Τα βιντεάκια στο TikTok μπορεί να έχουν μικρή διάρκεια, αλλά μεγάλη επίδραση στην ψυχολογία των νεαρών γυναικών και ειδικότερα στην εικόνα που έχουν για το σώμα τους
Το Tik Tok ξεχωρίζει τα τελευταία χρόνια από τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο λόγω των εύπεπτων και μικρών σε μήκος βίντεο όσο και για το ότι είναι ύπουλα εθιστικό. Μέσα σε όλες τις αρνητικές του συνέπειες, μια νεότερη μελέτη από την Αυστραλία, που δημοσιεύθηκε στο Plos One, επισημαίνει και τη διαστρέβλωση της εικόνας του σώματος, ειδικότερα στις νεαρές γυναίκες.
Σύμφωνα με την Rachel Hogg, Λέκτορα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Charles Sturt και επικεφαλής της μελέτης, μόλις 8 λεπτά περιεχομένου που επικεντρώθηκε στη δίαιτα, την απώλεια βάρους και την άσκηση είχε άμεση αρνητική επίδραση στην ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος. Αυτή η διάρκεια είναι αρκετή για οδηγήσει τους νέους να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους και να προσπαθούν για συχνά ανέφικτα – και ανθυγιεινά – πρότυπα ομορφιάς.
Όπως επισημαίνει η ίδια με άρθρο της στο The Conversation που παρουσιάζει τη μελέτη, η ερευνητική ομάδα θέλησε να διερευνήσει πώς το περιεχόμενο της πλατφόρμας επηρεάζει την εικόνα του σώματος των νεαρών γυναικών. Για να το διερευνήσουν, εξέτασαν τις περιπτώσεις 273 γυναικών, ηλικίας 18 έως 28 ετών, χωρίζοντας τες σε δύο ομάδες. Άτομα με προηγούμενη ή τρέχουσα διάγνωση διατροφικής διαταραχής αποκλείστηκαν από τη μελέτη.
Ευρέως διαδεδομένο το επικίνδυνο περιεχόμενο
Στις συμμετέχουσες προβλήθηκε μια σειρά από περιεχόμενο «υπέρ της ανορεξίας» και «fitspiration» που ελήφθη απευθείας από το TikTok για περίπου 7-8 λεπτά. Αυτά τα βίντεο παρουσίαζαν νεαρές γυναίκες που περιόριζαν την πρόσληψη τροφής και έδιναν συμβουλές γυμναστικής και δίαιτας, όπως η περιγραφή μιας διαδικασίας αποτοξίνωσης με χυμούς για απώλεια βάρους. Από την άλλη, οι γυναίκες της άλλη ομάδας (ελέγχου) παρακολούθησαν μια συλλογή 7-8 λεπτών από βίντεο του TikTok με «ουδέτερο» περιεχόμενο, όπως βίντεο με τη φύση, τη μαγειρική και τα ζώα.
Με μια σειρά από ερωτηματολόγια, οι ερευνητές εκτίμησαν τα επίπεδα ικανοποίησης από την εικόνα του σώματος και τη στάση απέναντι στα πρότυπα ομορφιάς πριν και αφότου οι συμμετέχουσες παρακολούθησαν το περιεχόμενο. Συμπερασματικά, και οι δύο ομάδες ανέφεραν μείωση της ικανοποίησης από την εικόνα του σώματος από πριν έως και μετά την παρακολούθηση των βίντεο. Όμως εκείνοι που εκτέθηκαν σε περιεχόμενο θετικό προς τις διατροφικές διαταραχές, είχαν τη μεγαλύτερη μείωση στην ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος. Παρουσίασαν επίσης αύξηση στην εσωτερίκευση των προτύπων ομορφιάς. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος αποδέχεται και ταυτίζεται με τα εξωτερικά πρότυπα ομορφιάς. Η έκθεση σε επιβλαβές περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν οδηγεί πάντα σε βλαβερές συνέπειες, όταν όμως αυτό το περιεχόμενο εσωτερικεύεται, η εικόνα του σώματος είναι πιθανό να επηρεάζεται αρνητικά.
Πριν από το πείραμα με τα βίντεο, οι επιστήμονες έθεσαν κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τη χρήση του TikTok, εκτιμώντας εξίσου την ενασχόληση με την «υγιεινή» διατροφή και τα συμπτώματα της διαταραγμένης διατροφής. Διαπίστωσαν ότι σε μια κλίμακα που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων διατροφικής διαταραχής, οι συμμετέχοντες που ανέφεραν υψηλά (2-3 ώρες την ημέρα) και ακραία (πάνω από 3 ώρες την ημέρα) ποσοστά χρήσης του TikTok είχαν κατά μέσο όρο βαθμολογίες λίγο κάτω από το όριο για κλινικά σημαντικά συμπτώματα διατροφικής διαταραχής. Αυτό υποδηλώνει ότι περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα έκθεσης στο περιεχόμενο του TikTok μπορεί να συνδέονται με τη διαταραχή της διατροφής, αλλά χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί αυτό.
Ωστόσο, η μελέτη εξέτασε μόνο τις βραχυπρόθεσμες συνέπειες της έκθεσης σε τέτοιου είδους περιεχόμενο στο TikTok. Όπως επισημαίνει η ερευνήτρια, θα χρειαστεί διαχρονική έρευνα για να διαπιστωθεί αν οι αρνητικές επιπτώσεις που παρατηρήθηκαν παραμένουν με την πάροδο του χρόνου.
Τέλος, η Δρ Rachel Hogg επισημαίνει πως, λόγω του αλγορίθμου και της φιλοσοφίας της πλατφόρμας, οι χρήστες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η παρακολούθηση ή η αναζήτηση οποιουδήποτε είδους περιεχομένου που σχετίζεται με το φαγητό, το σώμα ή την άσκηση μπορεί να οδηγήσει σε ακούσια έκθεση σε διαστρεβλωμένα ιδανικά σώματος. Καταληκτικά, ο περιορισμός του χρόνου στο TikTok θα περιορίσει την έκθεση, αλλά τα ευρήματα δείχνουν ότι ακόμη και λιγότερο από δέκα λεπτά μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση.
