«Ενεργοποίησε τη λειτουργία πορτρέτου, οι φωτογραφίες βγαίνουν πιο ζωντανές και εστιάζουν στις εκφράσεις του προσώπου», έλεγε ένας νεαρός στον φίλο του που προσπαθούσε από το έξυπνο κινητό τηλέφωνο του (smart phone) να απαθανατίσει όλη την παρέα με φόντο τα Αναφιώτικα. «Σε λίγο δεν θα χρειάζεται καν να πατάμε το κουμπί του έξυπνου κινητού-φωτογραφικής μηχανής για να βγάζουμε φωτογραφία, καθώς όλα τα θα αναλαμβάνουν οι αλγόριθμοι τεχνικής νοημοσύνης (Artificial Intelligence) που έχουν ενσωματώσει για να λειτουργούν», προσθέτει ο μικρότερος της παρέας.
Αυτές οι φράσεις φέρνουν αμέσως στο νου τις ανακοινώσεις -που βλέπουν το φως της δημοσιότητας- από τεχνολογικές εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για τις εκπληκτικές δυνατότητες που προσφέρουν, πλέον, τα κινητά τηλέφωνα στον τομέα της φωτογραφίας και του βίντεο. Φωτογραφίες και βίντεο υψηλής ανάλυσης και ευκρίνειας ακόμη και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού ή σχεδόν σε απόλυτο σκοτάδι, καθώς λειτουργούν πλέον με προηγμένους μικροεπεξεργαστές. Έχουν ενσωματωμένους περισκοπικούς τηλεφακούς, διαθέτουν εκπληκτικές δυνατότητες οπτικού ζουμ, τεχνολογίες σταθεροποίησης εικόνας και εντοπισμού κίνησης, μείωσης εξωτερικού θορύβου, διαμόρφωσης χρωμάτων και πολλά ακόμη.
Όλοι οι κάτοχοι, πλέον, των έξυπνων κινητών σε κάθε γωνιά του κόσμου, που σε αριθμό δεν θα αργήσουν να προσεγγίζουν το αριθμό του παγκόσμιου πληθυσμού του πλανήτη μας, γίνονται έτσι εν δυνάμει παραγωγοί υψηλής ανάλυσης φωτογραφιών και βίντεο. Μπορούν να καταγράφουν τα πάντα και παντού 24 ώρες το 24ωρο κάθε ημέρα του χρόνου. Το έξυπνο κινητό -μέσω της τεχνητής νοημοσύνης- αναλαμβάνει όλα τα υπόλοιπα: Τον φωτισμό, τα χρώματα, τις εκφράσεις του προσώπου κ.λπ.
Η τεχνητή νοημοσύνη, όμως, ποτέ δεν θα μπορέσει να φθάσει και να ξεπεράσει το μεράκι, την προσπάθεια, την ευρηματικότητα και το πείσμα ενός επαγγελματία καλλιτέχνη-φωτογράφου. Προφανώς και δεν είναι ο σκοπός αυτός της τεχνητής νοημοσύνης, που επικεντρώνεται στο να δώσει τη δυνατότητα στον απλό πολίτη που δεν είναι το επάγγελμά του να απαθανατίζει στιγμές της ζωής του που θέλει να θυμάται για πάντα. Ταυτόχρονα, όμως, υποβοηθά το έργο των επαγγελματιών φωτογράφων, δίνοντάς τους ακόμη περισσότερες δυνατότητες να αναπτύξουν το ταλέντο τους.
Με αυτήν την ευκαιρία, η μεταφορά κάποιων μυστικών της τέχνης της φωτογραφίας, που είχε πει στον συγγραφέα Μίλτο Α. Λιδωρίκη ο Elite -κατά κόσμον Τάσος Κουτσούκος- ένας φωτογράφος που άφησε ιστορία στο ελληνικό θέατρο, έχει την αξία της.
Μυστικά για την τέχνη του, την αγάπη για τον τρόπο που έβγαζε τις φωτογραφίες, που μοιράζονται οι επιτυχημένοι επαγγελματίες του χώρου και δείχνουν ότι η τέχνη της φωτογραφίας θα παραμείνει ζωντανή όποια ακόμη τεχνολογικά άλματα ακολουθήσουν.
Ο Μίλτος Λιδωρίκης είχε ρωτήσει τον Elite, ο οποίος σε μία χρονική διάρκεια πέντε και πλέον δεκαετιών έως και την πρώτη δεκαετία του 2000 φωτογράφισε με μοναδικό τρόπο τους σημαντικότερους ηθοποιούς μας: «Κύριε Elite, είναι διαφορετική η τέχνη και η τεχνική ανάμεσα στη φωτογραφία της παράστασης και στο πορτρέτο;»
Elite:«Εντελώς διαφορετική. Φωτογραφίζοντας την παράσταση εισπράττεις το έργο, τη σκηνοθεσία, τον ηθοποιό, το σκηνικό, τον φωτισμό. Όλα αυτά πρέπει να τα απεικονίσεις με τον φακό χωρίς να τα προδώσεις αλλά και χωρίς να επέμβεις. Στο πορτρέτο τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο φωτογράφος έχει την ευθύνη να σκηνοθετήσει. Αυτός τοποθετεί, αυτός φωτίζει, αυτός πρέπει να έχει το ταλέντο να εκμαιεύσει το καλύτερο αποτέλεσμα. Και γι' αυτό χρειάζεται επικοινωνία με τον άνθρωπο που κάθεται απέναντι από τον φακό».
«Και πώς γίνεται αυτό;».
«Θα σας απαντήσω με δύο ιστορίες.
Ένας διάσημος φωτογράφος-πορτρετίστας στο Λονδίνο ποτέ δεν φωτογράφιζε τους πελάτες του την ίδια μέρα που πήγαιναν στο ατελιέ του. Τους πρόσφερε τσάι, μιλούσε μαζί τους, μελετούσε τις αντιδράσεις τους όπως εκδηλώνονταν στα πρόσωπά τους και τους φωτογράφιζε την επομένη.
Η δεύτερη ιστορία στηρίζεται σε εντελώς διαφορετική τεχνική, εκείνη του αιφνιδιασμού! Επίσης διάσημου Άγγλου φωτογράφου. Φωτογράφιζε τον Τσώρτσιλ, ξαφνικά πετάγεται και αρπάζει από το στόμα του το πούρο και πατάει το κλασέρ. Τι τόλμημα! Τι θράσος, όταν απέναντί σου έχεις τον Τσώρτσιλ. Είναι η μόνη φωτογραφία, θαυμάσια και ιστορική πια, του Τσώρτσιλ χωρίς πούρο!».
Η τέχνη, όμως, της φωτογραφίας δεν απαιτεί μόνο τεχνικές γνώσεις. Συνδέεται απόλυτα και με την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα του φωτογράφου και τη σκληρή εργασία. Όπως αναφέρει ο Μίλτος Λιδωρίκης στο βιβλίο του «Elite-Μία επωνυμία που έγινε όνομα και ιστορία του Θεάτρου (Εκδόσεις Παρουσία»), τον Elite τον βοηθούσε ότι γνώριζε τους ηθοποιούς και η εμπιστοσύνη τους του έδινε πλεονέκτημα γιατί μπορούσε να επικοινωνεί μαζί τους ελεύθερα.
Η επαγγελματική φωτογραφία δεν είναι μόνο το πάτημα ενός κουμπιού αλλά πίσω από αυτήν κρύβονται πολλά. «Κύριε Elite, φωτογραφήσεις παραστάσεων, πορτρέτα, η καθημερινή δουλειά του φωτογραφείου, πώς τα καταφέρνατε όλα αυτά;», ρωτά ο Μίλτος Λιδωρίκης: «Με σκληρή, αδιάκοπη δουλειά. Μία σεζόν, όταν συμπέσανε πολλές πρεμιέρες μαζί, πέρασα τρία μερόνυχτα συνεχώς στον σκοτεινό θάλαμο. Ξημέρωνε όταν άνοιξα την πόρτα και βγήκα στον δρόμο. Με θάμπωσε κι αυτό ακόμα το αχνό φως της αυγής. Έμεινα ακίνητος. Δεν ήξερα σε ποια κατεύθυνση ήταν το σπίτι μου. Μπροστά τότε στο φωτογραφείο ήταν πιάτσα ταξί. "Έχετε τίποτε, κύριε Elite", με ρώτησε ο Βασίλης, ο ταξιτζής που με εξυπηρετούσε. "Έλα, Βασίλη, να με πας σπίτι μου! Δεν ξέρω πού είναι", απάντησα».
Κοιτάζω τον Elite και τον φαντάζομαι στον σκοτεινό θάλαμο, με την πορφυρή ανταύγεια, ορθό, να δημιουργεί τη φωτογραφία όπως ο μαιευτήρας φέρνει στο φως μια ύπαρξη. Και προσπαθώ να διαισθανθώ την ταύτιση του ανθρώπου με τον χώρο. «Ήταν χώρος ομηρίας, κύριε Elite;», είχε ρωτήσει ο Μ. Λιδωρίκης. «Και βέβαια όχι! Η ομηρία είναι καταναγκασμός και ο όμηρος είναι δεσμώτης! Εδώ μέσα δημιουργήθηκε ένας δεσμός ζωής, εδώ νιώθω ελεύθερος, εδώ είμαι ερωτευμένος με τη δουλειά μου», απάντησε ο ιεροφάντης της φωτογραφικής τέχνης. Μια στιγμή σιγής. Και ο Elite προσθέτει: «Ναι, ίσως αν ο έρωτας είναι ομηρία, τότε είμαι όμηρος κι εγώ! Ευτυχώς, ακόμα έως σήμερα!».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ - Φωτογραφία από congerdesign από το Pixabay
