Το παιδί κολλάει πάνω σας και δεν σας αποχωρίζεται; Δεν συγκεντρώνεται, τρώει τα νύχια και έχει εκνευρισμό; Αναγνωρίστε τα σημάδια του άγχους στο παιδί και βοηθήστε το να τα ξεπεράσει
Αν το παιδί σας έχει άγχος, ξέρετε πολύ καλά να αναγνωρίζετε τα συμπτώματα, μερικά από τα οποία είναι:
- Κολλάει επάνω σας και δε σας αποχωρίζεται
- Δε θέλει να πάει σχολείο
- Δεν έχει αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό του
- Δε συγκεντρώνεται
- Πηγαίνει συχνά στην τουαλέτα
- Τρώει τα νύχια του
- Έχει ένταση, εκνευρισμό.
Είναι σημαντικό να καταλάβετε τι είναι αυτό για το οποίο ανησυχεί το παιδί σας, ώστε να το βοηθήσετε να διαχειριστεί το άγχος του.
Οι τρόποι που ακολουθούν, ενθαρρύνουν το παιδί που έχει άγχος, να ανοιχτεί και να μιλήσει για όσα το ανησυχούν.
Διδάξτε στο παιδί σας να αναγνωρίζει το άγχος του
Σε καμία περίπτωση μην παριστάνετε ότι το παιδί δεν έχει άγχος!
Μην προσπαθήσετε να αγνοήσετε το άγχος του παιδιού σας με την ελπίδα ότι το άγχος θα εξαφανιστεί. Είναι σημαντικότερο να του δώσετε τα συναισθηματικά εργαλεία ώστε να μάθει να αναγνωρίζει από νωρίς το άγχος του, πριν γιγαντωθεί, να κατονομάζει τα συναισθήματά του (πχ., άγχος, αγωνία, εκνευρισμό, φόβο, κλπ.).
Πολύ σπάνια ένα παιδί λέει «μαμά αγχώνομαι με το Χ ή με το Ψ». Αλλά παρόλα αυτά το αισθάνεται μέσα του και δεν ξέρει πώς να το επικοινωνήσει λεκτικά, αν δεν γνωρίζει τις λέξεις ή το ότι εσείς είστε διαθέσιμη να το ακούσετε χωρίς να του πείτε την κλισέ φράση «καλά, μην αγχώνεσαι τώρα!».
Δώστε στο παιδί σας χρόνο να εκφράζει το άγχος και τις ανησυχίες του
Οι περισσότεροι γονείς επειδή δε θέλουν να βλέπουν το παιδί τους να αγχώνεται, του κόβουν τη συζήτηση όταν αρχίζει να μιλάει για τις ανησυχίες του ή προσπαθούν να αλλάξουν συζήτηση ή να του δώσουν μία απάντηση.
Το πρόβλημα με αυτές τις στρατηγικές είναι ότι ενώ γίνονται καλοπροαίρετα, στην πραγματικότητα δε λειτουργούν!
Είναι προτιμότερο να δώσετε στο παιδί σας τον χρόνο να μιλήσει για όσα το βαραίνουν. Αφιερώστε λίγα λεπτά 5-15 για να συζητήσετε μαζί του. Μπορείτε να του πείτε ότι αυτό είναι «το δεκάλεπτο των ανησυχιών» και να ακούσετε όσα έχει να σας πει χωρίς να το κρίνετε. Έτσι βοηθάτε το παιδί σας να βγάλει από μέσα του αυτά που το βαραίνουν και να ξαλαφρώσει.
Μην κάνετε κλειστού τύπου ή κατευθυντικές ερωτήσεις
Να κάνετε στο παιδί σας ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, που δεν απαντώνται με ένα ναι/όχι. Για παράδειγμα, αν ρωτήσετε το παιδί σας «έχεις άγχος για το τεστ;» ή «φοβάσαι να πας στο πάρτι μόνη σου γιατί δεν ξέρεις καλά τα άλλα παιδάκια;», είναι σαν να κουρδίζετε το παιδί σας να αγχωθεί περισσότερο.
Είναι προτιμότερο να ξεκινάτε τη συζήτησε με ανοιχτές ερωτήσεις τύπου «Πες μου…», για να δίνετε στο παιδί την ευκαιρία να εκφράζεται και να λέει αυτά που το ίδιο αισθάνεται και όχι να επιβεβαιώνει αυτά που εσείς νομίζετε ότι νιώθει.
Δημιουργήστε το κουτί των ανησυχιών
Πρόκειται για μία απλή δραστηριότητα που βοηθάει το παιδί να διαχειριστεί τις ανησυχίες του με έναν πιο συγκεκριμένο και χειροπιαστό τρόπο.
Το κουτί των ανησυχιών μπορεί να είναι ένα πραγματικό κουτί το οποίο το παιδί σας έχει διακοσμήσει, ή να είναι συμβολικά μία έννοια στο μυαλό του. ενθαρρύνετε το παιδί σας να βάλει συμβολικά, με τη φαντασία, σε αυτό το κουτί τις ανησυχίες και τους φόβους του μέχρι να έρθει η ώρα να τα συζητήσετε στο «το δεκάλεπτο των ανησυχιών»
Σεβαστείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας, αλλά μην τα δυναμώσετε
Η απλή φράση «καταλαβαίνω πώς νιώθεις» είναι πολύ πιο χρήσιμη και λειτουργική για το παιδί από το «χαζομάρες! Μην αγχώνεσαι για τέτοια πράγματα!».
Η πρώτη φράση δημιουργεί ένα κλίμα κατανόησης και συναισθηματικής ασφάλειας, που είναι απαραίτητο για να βοηθήσετε το παιδί να ανοιχτεί στη συνέχεια και να δουλέψει τα άγχη και τις ανησυχίες του.
Αν ρωτήσετε το παιδί σας «έχεις άγχος για το τεστ;» ή «φοβάσαι να πας στο πάρτι μόνη σου γιατί δεν ξέρεις καλά τα άλλα παιδάκια;», είναι σαν να κουρδίζετε το παιδί σας να αγχωθεί περισσότερο.
Ενθαρρύνετε το παιδί να πιστέψει στις δυνάμεις του και να αντιμετωπίσει τους φόβους του.
Έτσι, στο παιδί που φοβάται να πάει στον γιατρό ή ντρέπεται υπερβολικά στο σχολείο, μπορείτε να πείτε «καταλαβαίνω πώς αισθάνεσαι, αλλά πιστεύω ότι σιγά σιγά μπορείς να ξεπεράσεις τους φόβους σου και να το αντιμετωπίσεις».
Επιλέξτε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου
Αν ρωτήσετε ένα παιδί «έχεις άγχος;» ή «υπάρχει κάτι που σε ανησυχεί;», τα περισσότερα παιδιά θα απαντήσουν «όχι».
Τέτοιες κλειστού τύπου ερωτήσεις που απαντώνται δηλαδή με ένα απλό ναι/όχι δεν βοηθάνε στη συζήτηση και την επικοινωνία.
Προτιμήστε τις ανοιχτού τύπου ερωτήσεις, οι οποίες καλό είναι να είναι πιο γενικές, ώστε το παιδί να μπορεί να απαντήσει με κάτι περισσότερο από ναι/όχι και να επεκταθεί παραπάνω. «Πες μου πώς ήταν η μέρα σου σήμερα» και «πες μου δυο πράγματα που σε ζόρισαν» είναι ανοιχτού τύπου ρωτήσεις που βοηθάνε στη συζήτηση.
Μην ενισχύετε τους φόβους του παιδιού, αλλά υποστηρίξτε το.
Ακούστε προσεκτικά το παιδί σας όταν σας μιλάει για τους φόβους του, αλλά μην παρασυρθείτε και με τη γλώσσα του σώματός σας ή με τα λόγια σας το ενθαρρύνετε να συνεχίσει να φοβάται.
Δείξτε ενσυναίσθηση, συναισθηματική κατανόηση, αλλά δηλώστε και το ότι του έχετε εμπιστοσύνη.
Διδάξτε στο παιδί πώς να λύνει τα προβλήματά του
Μην προσπαθείτε να λύσετε τα προβλήματα του παιδιού σας για να μην αγχώνεται, γιατί έτσι θα το αγχώσετε χειρότερα!
Είναι προτιμότερο να καθίσετε να συζητήσετε μαζί του, να καταγράψετε τις ανησυχίες του, να διαχωρίσετε τις πραγματικές από τις φανταστικές και μαζί να σκεφτείτε διάφορους τρόπους για να τις καταπολεμήσει.
Θα καταγράψετε όλους τους τρόπους, πιθανούς και απίθανους, και μετά θα επικεντρωθείτε σε αυτούς που είναι ρεαλιστικοί. Έτσι, μπορεί το «να κλείσει το σχολείο και να έχουμε διακοπές για πάντα» να είναι ένας τρόπος για να μην έχει ανησυχίες, αλλά δεν είναι ρεαλιστικός!
Πιο ρεαλιστικό είναι να βοηθήσετε το παιδί σας να δει τι είναι αυτό που το αγχώνει στο σχολείο και να σκεφτεί αντικειμενικές λύσεις (πχ., στην ανησυχία «φοβάμαι μήπως με μαλώσει η δασκάλα αν ξεχάσω κάτι» η ρεαλιστική αντιμετώπιση είναι «ετοιμάζεις την τσάντα σου από το προηγούμενο βράδυ και τσεκάρεις να δεις ότι τα πήρες όλα»).
