Δασικοί χάρτες: Θετικές εξελίξεις για τα “μπλοκαρισμένα” δασωμένα αγροτεμάχια, αλλά μακρύς ο δρόμος ακόμα…

Η αποτύπωση των δασικών χαρτών ορθά είναι ίσως το πιο πολύτιμο εργαλείο της χώρας για να καθοριστούν οι εκτάσεις και ο χαρακτήρας του και να ξεκαθαρίσει ένα τοπίο θολό από συστάσεως του ελληνικού κράτους. Θα λυθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων και για αυτό πρέπει να επιδείξει το κράτος διάθεση να τρέξουν οι διαδικασίες.

Η ανάρτηση των δασικών χαρτών αποκάλυψε τα προβλήματα των τελευταίων 80 χρόνων που ήταν κρυμμένα κάτω από το χαλί. Με τα στοιχεία που υπάρχουν αποκαλύφθηκε πως έως τώρα η ανάρτηση του δείχνει ότι το 60% της ελληνικής επικράτειας είναι δασικό. Και αυτό πρακτικά σημαίνει πως οικόπεδα, βοσκοτόπια και άλλες εκτάσεις εμφανίζονται ως δάση.

Για αυτό και λέμε πως ο δρόμος προς τον τελικό στόχο είναι σπαρμένος με αγκάθια. Τα προβλήματα και τα εμπόδια που υπάρχουν θα πρέπει να αξιολογηθούν και με επιμέρους παρεμβάσεις να δοθούν λύσεις.

Ο κόσμος αρχικά δεν γνώριζε τις διαδικασίες και σε περιοχές όπως η Ηλεία αρκετοί έχασαν εκτάσεις που εκμεταλλευόντουσαν γιατί εκτίμησαν πως είναι αρκετά δύσκολες οι διαδικασίες. Και ίσως αρχικά να ήταν, στη συνέχεια σε κάποια σημεία υπήρξαν παρεμβάσεις και γνώστες του θέματος, αναφέρουν πως στο μέλλον θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα να επανεξεταστούν οι περιπτώσεις αυτές. 

Μια από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις αφορούν την κατηγορία των δασωμένων αγρών (ΑΔ) όπου με νέα ρύθμιση και το νόμο 4915/2022, (άρθρο 93) που λύνει ένα σημαντικό πρόβλημα. Με το προηγούμενο καθεστώς οι δασικές υπηρεσίες ζητούσαν συμβόλαια που να έχουν κατοχυρωθεί πριν τις 8 Αυγούστου του 2004. Πλέον για τις δασικές εκτάσεις δεν απαιτούνται αποκλειστικά συμβόλαια, αλλά γενικότερα τεκμήρια κυριότητας που να αποδεικνύουν την ιδιοκτησία.

Στην κατηγορία των δασωμένων αγρών, πρόκειται για χωράφια στο παρελθόν, που σήμερα εμφανίζουν δασική μορφή. Εδώ έχουμε δύο μεγάλες κατηγορίες. Κάποιες από αυτές τις εκτάσεις είναι σήμερα δάση και κάποιες δασικές εκτάσεις. Οι δασικές εκτάσεις της κατηγορίας μπορούν να εκχερσωθούν με απόφαση του Δασάρχη της περιοχής. Οι εκτάσεις αυτές δεν υπάγονται πλέον στη δασική νομοθεσία και επιτρέπονται όλες οι χρήσεις.

Τα δάση της κατηγορίας μπορούν αντίστοιχα να εκχερσωθούν αλλά με άλλους όρους. Με απόφαση του Γενικού Διευθυντή Δασών και από πέντε μέχρι και 30 στρέμματα. Εδώ επιτρέπεται μόνο η χρήση τους για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση (απαιτείται οικονομοτεχνική μελέτη).

Ένα βασικό πρόβλημα όμως εδώ είναι ο διαχωρισμός του δάσους από τη δασική έκταση. Οι δασωμένοι αγροί άρχισαν να δασώνονται προ το 1960, όταν και παρατηρήθηκε η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου. Αεροφωτογραφίες προγενέστερες μπορούν να αποδείξουν το χαρακτήρα. Πέραν αυτού όμως υπάρχει ένα μελανό σημείο που αφορά στο ποσοστό συγκόμωσης. Δεν αρκεί ο διαχωρισμός θάμνοι = δασική έκταση και δέντρα = δάσος. Η πυκνότητα της βλάστησης είναι ένα ζήτημα για το οποίο όμως θα αποφασίσει η Επιτροπή Δασολογίου κάθε νομού. Εκεί θα κριθούν τέτοια ζητήματα που αφορούν στους δασικούς χάρτες αποκλειστικά.

Ανάλογη παρέμβαση γίνεται και για την κατηγορία ΑΧ που αφορά στις χορτολιβαδικές εκτάσεις.

Στην κατηγορία ΔΑ, δηλαδή στις παράνομες εκχερσώσεις δασών, υπήρξε στο παρελθόν μια νομοθετική ρύθμιση για τις εξαγορές, που όμως δεν προχώρησε με παρέμβαση του ΣτΕ και αναμένονται εξελίξεις και εδώ. Με το ίδιο καθεστώς θα αντιμετωπιστούν και οι εκτάσεις ΧΑ (Χορτολιβαδικές εκτάσεις στις Α/Φ έτους 1945. Άλλης μορφής / κάλυψης εκτάσεις στις Α/Φ πρόσφατου έτους (2007-2009)).

Στην κατηγορία ΔΔ (ανέκαθεν δασικές εκτάσεις) δεν αναμένεται διαφοροποίηση και κριθούν τυχόν αντιρρήσεις από τις αρμόδιες επιτροπές.

Οι εκτάσεις της Ηλείας

Όπως φαίνεται και στον πίνακα που ακολουθεί ανέκαθεν μη δασικές εκτάσεις είναι σχεδόν ένα εκατομμύριο στρέμματα. Περίπου 150.000 στρέμματα ανήκουν στους δασωμένους αγρούς και θα βρουν λύση άμεσα. 149.000 στρέμματα αφορούν σε εκχερσώσεις, ενώ σχεδόν 695.000 στρέμματα είναι ανέκαθεν δασικές εκτάσεις. 224.500 στρέμματα ανήκουν στην κατηγορία ΠΑ δηλαδή με μη δασικές πράξεις χαρακτηρισμού. Στο νομό Ηλείας εκκρεμεί η ανάρτηση δασικών χαρτών για περίπου 414.000 στρέμματα.

Το πρόβλημα των αντιρρήσεων

Για λόγους που έχουν να κάνουν με τις πληρωμές του προσωπικού τρεις από τις τέσσερις επιτροπές αντιρρήσεων δεν λειτουργούσαν και είναι θέμα χρόνου να λυθεί και αυτό το πρόβλημα ώστε να τρέξουν οι διαδικασίες που έχουν παγώσει εδώ και μήνες.

Απαιτείται η αλλαγή των διαδικασιών

Το τοπίο των δασικών χαρτών παραμένει θολό καθώς αρκετές διαδικασίες παραμένουν στάσιμες. Θα χρειαστούν αρκετές παρεμβάσεις στο άμεσο μέλλον για να αντιμετωπιστούν σημεία μελανά ακόμα.

Η εικόνα των δασικών χαρτών της Ηλείας

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ	ΕΚΤΑΣΗ ΣΕ ΤΜ	ΕΚΤΑΣΗ ΣΕ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ
ΑΑ	979.480.056,659	979.480,05
ΑΔ	149.962.663,81	149.962,67
ΑΧ	29.835,8	29,84
ΔΑ	148.762.605,02	148.762,6
ΔΔ	694.737.864,15	694.737,86
ΠΑ	224.460.270,38	224.460,28
ΠΔ	2.687.869,66	2.687,87
ΠΧ	3.851,58	3,85
ΧΑ	5.637.841,08	5.637,84
ΣΥΝΟΛΟ	2.205.762.858,139	2.205.762,86
ΕΚΤΟΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ	413.836.445,81	413.836,44
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ	2.619.599.303,92	2.619.599,31

Επεξηγήσεις:

Μη δασικές εκτάσεις
ΑΑ: Ανέκαθεν μη δασικές εκτάσεις
ΠΑ: Μη δασικές πράξεις χαρακτηρισμού

Δασικές εκτάσεις
ΔΔ: Ανέκαθεν δασικές εκτάσεις
ΔΑ: Εκχερσώσεις
ΑΔ: Δασωθέντες αγροί
ΠΔ: Δασικές τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού

Χορτολιβαδικές εκτάσεις
ΧΧ: Ανέκαθεν χορτολιβαδικές εκτάσεις
ΧΑ: Χορτολιβαδικές εκτάσεις στις Α/Φ έτους 1945.
Άλλης μορφής / κάλυψης εκτάσεις στις Α/Φ
πρόσφατου έτους (2007-2009)
ΑΧ: Άλλης μορφής / κάλυψης εκτάσεις στις Α/Φ
έτους 1945. Χορτολιβαδικές εκτάσεις στις Α/Φ
πρόσφατου έτους (2007-2009)
ΠΧ: Χορτολιβαδικές τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού