφες Ιέρειες Έλσα Βεργή, Λίζα και Ελένη Δραγούμη, Μαρία και Ντόρα Λούνδρα, Λουλού Πεσματζόγλου, Άννα Φραγκιαδάκη, την εντυπωσιακή νεάνιδα Αλέκα Μαζαράκη (την μετέπειτα μεγάλη ηθοποιό και Πρωθιέρεια Αλέκα Κατσέλη – Μαζαράκη), όπως επίσης και την μικρότερη σε ηλικία, την γνωστή μας Μαρία Χορς, να δημιουργούν ξεχωριστή συγκίνηση στους 20.000 περίπου παρευρισκόμενους, έχοντας κατακλύσει μεγάλο μέρος του Ιερού, αλλά και τους πρόποδες του Κρονίου Λόφου.
Την μεταφορά της συμβολικής φλόγας αναλαμβάνουν ντόπιοι, ευσταλείς έφηβοι με πρώτο το δικό μας Κώστα Κονδύλη, που μαζί με τους Κοσμόπουλο Σωκράτη, Βαρελά Κώστα, Σπηλιόπουλο Γιώργο, Καραπαναγιώτη Ασημάκη και τον μικρό Αστερή, έχοντας δίπλα τους αθλητές της περιοχής Πύργου, αλλά και του Πανελληνίου Συλλόγου Αθηνών, προσδίδουν μια ξεχωριστή νότα στην συγκεκριμένη αυτή μέρα.
Με αφορμή τη συγκεκριμένη μέρα, εμείς οι κάτοικοι της Ιστορικής Κοινότητας της Αρχαίας Ολυμπίας, τιμούμε και μνημονεύουμε όλους αυτούς τους συμπολίτες μας, που μετείχαν και έτρεξαν ως Λαμπαδηδρόμοι τη συγκεκριμένη μέρα, μεταφέροντας πρώτοι την ιερή φλόγα σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι η καρδιά του Ελληνικού Πολιτισμού χτυπάει στην Αρχαία Ολυμπία.
Αρχαία Ολυμπία 20 Ιουλίου 2019
Σπηλιόπουλος Χάρης
Πρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Αρχαίας Ολυμπίας
Νεοεκλεγείς Δημοτικός Σύμβουλος
Πτυχιούχος Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
