Για τους Αγώνες του Βερολίνου
Τον Ιούλιο του 1936 συμπληρώνονται 80 έτη από την πρώτη αφή Ολυμπιακής Φλόγας και την πρώτη Λαμπαδηδρομία στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου. Μέχρι το 1936 δεν υπήρχε κάποια ουσιώδης σχέση του χώρου της Ιεράς Άλτεως της Ολυμπίας με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η ΓΕΝΕΣΗ ΜΙΑΣ ΙΔΕΑΣ
Παρότι οι πρώτοι Αγώνες φιλοξενήθηκαν στην πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους(Αθήναι 1896), δεν υπήρξε κάποιο ιδιαίτερο δρώμενο που να συνδέει τον χώρο της Ολυμπίας με τους Αγώνες. Ήδη από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνος(με τις συστηματικές ανασκαφές των Ερνέστου Κουρτίου και του Γουλιέλμου Νταίρπφελντ, εξεχόντων Γερμανών Αρχαιολόγων)είχε αναδειχθεί το μεγαλύτερο μέρος της Ιεράς Άλτεως και η εύρεση σπουδαίων έργων(όπως ο Ερμής και τα Γλυπτά του Ναού του Διός)προσέλκυσαν το διεθνές ενδιαφέρον, αλλά η τέλεση των Αγώνων ουσιαστικά αγνοούσε τον ιστορικό χώρο της Ολυμπίας.
Ωστόσο όλα θα αλλάξουν με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Στην Γερμανία από το 1933 διακυβερνιόνταν από το ολοκληρωτικού τύπου Εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς του Αδόλφου Χίτλερ. Όλα υπηρετούσαν την δόξα της Νέας Γερμανίας που ήθελε να κτίσει ο Χίτλερ αντιδρώντας στην Συνθήκη των Βερσαλλιών, που είχε επιβληθεί στην ηττημένη Γερμανία το 1919. Τον σκοπό αυτό θα υπηρετούσαν και οι Αγώνες του θέρους του 1936, που για την Κυβέρνηση Χίτλερ θα ήταν μία διαφήμιση των επιτευγμάτων του νέου καθεστώτος, μέσα σε 3 μόλις χρόνια εξουσίας. Η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων θα γίνονταν πολλές φορές αντικείμενο κρατικής Προπαγάνδας των διοργανωτών. Έτσι και η Αφή και η Λαμπαδηδρομία(γεγονότα- θεσμοί που θα υιοθετήσει η ΔΟΕ με πρωτοβουλία του υπευθύνου των Ολυμπιακών του Βερολίνου Γερμανό Καρλ Ντιμ)θα γίνονταν μία ευκαιρία προβολής της Γερμανίας, μέσα από την ανάλογη χρησιμοποίηση των αθανάτων Ελληνικών Αξιών. Από το 1934 καθορίστηκε το πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας(με ειδική τελετή στον χώρο της Τεγέας Αρκαδίας).
Η ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ ΤΕΛΕΤΗ ΑΦΗΣ
Στις 20 Ιουλίου 1936 στις 11.30 πμ έγινε με μεγαλοπρέπεια η τελετή της Α΄ αφής στον χώρο της Ολυμπίας. Πρώτος Λαμπαδηδρόμος ήταν ο εξ Ολυμπίας Κωνσταντίνος Κονδύλης, του οποίου η μορφή θα γίνει παγκοσμίως γνωστή, ενώ πρώτη Ιέρεια θα είναι η Κούλα Πράτσικα. Άνω των 20 χιλιάδων κοινού θα κατακλύσει τον χώρο της Ολυμπίας Το όλο σκηνικό θα κινηματογραφήσει για λογαριασμό του Γερμανικού Κράτους η ταλαντούχα σκηνοθέτις Λένι Ρίφενσταλ(που θα βρεθεί για καιρό στην Ηλεία και θα επισκεφθεί μέρη και θα κάνει γυρίσματα με ντόπιους ηθοποιούς, υλικό που θα το μετατρέψει στην θρυλική ταινία «Ολύμπια»).
Στην τελετή αφής θα είναι πολλοί επίσημοι των δύο Κρατών, της Δ.Ο.Ε., αλλά και της Ηλείας, ενώ ο Μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος θα αναπέμψει ειδική ευχή για να γίνει η πρωτοβουλία αυτή ευκαιρία παγκόσμιας συμφιλίωσης. Παραθέτουμε ένα τμήμα της . «…[το Φως κομίζει] μεθ΄ εαυτού τον ασπασμόν της Χριστιανικής Ελλάδος προς την ευσεβή, σοφήν και φίλην Χώραν[της Γερμανίας], συν τη φλογερά ευχή ίνα το ηγιασμένον τούτο φως, το συμβολίζον τον νοητόν της Δικαιοσύνης Ήλιον, καταυγάζη τας καρδίας και τας διανοίας πάντων και αεί λαμπαδηδρόμους, αθλητάς και εορταστάς και τον κόσμον σύμπαντα εις την λατρείαν του προσκυνητού Φωτός της Τρισηλίου Θεότητος και εις πολιτείας ειρήνης….». Χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Λετρίνων Τάκης Βακαλόπουλος και η Φιλαρμονική Πύργου παιάνιζε πανηγυρικά.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΦΛΟΓΑΣ
Το βράδυ της 20ης Ιουλίου η Λαμπαδηδρομία(ακολουθώντας την διαδρομή Πύργου-Τριπόλεως)θα φθάσει στην Τρίπολη. Από όπου περνούσε η Φλόγα το κλίμα ήταν πανηγυρικό. Όλοι συγκινούνταν από την διεθνή απήχηση ενός Ελληνικού Συμβόλου, του Φωτός που θα συνοδεύει και στο μέλλον κάθε Ολυμπιακή διοργάνωση. Το απόγευμα της 21ης Ιουλίου 1936 θα φθάσει στην Αθήνα μετά από 325 χιλιόμετρα και οδηγήθηκε στην Ακρόπολη. Μέσω Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, Ουγγαρίας, Αυστρίας και Τσεχοσλοβακίας, με συνολικό μήκος 3069 χιλιομέτρων και 3069 δρομείς θα φθάσει τον Αύγουστο του 1936 στο Βερολίνο και θα αρχίσουν οι Αγώνες στο «Ολύμπια-Στάδιον». Την 1η Αυγούστου θα φθάσει στην Γερμανία μετά από 11 ημέρες και 12 νύκτες.
Δυστυχώς οι ευχές για Ειρήνη δεν πραγματοποιήθηκαν. Το 1939 ξεσπά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, που θα γεμίσει με ερείπια την Ευρώπη και τους Λαούς της. Η επόμενη Λαμπαδηδρομία θα γίνει μετά από 12 έτη, για τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου του 1948. Από τότε κάθε 4 χρόνια η Ολυμπία προσφέρει απλόχερα σε όλους τους Λαούς της Γης το Φως της μαζί με την μόνιμη ελπίδα για Παγκόσμια Συνεννόηση.
Γεώργιος Διον. Κουρκούτας
Καθηγητής Φιλόλογος
