Τι είναι η βλεφαρόπτωση
Η βλεφαρόπτωση είναι μια κατάσταση στην οποία το ένα ή και τα δύο άνω βλέφαρα κατεβαίνουν σε θέση χαμηλότερη από την κανονική όταν τα μάτια είναι ανοιχτά. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την όραση, ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η πτώση των βλεφάρων, και μπορεί να προσδώσει ένα κουρασμένο ή ακόμα και ασύμμετρο βλέμμα στο πρόσωπο. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι βλεφαρόπτωσης, η συγγενής και η επίκτητη. Η Δρ. Χρυσαυγή Αδαμοπούλου, Χειρουργός Παιδοοφθαλμίατρος, T. Επίκουρη Καθηγήτρια Οφθαλμολογίας Case Western Reserve University, μιλά για την αποκατάσταση της βλεφαρόπτωσης στα παιδιά και πως πραγματοποιείται η διαδικασία.
Συγγενής βλεφαρόπτωση
Η συγγενής βλεφαρόπτωση, που εμφανίζεται από τη γέννηση, είναι μια συχνή κατάσταση, καθώς επηρεάζει περίπου 1 στα 800 νεογέννητα μωρά. Η αιτία της είναι συνήθως η αδυναμία του ανελκτήρα μυός να κρατήσει το άνω βλέφαρο ανοιχτό. Ο ανελκτήρας μυς είναι υπεύθυνος για την ανύψωση του βλεφάρου, ή τυχόν δυσλειτουργίες του νεύρου που ελέγχει αυτόν τον μυ. Η συγγενής βλεφαρόπτωση μπορεί να εμφανίζεται μόνο στο ένα μάτι ή και στα δύο, προκαλώντας κάποιες φορές προβλήματα στην όραση του παιδιού, εάν καλύπτει σημαντικό μέρος της κόρης.
Επίκτητη βλεφαρόπτωση
Η επίκτητη βλεφαρόπτωση εμφανίζεται αργότερα στη ζωή, είτε λόγω τραυματισμού, είτε λόγω ηλικιακής φθοράς, είτε από διάφορες παθήσεις. Στην περίπτωση της ηλικιακής βλεφαρόπτωσης, για παράδειγμα, οι σύνδεσμοι και οι μύες που στηρίζουν το άνω βλέφαρο εξασθενούν με το πέρασμα του χρόνου, οδηγώντας σε πτώση του βλεφάρου. Η επίκτητη μορφή μπορεί επίσης να σχετίζεται με διάφορες νευρολογικές ή μυϊκές παθήσεις που επηρεάζουν τη λειτουργία του μυός και του νεύρου του βλεφάρου.
Πώς προκαλείται η βλεφαρόπτωση στα παιδιά
Η βλεφαρόπτωση στα παιδιά μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, με τους πιο συχνούς να περιλαμβάνουν:
- Συγγενείς ανωμαλίες.
- Νευρολογικά αίτια: Βλάβες στο νεύρο που ελέγχει τον ανελκτήρα μυ του άνω βλεφάρου μπορούν επίσης να προκαλέσουν βλεφαρόπτωση.
- Γενετικά σύνδρομα: Ορισμένα σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Horner ή το σύνδρομο Marcus Gunn, συνδέονται με βλεφαρόπτωση στα παιδιά.
- Μυοπάθειες: Ορισμένες γενετικές ή επίκτητες μυοπάθειες που επηρεάζουν τους μύες των ματιών, όπως η συγγενής μυϊκή δυστροφία, μπορούν επίσης να προκαλέσουν βλεφαρόπτωση.
- Τραύμα ή χειρουργική επέμβαση: Αν και πιο σπάνια περίπτωση στα παιδιά, τραυματισμοί ή προηγούμενες επεμβάσεις στην περιοχή των ματιών μπορεί να βλάψουν τους μύες ή τα νεύρα του βλεφάρου, οδηγώντας σε βλεφαρόπτωση.
Ποια είναι η κλινική εικόνα της βλεφαρόπτωσης στα παιδιά;
Η κλινική εικόνα της βλεφαρόπτωσης στα παιδιά περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Χαμηλή θέση του άνω βλεφάρου: Το άνω βλέφαρο βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση από το φυσιολογικό και μπορεί να καλύπτει μέρος ή όλη την κόρη, επηρεάζοντας την όραση.
- Ανύψωση του πηγουνιού: Τα παιδιά συχνά σηκώνουν το πηγούνι τους προς τα πάνω (αντισταθμιστική θέση του κεφαλιού) προκειμένου να βλέπουν καλύτερα, ειδικά αν το βλέφαρο καλύπτει τον οπτικό άξονα.
- Ασύμμετρη θέση των βλεφάρων: Εάν η βλεφαρόπτωση είναι μονόπλευρη, το βλέφαρο του ματιού φαίνεται πιο χαμηλό σε σχέση με το άλλο, προκαλώντας ασυμμετρία.
- Μειωμένη λειτουργικότητα ανελκτήρα μυός: Η αδυναμία ή μειωμένη δύναμη του μυός που ανυψώνει το άνω βλέφαρο είναι συχνά εμφανής, ειδικά στη συγγενή μορφή της βλεφαρόπτωσης.
- Ερεθισμός και κόπωση των ματιών: Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν κόπωση ή ερεθισμό, καθώς συχνά προσπαθούν να σηκώσουν το βλέφαρο ή να αντισταθμίσουν την περιορισμένη όραση.
- Αμβλυωπία («τεμπέλικο μάτι»): Σε σοβαρές περιπτώσεις, όταν η βλεφαρόπτωση εμποδίζει την πλήρη όραση του ενός ματιού, υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης αμβλυωπίας, δηλαδή μειωμένης όρασης στο επηρεαζόμενο μάτι.
Πώς αντιμετωπίζεται το εκάστοτε είδος βλεφαρόπτωσης;
Η βλεφαρόπτωση, τόσο η συγγενής όσο και η επίκτητη, είναι καταστάσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν ανάλογα με τη σοβαρότητα και την αιτία της πτώσης. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν συχνά χειρουργική αποκατάσταση του ανελκτήρα μυός, με σκοπό τη βελτίωση της συμμετρίας του προσώπου και της οπτικής λειτουργίας. Στην περίπτωση της συγγενούς βλεφαρόπτωσης, η χειρουργική επέμβαση συνιστάται ιδιαίτερα εάν η πτώση του βλεφάρου εμποδίζει την ανάπτυξη της όρασης στο παιδί, αποτρέποντας πιθανή αμβλυωπία (γνωστή και ως "τεμπέλικο μάτι"). Αυτό συμβαίνει επειδή η λανθασμένη θέση του βλεφάρου ασκεί επιπλέον «πίεση» στον κερατοειδή, με αποτέλεσμα να αλλάζει το σχήμα του και να προκαλείται αστιγματισμός. Όταν ο αστιγματισμός είναι έντονος και δεν διορθώνεται με γυαλιά, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη οπτική οξύτητα στον ένα ή και στους δύο οφθαλμούς.
Η επιλογή θεραπείας εξαρτάται από παράγοντες όπως η αιτία, η σοβαρότητα και η ηλικία του ατόμου, καθώς και από το κατά πόσο η βλεφαρόπτωση επηρεάζει την καθημερινή ζωή και την οπτική ικανότητα.
Αποκατάσταση βλεφαρόπτωσης στα παιδιά
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές για τη χειρουργική αποκατάσταση της βλεφαρόπτωσης, με την κατάλληλη μέθοδο να επιλέγεται ανάλογα με τη λειτουργικότητα του ανελκτήρα μυός του άνω βλεφάρου και την έκταση της πτώσης.
Όταν ο ανελκτήρας μυς λειτουργεί επαρκώς, ο χειρουργός μπορεί να προτείνει την ενίσχυσή του μέσω εκτομής τμήματος του μυός (ανύψωση με εκτομή ανελκτήρα). Αυτή η διαδικασία μικραίνει τον μυ, αυξάνοντας την ένταση του κατά τη σύσπαση, με αποτέλεσμα την ανόρθωση του άνω βλεφάρου.
Σε περιπτώσεις σοβαρής βλεφαρόπτωσης, όπου ο ανελκτήρας μυς παρουσιάζει ελάχιστη λειτουργία και το βλέφαρο καλύπτει τον οπτικό άξονα, η παραπάνω μέθοδος δεν είναι κατάλληλη. Σε αυτή την περίπτωση, ο χειρουργός επιλέγει τη σύνδεση του βλεφάρου με τον μετωπιαίο μυ, ώστε ο τελευταίος να αναλαμβάνει τη λειτουργία ανύψωσης του άνω βλεφάρου. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση μοσχευμάτων, σε μια διαδικασία γνωστή ως "ανάρτηση μετωπιαίου μυός" (frontalis sling).
Η Δρ. Χρυσαυγή Αδαμοπούλου είναι ιδανική για την αντιμετώπιση των οφθαλμικών προβλημάτων των παιδιών, καθώς έχει ειδικευτεί πάνω σε αυτό το κομμάτι. Επιπροσθέτως, μπορεί να επικοινωνήσει με α παιδιά αποτελεσματικά και τους εμπνέει εμπιστοσύνη. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η γιατρός δίνει στους γονείς τη σιγουριά ότι η υγεία των παιδιών τους είναι σε πρώτιστης σημασίας.
