Σημαντικές είναι οι διαφορές μεταξύ των πρωκτικών ραγάδων και των αιμορροΐδων, δύο παθήσεων που ταλαιπωρούν εκατομμύρια άτομα σ’ όλον τον κόσμο. Συχνά, λόγω των κοινών συμπτωμάτων, που είναι ο πόνος, η αιμορραγία και ο κνησμός, οι πάσχοντες συγχέουν τις δύο παθήσεις. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ομοιότητές τους είναι απολύτως επιφανειακές.
«Οι δύο παθήσεις δεν πρέπει να συγχέονται, καθώς οι αιμορροΐδες είναι πρησμένες φλέβες, ενώ οι ραγάδες είναι έλκη ή σχισμές στο δέρμα. Ειδικότερα, οι ραγάδες εμφανίζονται στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα και προκαλούνται, τις περισσότερες φορές, από τραυματισμό που προκαλείται κατά κύριο λόγο από δυσκοιλιότητα, λόγω δηλαδή των σκληρών και αφυδατωμένων κοπράνων. Έρευνα υποδεικνύει ότι ένα μικρό «ελάττωμα» στην ανθρώπινη ανατομία που μπορεί να συμβάλλει στην ύπαρξη χρόνιων ραγάδων (αλλά και αιμορροΐδων) το οποίο δεν είναι άλλο από τον υπερβολικά στενό πρωκτικό σωλήνα. Η αυξημένη πίεση στον εσωτερικό του πρωκτικού σφιγκτήρα και η μειωμένη ροή αίματος στην περιοχή στην οποία παρουσιάζονται οι ραγάδες μπορεί να καταστήσουν πιο επιρρεπή τα άτομα σε χρόνια προβλήματα», διευκρινίζει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).
«Σπανιότερα, οι ραγάδες πρωκτικού δακτυλίου προκαλούνται από υποκλυσμό, ή κατά τη διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων στην περιοχή. Επίσης, μπορεί να σχετίζονται με την ύπαρξη καρκίνου, νόσου Crohn, φυματίωσης, ιογενών λοιμώξεων και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νόσων (σύφιλη, HIV)», προσθέτει.
Αναλόγως του χρονικού διαστήματος ύπαρξής τους, δηλαδή υφίστανται λιγότερο ή περισσότερο από 6 εβδομάδες, διακρίνονται σε οξείες και σε χρόνιες. Τα βασικά συμπτώματα που προκαλούν στον ασθενή είναι σοβαρός πρωκτικός πόνος κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την αφόδευση και αιμορραγία. Ο πόνος, ο οποίος έχει αποδοθεί στον σπασμό του εσωτερικού σφιγκτήρα, είναι τόσο έντονος που ο ασθενής φοβάται και κατά συνέπεια αποφεύγει την αφόδευση.
Όσοι υποφέρουν από πρωκτικές ραγάδες γνωρίζουν ότι αυτές οι μικρές πληγές είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές και μπορούν να καταστήσουν -τουλάχιστον τις ώρες που περνούν πάσχοντες καθήμενοι- ιδιαίτερα επώδυνες. Ενθαρρυντικό είναι, ωστόσο, το γεγονός ότι περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις θεραπεύονται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Βέβαια, σε σοβαρές και χρόνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την οριστική αντιμετώπισή τους.
Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Ξιάρχος, η επέμβαση είναι εξαιρετικά απλή, δεν υπερβαίνει τη μισή ώρα, ενώ ο ασθενής επιστρέφει αυθημερόν στο σπίτι του. Εκτελείται με τη χρήση Laser ή R-F από εξειδικευμένο χειρουργό και τα αποτελέσματα που προσφέρει είναι άριστα. Υπάρχει δε περίπτωση η επέμβαση να συνδυαστεί με μερική πλάγια έσω σφιγκτηροτομή, για την ταχύτερη επούλωση αλλά και την αντιμετώπιση του χρόνιου σπασμού. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά και σε 48 ώρες ο ασθενής απαλλάσσεται εντελώς από τον πόνο κατά την αφόδευση. Υπάρχουν όμως και ορισμένες πρακτικές που δύνανται να βοηθήσουν τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση των πρωκτικών ραγάδων. Τέτοιες είναι:
Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Ο δυτικός τρόπος ζωής και διατροφής, η οποία δεν περιλαμβάνει αρκετές ποσότητες φυτικών ινών, μπορεί να οδηγήσει σε πρωκτικές ραγάδες (όπως και σε αιμορροΐδες). Η ένταξη υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες τροφών στο καθημερινό διαιτολόγιο και η λήψη πολλών υγρών βοηθούν το έντερο να λειτουργεί φυσιολογικά. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση περισσότερων φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως σε συνδυασμό με την κατανάλωση 6-8 ποτηριών νερού ημερησίως αποτελούν τον αρχικό στόχο είτε για την πρόληψη είτε για την αντιμετώπιση των πρωκτικών ραγάδων, οι οποίες αρχίζουν να επουλώνονται, όταν δεν τραυματίζονται ξανά και ξανά με τα σκληρά κόπρανα.
Θεραπεία της διάρροιας
Η διάρροια είναι άλλη μια αιτία δημιουργίας και επιδείνωσης της ραγάδας δακτυλίου και αυτό τόσο γιατί τα υγρά κόπρανα μπορούν να μαλακώσουν τους ιστούς γύρω της όσο και γιατί περιέχουν οξύ που μπορεί να κάψει την ωμή πρωκτική περιοχή. Για την αντιμετώπιση της διάρροιας ενδείκνυται μια ήπια διατροφή, που δεν περιλαμβάνει τροφές που προκαλούν συσπάσεις του εντέρου, όπως επίσης και η λήψη συμπληρωμάτων φυτικών ινών χωρίς μεγάλη κατανάλωση νερού.
Προσοχή στη διατροφή
Είναι γνωστό ότι ορισμένες τροφές μπορούν να ερεθίσουν τους ιστούς του πρωκτικού σωλήνα. Τέτοια είναι τα καυτερά ή πικάντικα φαγητά, καθώς και η καφεΐνη.
Έλεγχος του βάρος και της εφίδρωσης
Η έκκριση ιδρώτα, που εντείνεται όταν υπάρχει πλεονάζον βάρος, είναι ανασταλτικός παράγοντας για την επούλωση της πρωκτικής ραγάδας.
Αποφυγή του ξυσίματος
Η εκπλήρωση της επιθυμίας για ανακούφιση της φαγούρας που προκαλούν οι πρωκτικές ραγάδες, χρησιμοποιώντας τα νύχια, μπορεί να γδάρει περαιτέρω το δέρμα προκαλώντας επιδείνωση της κατάστασης και επιπλέον φαγούρα και ενόχληση.
Ελαχιστοποίηση του χρόνου παραμονής στη λεκάνη
Ο χρόνος αφόδευσης πρέπει να περιορίζεται σε μερικά λεπτά μόνο. Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό ότι η συνήθεια που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να διαβάζουν εφημερίδα, περιοδικά ή να παίζουν με το κινητό τους, έχει αρνητικές επιπτώσεις καθώς προκαλεί συμφόρηση των αιμοφόρων αγγείων της περιοχής του πρωκτού.
Αποφυγή χρήσης χαρτιού
Ο καλύτερος τρόπος καθαρισμού μετά την αφόδευση είναι η πλύση με άφθονο, χλιαρό νερό. Το χαρτί τουαλέτας προκαλεί τριβή στην περιοχή και μπορεί να επιδεινώσει τη ραγάδα. Το ίδιο ισχύει και για τα μωρομάντιλα, η χρήση τους όμως είναι προτιμότερη όταν δεν υπάρχει πρόσβαση σε νερό. Όταν είναι αναπόφευκτη η χρήση χαρτιού υγείας, είναι προτιμότερη η επιλογή ενός χαρτιού υψηλής ποιότητας, χωρίς χρώματα και αρώματα.
Σύμφωνα με τον Δρ. Αναστάσιο Ξιάρχο, οι ραγάδες πρωκτικού δακτυλίου δεν απαιτούν ειδική φροντίδα, παρά μόνο εάν επιμένουν πέραν των 2 μηνών. Σ’ αυτήν την περίπτωση μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη πρωκτικού αποστήματος και πρωκτικού συριγγίου, τα οποία είναι πολύ σοβαρότερα από τις ραγάδες. Επειδή δε το έλκος που δεν επουλώνεται μπορεί να υποκρύπτει άλλες, επικίνδυνες νόσους πάντοτε πρέπει να υπάρχει έγκαιρη και έγκυρη ιατρική συμβουλή και καθοδήγηση για τη θεραπεία του.
