Ο Χάρης Μικελόπουλος μεταφέρει την ιστορία του ιστορικού Rex, μια ιστορία άρρηκτα δεμένη με την οικογένειά του
Αν οι τοίχοι μπορούσαν να μιλήσουν θα είχε πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουμε τι έχει ζήσει αυτό το κτίριο για πάνω από έναν αιώνα στην καρδιά του Πύργου.Ανάμεσα στις μυρωδιές από φρεσκοψημένους καφέδες και σιγαρέτα πολυτελείας κι έπειτα στα διαλείμματα των ταινιών και των θεατρικών παραστάσεων, θα μαθαίναμε για τις συζητήσεις των Πυργιωτών για τον Χαρίλαο Τρικούπη και την πτώχευση του κράτους. Για τις διαμάχες ανάμεσα σε βενιζελικούς και βασιλικούς, για την κήρυξη του Α’Παγκοσμίου Πολέμου, για τους Βαλκανικούς και την απελεύθερωση της Μακεδονίας. Συζητήσεις για τις εκλογές δημάρχων και βουλευτών, για τον Μεταξά, την κήρυξη του Β’Παγκοσμίου Πολέμου, τον Εμφύλιο, τις εξορίες, τα πραξικοπήματα, τους βασιλείς, την Χούντα, την Μεταπολίτευση, την Αλλαγή. Μα παράλληλα για τις ιστορίες αγάπης που μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε αυτούς τους τοίχους, τους χωρισμούς, τα κουτσομπολιά, τα πειράγματα, τα φλερτ. Τα γέλια από τις κωμωδίες και τα δάκρυα από τα δράματα,τα χειροκροτήματα για τους ηθοποιούς, την χαρά των παιδιών στα πρώτα «σινεάκ». Τους λόγους και τις υποσχέσεις των πολιτικών σε προεκλογικές ομιλίες. Κι αργότερα τα τραγούδια και τις μουσικές, την διασκέδαση μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, στέκι δεκάδων ανθρώπων καθημερινά, ποδόσφαιρο, πολιτική, αγόρια και κορίτσια, ποτά και καφέδες, χαρές και λύπες. Όλα αυτά έχουν να διηγηθούν αυτοί οι τοίχοι που στέκουν αγέρωχοι από το 1890 μέχρι σήμερα στην Κεντρική Πλατεία του Πύργου, στο γνωστό «REX».
Καταρχάς να πω ότι το κτίριο κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κι ανήκε στην οικογένεια Καλιτσιώτη. Εκεί λειτούργησε μέχρι το 1930 το καφενείο «Κρόνιον» υπό τον Μποσμποτίνη κι έπειτα τον Λιούρδη. Τόπος συνάντησης και συνάθροισης των Πυργιωτών σε ένα χώρο ιδιαίτερα προσεγμένο για εκείνη την εποχή. Ήταν τα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας του Πύργου που απαιτούσε και ανάλογους χώρους για την διασκέδαση των κατοίκων. Στα 1929 με την επιστροφή του παππού μου Δημήτρη Μικελόπουλου απο τις ΗΠΑ, το κτίριο βρέθηκε να πωλείται κι έτσι πέρασε στην ιδιοκτησία του. Ο ίδιος θέλησε να συνεχίσει την λειτουργία του ως καφενείο κι έτσι μετά από μια ανακαίνιση που έφερε στον χώρο βιεννέζικα έπιπλα και μαρμάρινα τραπέζια ιδιαίτερα ακριβά για εκείνη την εποχή, το «Κρόνιον» μετονομάστηκε σε «Ερμείον».
Η λειτουργία του διακόπηκε απότομα κατά την είσοσο των ιταλικών στρατευμάτων στον Πύργο καθώς οι Ιταλοί το επίταξαν και δημιούργησαν εκεί χώρο ψυχαγωγίας για τους στρατιώτες τον οποίο ονόμαζαν “Casa di soldato”. Στα 1943 μέσα στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, ο Σπύρος Σκούρας, εξάδελφος του Σπύρου Σκούρα από το Σκουροχώρι, ο οποίος μεγαλουργούσε στις ΗΠΑ στον χώρο των θεαμάτων και μετέπειτα πρόεδρος της 20th Century Fox, ζήτησε από τον παππού μου να ενοικιάσει τον χώρο του Ερμείου και να τον μετατρέψει σε κινηματογράφο. Έτσι γεννήθηκε το “REX”. Aπο εκεί ξεκίνησε και μια χρυσή εποχή με την προβολή ταινιών και την έλευση θιάσων. Μερικά χρόνια μετά την επιχειρήση ανέλαβε πια ο πατέρας μου Βάσος Μικελόπουλος μέχρι και το 1989 όπου σταμάτησε την λειτουργία του πια σαν κινηματογράφος.
Από την οθόνη του REX χιλιάδες Πυργιώτισσες και Πυργιώτες είδαν ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, δεκάδες ελληνικές ταινίες καθώς και απο την σκηνη του τα μεγάλα ονόματα του ελληνικού θεάτρου. Μάνος Κατρακης, Αντιγόνη Βαλάκου, Ειρήνη Παππά, Μίμης Φωτόπουλος, Νίκος Σταυρίδης, Κώστας Χατζηχρήστος, Σπεράντζα Βρανά, Ρένα Βλαχοπούλου, Γεωργία Βασιλειάδου, Νίκος Ρίζος, Βασίλης Αυλωνίτης, Ρένα Ντορ, Σοφία Βέμπο, Γιάννης Φέρτης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρίκα Νίνου, Αλέκα Παίζη, Νίκος Βασταρδής, Τίτος Βανδής, Σμαρούλα Γιούλη, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Έλενα Ναθαναήλ και δεκάδες άλλοι.
Ηθοποιοί που άφησαν ιστορία, έργα που έμειναν ανεξίτηλα, διασκέδαση για τον κόσμο σε καιρούς δύσκολους ιδιαίτερα στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Ποτέ όμως δεν σταμάτησε ο κόσμος να αναζητά μια ανάσα από τα μεγάλα ή μικρά προβλήματα κι έτσι η αίθουσα του REX ήταν αυτή η όαση.
Υπήρχαν και περίοδοι όπου τα πράγματα ήταν τόσο περίεργα για μας που δεν έχουμε ζήσει τίποτα από όσα μας διηγούνται οι μεγαλύτεροι. Θα κρατήσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο του πατέρα μου για την περίοδο της γερμανικής κατοχής.
«Κάθε Πέμπτη, στις 7 το απόγευμα, η Γερμανική Διοίκηση είχε εκδόσει διαταγή, ότι στην αίθουσα του REX θα γινόταν προβολή ταινίας μόνον για τον Γερμανικό στρατό. Το Βερολίνο, μέσω Αθήνας, φρόντιζε να εφοδιάζει με δικές του ταινίες τις πόλεις όπου υπήρχαν Γερμανοί για να ψυχαγωγηθούν. Πριν απο την προβολή, 4 μυδραλιοβόλα ετοποθετούντο στις 4 γωνίες του οικοδομικού τετραγώνου όπου βρισκόταν ο κινηματογράφος με δυο στρατιώτες το καθένα δίπλα του. Στην συνέχεια, κατέφθανε έναφορτηγό με μια ομάδα SS με μεγαλόσωμους εκπαιδευμένους σκύλους και ερευνούσαν σπιθαμή προς σπιθαμή την αίθουσα για τυχόν δολιοφθορά καθώς 3-5 γινόταν προβολή για το κοινόν. Από την πρώτη Πέμπτη ο διερμηνέας των Γερμανών μας ξεκαθάρισε ότι απαγορευόταν αυστηρώς κατά την διάρκεια της προβολής η παρουσία άλλων ατόμων, είτε αυτά ήταν της επιχειρήσεως είτε συγγενικά προς αυτήν. Στον διερμηνέα εξήγησα ότι σαν γιός του ιδιοκτήτη της επιχείρησης έμενα κάθε βράδυ για να ελέγξω τον χώρο για τυχόν ξεχασμένα τσιγάρα και για να ασφαλίσω τις πόρτες κι έπειτα να αποσυρθώ στο σπίτι μας που ήταν επάνω από τον κινηματογράφο. Βρήκε λογικά τα όσα του είπα κι ενημέρωσε τον Γερμανό ανθυπολοχαγό του Φρουραρχείου που ήταν δίπλα μας».
Λόγω της απαγόρευσης κυκλοφορίας οι παραστάσεις εδίδοντο μέχρι την 7η απογευματινή ενώ λόγω συχνών διακοπών ρεύματος που βύθιζαν την πόλη στο σκοτάδι, ο κινηματογράφος είχε εγκαταστήσει γεννήτρια για να μην διακόπτεται η παράσταση.
Πέρα από τις δύσκολες εκείνες συνθήκες το REX συνέχισε την πορεία του δυναμικά τόσο με τις ταινίες και τα θέατρα όσο και με εκδηλώσεις όπως ήταν οι αποκριάτικοι χοροί, πολιτικές ομιλίες, σχολικές εκδηλώσεις.
Στα 1989 ο κινηματογράφος διέκοψε την λειτουργία του και ξεκίνησε μια νεα εποχή στον χώρο ο οποίος μετατράπηκε σε καφετέρια και κλαμπ ακολουθώντας τους ρυθμούς της εποχής.
Για να μιλήσει κανείς για τα όσα έχουν διαδραματιστεί στους χώρους του REX χρειάζονται πολλές ώρες. Η ιστορία του κτιρίου και των εκάστοτε επιχειρήσεων είναι ζωντανή μέσα του. Θυμάται,γνωρίζει ίσως και να λυπάται. Για όσους έφυγαν και δεν υπάρχουν πια, για τα γέλια που ακούγονται σαν αντίλαλος μέσα στην ησυχία της νύχτας, για τα πρόσωπα, τα αρώματα, τα χέρια που ακουμπούσαν το ένα το άλλο κρυφά μέσα στο σκοτάδι, για τα πρώτα φιλιά. Μα όσο κι αν συγκινούν αυτές οι σκέψεις, το REX στέκεται όρθιο ακόμα εδώ, έναν αιώνα μετά για να συνεχίσει να χαρίζει στιγμές όμορφες στους κατοίκους και τους επισκέπτες αυτής της πόλης. Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με την νεότερη ιστορία του Πύργου και θα συνεχίσει να είναι.
Χάρης Β.Μικελόπουλος.
(Να ευχαριστήσω και εκ μέρους του πατέρα μου όλους όσοι συνέβαλαν στα τόσα χρόνια στην προσφορά φωτογραφιών και υλικού που χρειαζόταν πέρα από το δικό του όπως και το blog «Ακροκέραμα» από το οποίο δανείστηκα δύο φωτογραφίες)
