Η Ελλάδα είναι και στο θέμα των εμβολιαμών κατά του HPV ουραγός.
Με την επέκταση της διάρκειας του catch-up που αποφασίστηκε κατά 1 έτος ώστε να καταστεί ρεαλιστικότερος ο στόχος της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος, η ενημέρωση για την ανάγκη εμβολιασμού κοριτσιών αλλά και αγοριών στην εφηβεία με το εμβόλιο κατά του HPV καθίσταται παραπάνω από αναγκαία...
Η Ελλάδα είναι και σε αυτό το θέμα ουραγός. Παρότι το εμβόλιο υπάρχει πολλά χρόνια διαθέσιμο στη χώρα μας και χορηγείται δωρεάν σε συγκεκριμένες ηλικίες, ούτε όλα τα κορίτσια το έχουν κάνει, ούτε έχει προχωρήσει όσο θα έπρεπε η ενημέρωση για την ανάγκη να το κάνουν και τα αγόρια την ώρα που τα περιστατικά καρκίνων του στοματοφάρυγγα έχουν αυξηθεί σημαντικά στους άνδρες.
Η πρώτη μάχη της ενημέρωσης αφορά τα βασικά: Πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ονομασία που χρησιμοποιούν ακόμα οι περισσότεροι… «Εμβόλιο κατά του ιού του τραχήλου της μήτρας». Τι σημαίνει αυτό; Ότι αφορά τις γυναίκες και όχι τους άνδρες! Κι αυτό παρά την αύξηση των περιστατικών καρκίνων του στοματοφάρυγγα σε άνδρες. Δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δράση του HPV και ο μηχανισμός μετάδοσής του. Ως ιός που είναι, μεταδίδεται με οποιαδήποτε επαφή κι όχι μόνο με την κλασική σεξουαλική διείσδυση αλλά και με το στοματικό σεξ και με το πρωκτικό.
Άκρως κατατοπιστικός στο θέμα ήταν ο Δρ. Αθανάσιος Μίχος, καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας, Α’ Παιδιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στο νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Το iEidiseis μίλησε με τον καθηγητή ο οποίος τόνισε ότι «το εμβόλιο παρουσιάζει υψηλότατα ποσοστά αποτελεσματικότητας και ασφάλειας γεγονός που το καθιστά απαραίτητο για όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια». Μάλιστα πρόσθεσε ότι «όλα τα διαθέσιμα εμβόλια αναπτύσσονται πάνω στα 3 ‘Α’, δηλαδή Ασφάλεια (να μην προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες), Ανοσογονικότητα (να είναι ικανό να επάγει ανοσολογική απάντηση, όταν χορηγηθεί σε ανθρώπους) και Αποτελεσματικότητα (η ανοσολογική απάντηση μετά από εμβολιασμό να είναι επαρκής για να προλάβει σοβαρή νόσηση)».
Από την πλευρά του, ο Δρ Θεόδωρος Αγοραστός, καθηγητής Μαιευτικής- Γυναικολογίας, Ιατρική Σχολή «Αριστοτέλειου» Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, εποισημαίνε: «Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός χρειάζεται το 90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο ενάντια στον HPV μέχρι την ηλικία των 15 ετών, το 70% των γυναικών να έχουν κάνει τα σχετικά διαγνωστικά τεστ υψηλής ακρίβειας στα 35 και στα 45 και το 90% των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με ΚΤΜ να λαμβάνουν θεραπεία και φροντίδα. Χρειαζόμαστε οργανωμένα προγράμματα screening και θεραπείας του ΚΤΜ, ενώ η πρόληψη χρειάζεται να ξεκινάει από την ηλικία των 30 ετών και το HPV DNA τεστ να αποτελεί το βασικό εργαλείο screening».
Catch up των χαμένων δόσεων που χάθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας
Τα τελευταία στοιχεία πάντως δίνουν μία ξεκάθαρη εικόνα του προβλήματος: Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Παιδιατρικό Συνέδριο (ESPID 2023), έδειξε ότι παρά την ύπαρξη του catch-up, το HPV εμβολιαστικό έλλειμμα έβαινε αυξανόμενο (έλλειμμα στο τέλος του 2022: 5.8 μήνες του 2019). Δηλαδή, κατά τα τελευταία 3 έτη (2020-2022) χάθηκε σχεδόν μισό έτος HPV εμβολιασμού ενός μη-πανδημικού έτους. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, τον Απρίλιο του 2023, λαμβάνοντας υπόψιν ότι η παρατηρούμενη αποτελεσματικότητα του catch-up ήταν χαμηλή, και ότι η επίτευξη της εξάλειψης του ελλείμματος του HPV μικρή, επέκτεινε τη διάρκεια του catch-up κατά ένα χρόνο (μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024).
Επικαιροποίηση της μελέτης του ESPID 2023 που παρουσιάστηκε στο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο, τον Ιούνιο του 2023, με τίτλο «Ανανέωση της εκτίμησης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος στην Ελλάδα. Πρώιμα σημάδια ανάκαμψης;» υπολόγισε ότι αν και το HPV εμβολιαστικό έλλειμμα αυξανόταν, ο ρυθμός αύξησης ήταν μειούμενος. Πιο συγκεκριμένα υπολόγισε ότι το HPV εμβολιαστικό έλλειμμα, τον Ιούνιο του 2023, έφθανε τους 6 μήνες του 2019 (~26,500 κορίτσια). Το ενθαρρυντικό μήνυμα της μελέτης ήταν ότι, αν συνεχιστούν οι παρατηρούμενες εμβολιαστικές τάσεις, το 2023 θα είναι η πρώτη χρονιά μετά την έναρξη της πανδημίας όπου θα πραγματοποιηθούν περισσότεροι εμβολιασμοί την τρέχουσα χρονιά σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο έτος. Παράλληλα όμως τόνισε ότι κάτω από την τρέχουσα αποτελεσματικότητα και ανακοινωμένη διάρκεια της παρέμβασης αναπλήρωσης (έως 31/12/2024), η εξάλειψη του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί.
Η μελέτη πρότεινε ότι για να καταστεί ο στόχος της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος ρεαλιστικός κρίνεται αναγκαία η επέκταση της διάρκειας της παρέμβασης αναπλήρωσης των εμβολιαστικών δόσεων, με παράλληλη υλοποίηση παρεμβάσεων ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης κοινού ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά της. Πιθανές παρεμβάσεις θα μπορούσαν να είναι η υλοποίηση προγραμμάτων ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού αλλά και σε παιδιάτρους, ή άλλες πρωτοβουλίες που ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές στον COVID-19 εμβολιασμό όπως υπενθυμιστικά μηνύματα (sms) και η αύξηση της διάρκειας του catch-up.
