«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή, στην εποχή του διαστήματος» τόνισε πριν από λίγο καιρό ο Στίβεν Χόκινγκ. Ο γνωστός φυσικός, παρότι πλέον φημίζεται για τις βαρύγδουπες δηλώσεις του, δεν έκανε τίποτα παραπάνω από το να συμπλεύσει με το κλίμα της εποχής.
Η NASA έχει βάλει στόχο να στείλει ανθρώπους στον Αρη ήδη από το 2010, πριν ακόμα ανακοινωθεί ότι στον πλανήτη υπάρχει νερό. Την ίδια στιγμή ο Ελον Μασκ, μια από τις πιο πολυσυζητημένες προσωπικότητες στις ΗΠΑ, έχει δηλώσει τις προθέσεις του να ηγηθεί στην προσπάθεια αποίκισης του κόκκινου πλανήτη. Μάλιστα σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα φαίνεται πως το πλάνο του δισεκατομμυριούχου ιδρυτή της SpaceX βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από αυτό της NASA.
Στόχος του Μασκ είναι ο άνθρωπος να πατήσει στον Αρη πριν από το 2030. Εαν αυτό πραγματοποιηθεί, τότε θα μπορούμε να μιλάμε ίσως για το σημαντικότερο γεγονός του αιώνα. Το οποίο μάλιστα δεν θα έχει επιτευχθεί από μια εθνική υπηρεσία, όπως η NASA, αλλά από έναν ιδιώτη! Σε κάθε περίπτωση όμως, το αμετάκλητο δεδομένο είναι πως ο άνθρωπος όχι μόνο θα πατήσει σε άλλο πλανήτη για πρώτη φορά, αλλά θα πάει εκεί για να... μείνει. Πώς θα αντέξει όμως ο άνθρωπος χωρίς τις ευνοϊκές συνθήκες του «σπιτιού» του;
Οι τρεις βασικές ανάγκες για την αποίκιση του Αρη
Πάνω στη Γη έχουμε το... προνόμιο να ανοίγουμε την βρύση και να τρέχει νερό, να πηγαίνουμε στο σούπερμαρκετ και να αγοράζουμε ο,τι θέλουμε, να πατάμε ένα διακόπτη και να έχουμε φως. Στον Αρη, προφανώς, οι συνθήκες θα είναι πιο δυσμενείς. Στην νέα σελίδα που ανοίγει, ο άνθρωπος θα κληθεί να αντιμετωπίσει προβλήματα που είχε ξεχάσει εδώ και αιώνες. Παρόλα αυτά, κάπως πρέπει να εξασφαλιστούν τα βασικά αγαθά, αλλιώς η όποια προσπάθεια αποίκισης θα έχει τραγική κατάληξη.
Οι επιστήμονες έχουν ήδη αρχίσει έρευνες για να βρουν τις καλλιέργειες που μπορεί να φιλοξενήσει ο γειτονικός μας πλανήτης. Τα αποτελέσματα ως τώρα εμφανίζονται θετικά. Μπορεί οι πρώτοι άνθρωποι στον Αρη να μην έχουν μεγάλη διατροφική ποικιλία, αλλά θα μπορούν να αυτοσυντηρηθούν. Μάλιστα μετά τις πρώτες δεκαετίες αποκλειστικής χορτοφαγίας, δεν φαντάζει απίθανο το ενδεχόμενο οι άνθρωποι να μεταφέρουν και άλλα είδη στον Αρη. Το πρόβλημα της διατροφής φαίνεται πως δεν «δένει» τα χέρια των επιστημόνων.
Οπως και το πρόβλημα του νερού. Γνωρίζουμε πως υπάρχει νερό στον Αρη. Φυσικά, δεν υπάρχουν ωκεανοί, θάλασσες και ποταμοί, αλλά με τις κατάλληλες μεθόδους και με εξελιγμένη τεχνολογία θα μπορέσουν οι αστροναύτες να βρουν νερό στα υπόγεια, παγωμένα αποθέματα του πλανήτη. Φυσικά, μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, θα υπάρχουν συχνές αποστολές που θα μεταφέρουν τα απαραίτητα στον πλανήτη. Αν δεχτούμε πως στο ζήτημα του νερού οι επιστήμονες έχουν βρει την απάντηση, τότε μένει μόλις η τρίτη βασική ανάγκη για την εξασφάλιση της σταθερότητας στον πλανήτη. Η ενέργεια.
Η ενέργεια είναι εξίσου σημαντική για την βιωσιμότητα της αποικίας στον Αρη. Υπεύθυνη για την θέρμανση, τον φωτισμό, την ψύξη αλλά και για την «ζωή» των ηλεκτρικών συσκευών, των μηχανημάτων μεταφοράς και κάθε είδους αυτοματισμού, η ενέργεια αποτελεί βασική ανάγκη του ανθρώπου.
Πώς θα δώσουμε ενέργεια στον Αρη; - Η τεχνική που μπορεί να λύσει το πρόβλημα
Στην Γη έχουμε βρει μια, έστω και προσωρινή, λύση στα ορυκτά καύσιμα. Κάρβουνο, πετρέλαιο και φυσικό αέριο «κινούν» την Γη τους τελευταίους αιώνες. Τίποτα από αυτά όμως δεν είναι διαθέσιμο στον Αρη, την ώρα που η ενεργειακές ανάγκες μακριά από την Γη είναι ακόμα μεγαλύτερες! Εδώ οι επιστήμονες βρίσκουν το μεγαλύτερο τους εμπόδιο. Πάνω από το 80% της ενέργειας στην Γη προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Για τον Αρη όμως θα πρέπει να στραφούμε στις ανανεώσιμες πηγές και στην πυρηνική ενέργεια.
Η στροφή σε εναλλακτικές ενεργειακές πηγές φυσικά θα ωφελήσει διπλά την ανθρωπότητα. Πέρα από το πλάνο αποίκισης, στο μυαλό των επιστημόνων υπάρχει και ο δικός μας πλανήτης. Αν συνεχίσουμε στο ίδιο μοτίβο, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα έρθει σύντομα η στιγμή που θα... στερέψουμε από ενέργεια. Η ανάγκη για πιο «ανεπτυγμένες» πηγές ενέργειας είναι πιο άμεση από ποτέ.
Σε αυτό το πλαίσιο η ιδέα του πρώην προέδρου της Αμερικανικής Αστρονομικής Κοινότητας Frank Shu, μπορεί να αποδειχτεί «επαναστατική». Ο διακεκριμένος αστρονόμος πρότεινε μια σπουδαία ιδέα που αν είναι εφαρμόσιμη, θα λύσει χιλιάδες προβλήματα. Ενα είδος πυρηνικού αντιδραστήρα που είναι φθηνότερος, ασφαλέστερος και πιο αποτελεσματικός από τους σημερινούς.
Ο μηχανισμός παραγωγής πυρηνικής ενέργειας του κ. Shu είναι ένας «αντιδραστήρας δύο ρευστών 'λιωμένων' αλάτων». Τα πλήρη στοιχεία για την συγκεκριμένη τεχνική αναφέρονται στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, αλλά η βασική ιδέα είναι η εξής: Η πρώτη παρτίδα λιωμένου άλατος είναι γεμάτη από μια ένωση θορίου, το οποίο διασπάται τελικά σε ουράνιο όταν τα νετρόνια 'βομβαρδίζουν' το μείγμα. Αυτό το ουράνιο πηγαίνει στην δεύτερη παρτίδα των λιωμένων αλάτων για να κυκλοφορήσει στον πυρήνα του αντιδραστήρα. Εκει έρχεται σε σύγκρουση με νετρόνια για να δημιουργηθεί μια αλυσιδωτή σχάση και να παραχθεί ενέργεια.
Το πρώτο πλεονέκτημα αυτού του, ομολογουμένως περίεργου, συστήματος είναι πως έχει την ικανότητα να αυτορυθμίζεται. Αυτό το κάνει πολύ πιο ασφαλές σε σχέση με τα υπάρχοντα. Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι πως ο Αρης έχει άφθονο θόριο. Το σύστημα του Shu λοιπόν μπορεί να παρέχει ενέργεια σε σταθερή βάση, σε αντίθεση με άλλες πηγές όπως ο Ηλιος που ανά καιρούς μπορεί να «κρυφτεί» από τις θύελλες σκόνης του πλανήτη.
Βέβαια, κάθε νέα τεχνολογία πρέπει να αποδείξει ότι έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί με ασφάλεια, ενώ παράλληλα θα πρέπει να σιγουρευτεί ότι υπερτερεί από τις άλλες, καθιερωμένες επιλογές. Αυτό απαιτεί χρόνο αλλά και πόρους. Ωστόσο φαίνεται πως η ιδέα του κ. Shu είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα.
Αν το πλάνο του αστρονόμου προχωρήσει, τότε οι νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες θα δοκιμαστούν πρώτα στην Γη, με στόχο να αποτελέσουν τις κύριες ενεργειακές πηγές του Αρη. Αν όλα κυλήσουν βάση σχεδίου, τότε όχι μόνο θα λύσουμε το βασικό πρόβλημα αποίκισης του γειτονικού πλανήτη, αλλά παράλληλα θα έχουμε βρει μια εξαιρετική ενεργειακή πηγή για το «σπίτι» μας!
