Το άστρο που έπεσε θύμα του συντρόφου του έχει πλέον συρρικνωθεί στο μέγεθος του Δία.
Σε αντίθεση με τον μοναχικό Ήλιο, περίπου τα μισά άστρα του Γαλαξία βρίσκονται σε αποκλειστική σχέση με ένα άλλο άστρο, με τα δυο τους να περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο σε έναν κοσμικό γάμο που ονομάζεται «δυαδικό σύστημα».
Αστρονόμοι παρουσίασαν αυτή την εβδομάδα την περίπτωση ενός τέτοιου γάμου που πήγε στραβά –ένα ζευγάρι που ζει στα άκρα, καθώς τα άστρα περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο κάθε 51 λεπτά, τη μικρότερη τροχιακή περίοδο που έχει καταγραφεί σε αυτή την ασυνήθιστη κατηγορία δυαδικού συστήματος. Το δράμα που τώρα εκτυλίσσεται είναι ότι το ένα άστρο κατασπαράσσει το άλλο.
Το δυαδικό σύστημα ZTF J1813+4251, το οποίο βρίσκεται στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ηρακλή σε απόσταση 3.000 ετών φωτός από τη Γη, ανήκει σε μια κατηγορία που ονομάζεται «κατακλυσμιαίοι μεταβλητοί αστέρες», στην οποία ένα άστρο σαν τον Ήλιο κινείται σε τροχιά γύρω από έναν λευκό νάνο, το πυκνό κατάλοιπο ενός νεκρού άστρου.
Ο όρος «μεταβλητοί» σημαίνει ότι η φωτεινότητα του συστήματος διαρκώς αυξομειώνεται για τους παρατηρητές στη Γη. Ο δε όρος «κατακλυσμιαίοι» αναφέρεται απλώς στο γεγονός ότι η φωτεινότητα μεταβάλλεται δραματικά, έως και κατά 10.000 φορές σε κάποιες περιπτώσεις.
Ολέθρια σχέση
Στην πορεία εκατομμυρίων ετών, η απόσταση μεταξύ των δύο άστρων μειώθηκε, σε βαθμό να απέχουν πλέον μεταξύ τους λιγότερο από ό,τι η Γη από τη Σεληνη.
«Φανταστείτε να περνάει το φεγγάρι από τον ουρανό 10 φορές κάθε βράδυ. Για τέτοιες ταχύτητες μιλάμε» δήλωσε στο Reuters ο Κέβιν Μπερτζ, αστροφυσικός του ΜΙΤ και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Nature.
Όμως η συμβίωση του ζεύγους σε μια τόσο στενή σχέση δεν σημαίνει ότι τα δύο άστρα συμπεριφέρονται καλά το ένα στο άλλο –ο λευκός νάνος ρουφά ανελέητα υλικό από το ταίρι του.
Το άτυχο μεγαλύτερο άστρο έχει περίπου τη θερμοκρασία του Ήλιου αλλά έχει χάσει τόσο υλικό ώστε πλέον έχει μόνο το 10% της διαμέτρου του Ήλιου και είναι συγκρίσιμο σε μέγεθος με τον Δία. Ο λευκός νάνος έχει μάζα ίση με το 55% της μάζας του Ήλιου, συγκεντρωμένη όμως σε μια σφαίρα με διάμετρο μόλις 1,5 φορά μεγαλύτερη από της Γης.
Το μεγάλο άστρο πλησίαζε το τέλος της ζωής του και επρόκειτο να μεταμορφωθεί σε ερυθρό γίγαντα και μετά σε λευκό νάνο. Η διαδικασία όμως διακόπηκε λόγω του κανιβαλισμού.
«Ο λευκός νάνος διέκοψε το τέλος του κύκλου ζωής του συντρόφου του και άρχισε να τον σιγοτρώει» είπε ο Μπερτζ.
Μάλιστα η βαρυτική έλξη του λευκού νάνου είναι τόσο ισχυρή ώστε το θύμα έχει χάσει το σφαιρικό του σχήμα και είναι μια πεπλατυσμένο (εικόνα πάνω).
Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα πάνω από 1.000 κατακλυσμιαία μεταβλητά δυαδικά συστήματα, από τα οποία όμως ελάχιστα κινούνται σε τροχιακές περιόδους κάτω των 75 λεπτών.
Το ζευγάρι που εξετάζει η μελέτη είναι πολύ γρήγορο στα 51 λεπτά, δεν κατέχει όμως το ρεκόρ αν συγκριθεί με άλλες κατηγορίες δυαδικών συστημάτων.
Η μικρότερη τροχιακή περίοδος που έχει μετρηθεί είναι μόλις 5 λεπτά και 21 δευτερόλεπτα και αφορά δύο λευκούς νάνους που περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο.
«Υπάρχουν πολλά περίεργα που συμβαίνουν στο Διάστημα» σχολίασε ο Μπερτζ.
