Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες έχουν φτάσει πλέον σε σημείο, να ελέγχουν δραματικά τη ζωή μας και τον τρόπο σκέψης μας και να μας βομβαρδίζουν με τις πληροφορίες που αυτές θέλουν να μας περάσουν. Μήπως ήρθε η ώρα να πανικοβληθούμε, εν μέρει, και να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας, ορίζοντας εμείς τον τρόπο ζωής μας;
Ο Φράνκλιν Φόερ στο βιβλίο του « World Without Mind: The Existential Threat of Big Tech» επιδιώκει να δώσει έμφαση στους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία μεταβάλλει τα ανθρώπινα όντα και τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις. Εκτός όμως από αυτό προσπαθεί να εξηγήσει πως οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας δεν ελέγχουν μόνο ένα συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο αγοράς, με τα δεδομένα τους, αλλά διατηρεί και μια αυξανόμενη δύναμη στη ζωή μας.
Γιατί όμως ο πανικός αυτός για την εξέλιξη της τεχνολογίας είναι διαφορετικός από τους προηγούμενους, τι κάνει το διαδίκτυο στη δημοσιογραφία και μπορεί το Facebook να διορθώσει μερικά από τα προβλήματα που παρακωλύουν τη δημοκρατία μας;
Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου, το iPhone είναι μια απίστευτη εφεύρεση και το google είναι αναμφισβήτητα μια από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις στην ανθρώπινη ιστορία, ταυτόχρονα όμως οι άνθρωποι παραιτούνται από πολλά. Κι αυτό γιατί μπορεί οι μαγικές ιδιότητες αυτών των τεχνολογιών να μας αρέσουν, αλλά τείνουν και να μας τυφλώνουν, καθώς θα μπορούσαμε να περνάμε πολύ περισσότερο χρόνο σε άλλα σημαντικά πράγματα της ζωής μας.
Όπως ισχυρίζεται ο Φόερ, είχαμε πάντα εργαλεία, τα οποία αποτελούσαν προέκτασή μας, αλλά τώρα έχουμε φτάσει σε ένα σημείο να αυτοματοποιούμε και τις διανοητικές πράξεις. Το διαδίκτυο πλέον φιλτράρει και διαμορφώνει τον κόσμο μας και κάποια στιγμή θα δημιουργήσει εικονικές πραγματικότητες που τελικά θα κατοικήσουμε. Το πρόβλημα πίσω από αυτό δεν είναι ότι συναναστρεφόμαστε μόνο με τις μηχανές: Συναναστρεφόμαστε με τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τις μηχανές αυτές.
Φυσικά και υπάρχουν πράγματι λόγοι για να προσεγγίζουμε την τεχνολογία με έναν σκεπτικισμό, δεδομένου ότι αυτή έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Καταρχήν, έχει ενσωματωθεί πλέον στη ζωή μας, σύμφωνα με τον Φόερ. Αυτή τη στιγμή, οι εταιρείες «μάχονται» για να δημιουργήσουν προσωπικούς βοηθούς που να μας ξυπνάνε το πρωί και να διαμορφώνουν την ημέρα μας. Δεύτερον, η τεχνολογία είναι απίστευτα εθιστική. Υπάρχουν ακόμη και εφαρμογές που μετρούν πόσες φορές την ημέρα κάποιος τσεκάρει το κινητό του. Μας παρακολουθούν παντού, συγκεντρώνουν τα δεδομένα που αφορούν στον καθένα μας και φτιάχνουν ένα πορτρέτο μας, το οποίο στη συνέχεια, χρησιμοποιούν για να μας κάνουν «δικούς» τους. Ένα τρανταχτό παράδειγμα του πώς λειτουργεί αυτό, είναι το Facebook. Το Facebook είναι ουσιαστικά μια γιγάντια ομάδα δεδομένων που παίρνει τις πληροφορίες για κάθε άτομο και προσπαθεί να σε κρατήσει στο site για όσο το δυνατόν περισσότερο. Μερικές φορές σου δίνουν αυτό ακριβώς που θέλεις. Παρέχει πληροφορίες που έχουν σχεδιαστεί για να ασχολούνται με πιθανές ανησυχίες, να δημιουργούν πανικό πως δεν είμαστε αρκετά καλοί γονείς ή ότι πεθαίνουμε από κάποια απειλή για την υγεία που δεν είχαμε σκεφτεί.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, προσπαθεί να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις εταιρείες αυτές και το μονοπώλιο που ασκούν πλέον στη ζωή μας. Πιστεύει πως η δύναμη που συγκεντρώνουν αυτές οι εταιρείες (Google, Facebook, Apple, κλπ.) είναι τεράστια και πως επηρεάζουν την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε ως ανθρώπινα όντα. Οι εταιρείες αυτές επηρεάζουν ακόμη και τον τρόπο σκέψης μας και μας κάνουν να στρέφουμε την προσοχή μας εκεί όπου θέλουν αυτές, καθιστώντας μας λιγότερο ικανοποιημένους ως πολίτες. Ζούμε πλέον ζωές, σύμφωνα με τον Φόερ, που είναι δύσκολο να σκεφτούμε τον κόσμο, γιατί είμαστε διαρκώς αποσπασμένοι σε άλλα πράγματα.
Όσον αφορά στις ψεύτικες ειδήσεις και αυτές που μπορεί να διαβάσει κανείς στο Facebook ή άλλες παρόμοιες πλατφόρμες, την ώρα που η κίτρινη δημοσιογραφία υπάρχει εδώ και περίπου 100 χρόνια, τι είναι αυτό που τώρα πλέον είναι διαφορετικό; Σύμφωνα με τον Φόερ, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Ένα από αυτά είναι η μειωμένη εξουσία των mainstream μέσων ενημέρωσης. Το Facebook και το Google υπήρξαν συνένοχοι, είτε άμεσα είτε έμμεσα, στην κατάρρευσή των μέσων ενημέρωσης που παρείχαν την κοινή βάση πραγματικότητας. Για παράδειγμα, όταν κάποιος αναζητά μια είδηση στο Facebook, όλα είναι σχετικά με τον τίτλο ή την φωτογραφία. Δεν έχει να κάνει με την πηγή των πληροφοριών. Αυτό υποβαθμίζεται. Το Facebook είναι ένα αμάλγαμα πολλών διαφορετικών πραγμάτων τα οποία έχουν όλα σχεδόν ισοδύναμο βάρος. Ο αλγόριθμος αλλάζει από καιρό σε καιρό για να δώσει περισσότερα στοιχεία σε βάρος κάποιων άλλων πληροφοριών. Όταν διαβάζει κανείς ειδήσεις στο Facebook, οι προπαγανδιστικές ειδήσεις αντιμετωπίζονται εξίσου με μια είδηση από τους New York Times ή την Wall Street Journal. Εξαρτάται από τον καθένα μας ως καταναλωτή, τι βαρύτητα θα δώσει σε κάθε είδηση, αλλά η πραγματικότητα είναι πως για τους περισσότερους ανθρώπους, οι γραμμές είναι θολές και η αίσθηση του ποιον πρέπει να εμπιστευτείς έχει μειωθεί.
Επίσης, ο αριθμός των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το Facebook για να ενημερωθούν είναι πολύ υψηλότερος από τον αριθμό των ανθρώπων που διαβάζουν, για παράδειγμα την New York Post.
