Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι με το πέρασμα του χρόνου, όσοι νοσούν από Covid- 19 αλλά και όσοι το περνούν ακόμη και χωρίς συμπτώματα.
Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Παθολόγος Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, «η σταδιακή μείωση της θνητότητας από τον κορωνοϊό, λόγω του εμβολιασμού και της ανάπτυξης αποτελεσματικών φαρμακευτικών σκευασμάτων, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη μεταδοτικότητα των στελεχών του κορωνοϊού, οδήγησε εκατομμύρια άτομα σε "long Covid" ή "post-Covid" (μετά-Covid) διεθνώς».
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο - Σε ποιους εμφανίζεται συχνότερα «long Covid»
Σύμφωνα με το CDC, όπως σημειώνει η ίδια, το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται συχνότερα σε 3 κατηγορίες ανθρώπων. «Σε άτομα που έχουν νοσηλευτεί ή διασωληνωθεί, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα με μέτρια συμπτωματολογία ή και χωρίς συμπτωματολογία, με μόνο θετική διάγνωση Covid». Επιπρόσθετα, όπως λέει άτομα που δεν είναι εμβολιασμένα για τον κορονοϊό έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης συγκριτικά με τα εμβολισμένα που νόσησαν ξανά. «Η τελευταία κατηγορία που έχει μεγαλύτερη πιθανότητα για μετά - Covid σύνδρομο είναι άτομα με άλλες νοσηρότητες πριν από τη νόσηση», εξηγεί η κ. Ψαλτοπούλου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ο όρος «long Covid» περιλαμβάνει τα ζητήματα υγείας, που παρουσιάζονται σε ασθενείς 3 μήνες μετά από πιθανή ή επιβεβαιωμένη SARS-CoV-2 λοίμωξη, με συμπτώματα και σημεία που παραμένουν τουλάχιστον 2 μήνες μετά, και για τα οποία δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική διάγνωση, τονίζει.
«Τα συμπτώματα μπορεί να είναι νέα, μετά την ανάρρωση από τη λοίμωξη ή εμμένοντα από την αρχική λοίμωξη», αναφέρει η κ. Ψαλτοπούλου.
Ένας στους 8 ενήλικες ασθενείς με συμπτώματα μακράς Covid
Σύμφωνα με όσα λέει η καθηγήτρια, την προηγούμενη εβδομάδα το διεθνές έγκριτο περιοδικό The Lancet αφιέρωσε το κεντρικό του άρθρο (editorial) στο σύνδρομο αυτό.
«Στους ενήλικες, και σύμφωνα με νέα μελέτη από την Ολλανδία, περίπου ο ένας στους οκτώ ενήλικες ασθενείς με Covid-19 εμφανίζει στη συνέχεια μακρόχρονα συμπτώματα της νόσου που προκαλεί ο κορωνοϊός. Το σημαντικό στοιχείο στην ολλανδική έρευνα είναι ότι οι νοσούντες με λοίμωξη Covid συγκρίθηκαν με άτομα που δεν είχαν μολυνθεί (ομάδα ελέγχου)», επισημαίνει εξηγώντας πως τα κυριότερα συμπτώματα της μακράς Covid-19 είναι, σύμφωνα με τη μελέτη, από το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό, το μυοσκελετικό και νευρικό σύστημα, καθώς και γενικά συμπτώματα.
«Πιο ειδικά, ανάμεσα στα συχνότερα συμπτώματα που καταγράφονται είναι: ο πόνος στο στήθος αλλά και πόνος στο στήθος κατά την αναπνοή, η δυσκολία αναπνοής, οι μυϊκοί πόνοι, η απώλεια όσφρησης ή/και γεύσης και η γενική κόπωση και αδυναμία», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια Παθολογίας του ΕΚΠΑ, υπενθυμίζοντας πως ο ΕΟΔΥ και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία έχουν καταγράψει αναλυτικά τη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση του μετα- Covid συνδρόμου, όπου και παρουσιάζεται πλειάδα επιπλοκών: αναπνευστικές, καρδιαγγειακές, νεφρικές, δερματολογικές, ρευματολογικές, ενδοκρινικές, νευροψυχιατρικές, αγγειακές, ουρολογικές, γαστρεντερικές και άλλες, όπως παρατεταμένη δεκατική πυρετική κίνηση, απώλεια βάρους και αλλεργίες, χρόνια άλγη και επιδείνωση συνοσηροτήτων.
Τα τελευταία στοιχεία για παιδιά έως 17 ετών
Όσον αφορά το σύνδρομο της post Covid-19 στα παιδιά, τονίζει πως σε πρόσφατη δημοσίευση των CDC (Centre for Disease Control and Prevention, USA) που αφορούσε το μετά-COVID σε παιδιά και εφήβους (ηλικίας από 0 έως 17 έτη) ελέγχθηκαν τα δεδομένα σε 780.000 παιδιά και εφήβους με θετικό μοριακό τεστ έναντι του SARS-CoV-2.
«Παρατηρήθηκε ότι οι ασθενείς με νόσο Covid-19, έναντι των ασθενών που δεν είχαν ιστορικό νόσησης, παρουσίασαν τις παρακάτω post-Covid καταστάσεις: πνευμονική εμβολή, μυοκαρδίτιδα και μυοκαρδιοπάθεια, φλεβική θρομβοεμβολική εκδήλωση, οξεία και απροσδιόριστη νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, διαταραχές πήξης και πηκτικότητας - αιμορραγικά επεισόδια, σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ και καρδιακές αρρυθμίες.
Οι μικροί ασθενείς με Covid-19 ήταν πιθανότερο να εμφανίσουν εκδηλώσεις του συνδρόμου post-covid επίσης, όπως διαταραχές στην γεύση και την όσφρηση, διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος, αδυναμία- καταβολή και μυοσκελετικά άλγη. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι όλες αυτές οι νοσολογικές οντότητες στα παιδιά είναι πάρα πάρα πολύ σπάνιες, είτε έχουν διαγνωστεί με Covid είτε όχι. Για παράδειγμα, υπάρχει μία μικρή αύξηση του σχετικού κινδύνου (πχ διπλάσιος σχετικός κίνδυνος για μυοκαρδίτιδα) όταν ένα παιδί νοσεί από Covid συγκριτικά με το να μην κολλήσει», εξηγεί.
Τι θα πρέπει να προσέξουν ενήλικες και παιδιά μετά την ανάρρωση
«Σε περίπτωση συμπτωματολογίας που εμμένει μετά τη νόσηση καλό είναι ο ασθενής να έρθει σε επικοινωνία με τον θεράποντα γιατρό του, το κέντρο υγείας της περιοχής ή τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και τις μονάδες διαχείρισης ασθενών με μετά - Covid σύνδρομο, ώστε να αξιολογηθούν τα σημεία και τα συμπτώματα, να γίνει ο βασικός εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος, να δοθούν προς συμπλήρωση τα αντίστοιχα ερωτηματολόγια, να γίνει κλινική εξέταση και ολιστική αντιμετώπιση» καταλήγει η κ. Ψαλτοπούλου.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ και την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, ο εργαστηριακός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την κρίση του θεράποντα γιατρού, και δεν χρειάζεται όλοι οι ασθενείς που νόσησαν από Covid-19 να υποβάλλονται σε εργαστηριακό έλεγχο, επισημαίνει και προσθέτει: «Τα προγράμματα αποκατάστασης δύνανται να περιλαμβάνουν διαφορετικές ειδικότητες ιατρών (πνευμονολόγους, καρδιολόγους, νευρολόγους κλπ), αλλά και εργοφυσιολόγο, φυσικοθεραπευτή, διαιτολόγο ή ψυχολόγο, ανάλογα με το εύρος και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων προς αποκατάσταση».
