«Μπάτε σκύλοι αλέστε» έχει καταντήσει ο χώρος της ψυχολογίας, με οποιονδήποτε να αυτοπαρουσιάζεται ως ειδικός, και να επαφίεται στις όποιες γνώσεις και ικανότητά του κάτι πολύ σοβαρό, όπως είναι η ψυχοθεραπεία αλλά και η διάγνωση συμπολιτών μας που αναζητούν αυτές τις υπηρεσίες. Το πρόβλημα έχει τεράστιες προεκτάσεις, που αγγίζουν και τη συκοφαντία, την κακοδικεία και, τελικά την γονική αποξένωση και την μη αναστρέψιμη βλάβη στη ψυχοσύνθεση παιδιών αλλά και ενηλίκων. Το πρόβλημα έχει αναδειχτεί με συγκεκριμένα στοιχεία σε ρεπορτάζ του Newsbomb.gr.
Το ρητό «ό,τι δηλώσεις είσαι» φαίνεται πως ισχύει ολοκληρωτικά για τον κλάδο των ψυχοθεραπευτών στη χώρα μας, αφού πολλοί είναι εκείνοι που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε μία… αρρύθμιστη αγορά όπου ειδικά τα τελευταία χρόνια κατακλύζεται από life coaches και συμβούλους σχέσεων που ευαγγελίζονται ότι μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας χωρίς να διαθέτουν ούτε τα τυπικά προσόντα.
Είναι γεγονός ότι η ψυχοθεραπεία είναι μία διαδικασία που ο στόχος της είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να εμβαθύνει στον εσωτερικό του κόσμο και να καταφέρει να ξεπεράσει τα εμπόδια εκείνα που τον επιβαρύνουν και τον κρατούν από την προσωπική του εξέλιξη, όμως για να γίνει αυτό, πρέπει ο άνθρωπος που θα σε βοηθήσει να έχει την απαραίτητη κατάρτιση, ή μήπως όχι;
Σε μία εποχή που όλα μπορούν να γίνουν πολύ εύκολα και γρήγορα μέσω διαδικτύου, με 10-20 ευρώ μπορείς να κάνεις ακόμα και ψυχοθεραπεία online, μέσω sites που κανένας δεν μπορεί να ελέγξει το ποιόν τους, όπως φυσικά και των «ειδικών» που απαρτίζουν τέτοιες ιστοσελίδες.
Δεν είναι μόνο το διαδίκτυο ωστόσο το πρόβλημα στον κλάδο της ψυχολογίας, καθώς ούτε λίγο ούτε πολύ πρόκειται για ένα ορθάνοιχτο επάγγελμα, για το οποίο σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή» δεν υπάρχει ούτε ένα Ενιαίο Μητρώο με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή πειθαρχικό συμβούλιο. Τι σημαίνει αυτό;
Μπορεί ένα θεραπευόμενος να λαμβάνει την υποστήριξη ενός ειδικού, χωρίς όμως να είναι η «σωστή» ή καλύτερα η ιδανική θεραπεία για την περίπτωσή του.
Το πρόβλημα όμως, δεν έγκειται μόνο στα παραπάνω, αλλά και σε «κανονικούς» ψυχολόγους, με πτυχίο δηλαδή, όπου σε διάφορες σοκαριστικές περιπτώσεις αναλαμβάνουν ρόλους που δεν τους αρμόζουν, όπως είναι η διάγνωση για παιδί που υποτίθεται ότι έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον πατέρα του, σύμφωνα με την καταγγελία της πρώην συζύγου που απλά σκοπεύει «να τον βγάλει από τη μέση».
Η εμπλοκή ψυχολόγου της ΕΛ.ΑΣ. - Σε εξέλιξη η έρευνα του Εσωτερικών Υποθέσεων
Όπως έχει αναδείξει με συνεχή του ρεπορτάζ το Newsbomb.gr, πρόκειται για μια πραγματική φάμπρικα ψευδών γνωματεύσεων, που γίνονται με δόλο, ενώ η σκανδαλώδης υπόθεση εμπλοκής μια ψυχολόγου της Ελληνικής Αστυνομίας βρίσκεται εδώ και μήνες στο μικροσκόπιο των Αρχών. Στην εσωτερική έρευνα που έχει ξεκινήσει, εξετάζονται πλείστες όσες περιπτώσεις.
Πρόκειται για μεγάλο αριθμό υποθέσεων με το ίδιο μοτίβο. Η πρώην σύζυγος κατηγορεί τον πατέρα των παιδιών για το επαχθέστερο, ίσως, των εγκλημάτων και η ψυχολόγος εκδίδει "κατά παραγγελία" γνωματεύσεις που να το πιστοποιούν. Συχνά μάλιστα, όπως καταγγέλουν οι πατεράδες και διερευνούν οι Αρχές, αυτό γίνεται και με την "εμφύτευση" φριχτών παραστάσεων στο αθώο μυαλό των παιδιών, με τη μέθοδο της επανάληψης και της υποβολής.
Εκτός από το προφανές οικογενειακό δράμα που συντελείται και την κατηγορία ενός αθώου -βάσει αμετάκλητων αποφάσεων- πατέρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται, το τραγικό είναι οι συνέπειες που έχει αυτή η νοσηρή κατάσταση στις παιδικές ψυχές, με τα ανήλικα να καλούνται να διαχειριστούν το "γεγονός" για το οποίο πασχίζουν να τα πείσουν, δηλαδή ότι ο πατέρας είναι ο κακοποιητής τους.
Αποτέλεσμα: Μια ανηλικότητα-κόλαση, με περιστατικά μανιοκατάθλιψης, μίσους, ακόμα και απόπειρες αυτοκτονίας.
Από το καλοκαίρι ξεκίνησε εσωτερική έρευνα στους κόλπους της ΕΛ.ΑΣ., από το Εσωτερικών Υποθέσεων, και παράλληλα ξεχωριστή ΕΔΕ από την ανώτατη ηγεσία του υγειονομικού της αστυνομίας, για τα «έργα και ημέραι» του στέλεχους της. Από τότε, εξετάζονται ενδελεχώς μάρτυρες -είναι πολλοί- δικαστικές αποφάσεις και τα πραγματικά περιστατικά των καταγγελιών τους, ενώ και το Newsbomb.gr κλήθηκε να καταθέσει με βάση τα δημοσιεύματα τα οποία άνοιξαν και τον «ασκό του Αιόλου».
Αυτό που επισημαίνουν νομικοί κύκλοι στο Newsbomb.gr, με γνώση αυτής της προβληματικής -και νοσηρής για ολόκληρες οικογένειες- κατάστασης, αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα αρχικά είναι να προσδιοριστούν σαφώς οι επιστημονικές ιδιότητες ενός ψυχολόγου, διότι δεν είναι δυνατόν ο ψυχολόγος να ενεργεί επί ενηλίκων, εφήβων αλλά και ανήλικων παιδιών, ακόμη και βρεφών 16 μηνών, με πράξεις που αφορούν στην ψυχική τους υγεία και με δεδομένο ότι είναι απόφοιτος μιας θεωρητικής σχολής και έστω ενός μεταπτυχιακού τίτλου που δεν συνιστά σε καμία περίπτωση συγκεκριμένη ειδικότητα.
Για το θέμα μάλιστα έχει τοποθετηθεί και η Ελληνική Ψυχιατροδικαστική Εταιρεία, σε συνέχεια του ρεπορτάζ του Newsbomb.gr.
«Ήρθε η ώρα για τις αυτονόητες όσο και απαραίτητες παρεμβάσεις στο θεσμικό πλαίσιο της Δικαιοσύνης, όπως και να εξεταστεί επιτέλους ο ρόλος των συγκεκριμένων ψυχολόγων, με τις δεκάδες απορριπτέες γνωματεύσεις περί «ασέλγειας» στο παλμαρέ τους», επισημαίνουν οι ίδιοι νομικοί κύκλοι.
Απίστευτη καταγγελία: 1.307 περιπτώσεις που ζητούσαν ψευδή ιατρική γνωμάτευση!
Το θέμα με την φάμπρικα ψευδών γνωματεύσεων, που είναι απόρροια βεβαίως του θολού -ή ανύπαρκτου- πλαισίου για τους ψυχολόγους, αναδείχτηκε και σε σημερινό ρεπορτάζ της εκπομπής «Δεκατιανοί» του ΣΚΑΪ. Στην εκπομπή παρουσιάστηκαν καταγγελίες πατεράδων ενώ μίλησε και ο Χρήστος Τρασιάς, Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Άργους, ο οποίος ανέφερε ότι από το 2017 είχε 1.307 περιστατικά (!) που ζητούσαν πλαστή ιατρική γνωμάτευση για να εμποδίσουν την επικοινωνία με τον άλλον γονέα!
«Η Πολιτεία να προστατεύσει τους πολίτες»
Ο πρόεδρος του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου αναφέρει χαρακτηριστικά στην Καθημερινή: «Η Πολιτεία οφείλει να προστατεύσει τους πολίτες της θεσμικά προάγοντας την εξειδικευμένη γνώση, την εμπειρία στο πεδίο και την ετοιμότητα του Ψυχολόγου π.χ. αυξάνοντας τη διάρκεια των σπουδών, απαιτώντας μεταπτυχιακές σπουδές ή μετεκπαίδευση ή περαιτέρω πρακτική άσκηση ή συνδυασμό αυτών για τους νέους Ψυχολόγους.
Αντ’ αυτού όμως η Πολιτεία τι έχει πράξει; Παραχώρησε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε αποφοίτους κολεγίων με τριετείς σπουδές Ψυχολογίας και ελάχιστη ή μηδενική εμπειρία στο πεδίο! Επιτρέπει την άσκηση του επαγγέλματος σε «Συμβούλους Ψυχικής Υγείας» με απλή δήλωσή τους στην εφορία και υπόβαθρο που συχνά ούτε κατ’ όνομα δεν συνδέεται με την Ψυχολογία. Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα όταν προσθέσουμε όσους ασκούν Ψυχοθεραπεία απαιτητική και σεβαστή επαγγελματική ιδιότητα που όμως δεν είναι ρυθμισμένη στην Ελλάδα (αλλά και σε άλλες χώρες) και μπορεί να ασκηθεί κατά δήλωση, ενώ πιο πρόσφατα προστέθηκαν και οι καλλιεργούντες την λεγόμενη «προπονητική» (“coaching”), δραστηριότητα που, διεθνώς, πρόσφατα ακόμη απέκτησε υπόβαθρο σπουδών και προοπτική».
Τραγικά λάθη και παραλείψεις
Αυτό λοιπόν που προκαλεί μεγάλη εντύπωση, είναι πως στη χώρα μας, οι ψυχολόγοι δεν έχουν ιδιαίτερο έλεγχο των προσόντων τους και αξιολόγηση των υπηρεσιών τους, που σημαίνει ότι οι πολίτες δεν μπορούν να προστατευθούν από τυχόν κομπογιαννίτες.
Μαρτυρίες εποπτών ψυχολόγων κάνουν λόγο για ολέθρια λάθη στην μέθοδο άπειρων ψυχολόγων, όπου για παράδειγμα, σε μία περίπτωση επαγγελματίας διέγνωσε κρίση πανικού, ενώ επρόκειτο για αρχή ψυχωτικού επεισοδίου, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της έναρξης της θεραπείας και την επιδείνωση της κατάστασης του ατόμου. Σε άλλη περίπτωση ψυχολόγος παρακολουθούσε έφηβο με βαριά κατάθλιψη, ο οποίος έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, χωρίς καν να έχουν ενημερωθεί οι γονείς του για την κατάσταση της ψυχικής υγείας του.
Χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω είναι το γεγονός πως οι ψυχολόγοι δεν θεωρούνται επαγγελματίες υγείας, αφού στο ΕΣΥ δεν υπάρχει κλάδος κατ’ αντιστοιχία με τις υπόλοιπες ειδικότητες, δηλαδή δεν υπάρχουν προσδιορισμένα καθήκοντα και δυνατότητα εξέλιξης, άρα ούτε αξιολόγηση ή λογοδοσία.
Παράλληλα, όπως μπορούμε να δούμε στα στοιχεία που παραθέτει η «Καθημερινή», οι προϋποθέσεις για την άσκηση επαγγέλματος ψυχοθεραπευτή ανά τον κόσμο διαφέρουν κατά πολύ από αυτές στη χώρα μας, αφού όπως θα δείτε, στις περισσότερες χώρες είναι απαραίτητες οι εξειδικευμένες σπουδές και η πρακτική άσκηση.
Προϋποθέσεις άσκησης επαγγέλματος ψυχοθεραπευτή ανά τον κόσμο
ΗΠΑ: PhD ή PsyD στην ψυχολοία (9+ χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση (1.500-6.000 ώρες)
Καναδάς: PhD Ψυχολογίας / PsD ή Msc/MA στην Ψυχολογία (8+ έτη σπουδών και 5+ έτη πρακτικής άσκησης), εξετάσεις για απόκτηση άδειας
Αυστραλία: 5 έτη πανεπιστημιακών σπουδών (Msc) + 1 έτος πρακτικής άσκησης
Ηνωμένο Βασίλειο: PhD PsyD στην Ψυχολογία (8+ χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση
Πορτογαλία: Master στην Ψυχολογία (3+2+1 χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση
Γερμανία: Master στην Ψυχολογία (5+ χρόνια σπουδών,) απαραίτητη η πρακτική άσκηση
Γαλλία: Master στην Ψυχολογία (5+ χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση
Ιταλία: Master στην Ψυχολογία, εθνικές εξετάσεις για απόκτηση τίτλου (3+2) + 1 έτος πρακτικής άσκησης
Βουλγαρία: Master στην Ψυχολογία (5+ χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση
Πολωνία: Master στην Ψυχολογία (5+ χρόνια σπουδών)
Φινλανδία: Master στην Ψυχολογία (5+ χρόνια σπουδών), απαραίτητη η πρακτική άσκηση
«Ασφυξία» στις σχολές Ψυχολογίας
Την ίδια ώρα οι σχολές ψυχολογίας είναι περιζήτητες, με τον αριθμό των αποφοίτων να ζαλίζει και τον ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας να είναι τεράστιος. Έτσι, σε αρκετές περιπτώσεις πολλοί βαφτίζονται «σύμβουλοι προσωπικής ανάπτυξης και αυτοβελτίωσης» κλπ, ανοίγουν γραφεία, ενώ έχουν στο βιογραφικό τους μόλις ένα πτυχίο Ψυχολογίας, χωρίς απαραίτητα να έχουν κάποια πρακτική εμπειρία ή επιπλέον κατάρτιση σε ειδικευμένες περιπτώσεις.
Στην Ελλάδα μέχρι πολύ πρόσφατα τα τμήματα Ψυχολογίας ήταν τέσσερα: στο ΕΚΠΑ, στο Πάντειο, στο ΑΠΘ και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Πρόσφατα ιδρύθηκαν δύο νέα τμήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα, ενώ από την νέα ακαδημαϊκή χρονιά θα λειτουργήσει τμήμα και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και στο Διδυμότειχο. Τμήμα Ψυχολογίας προετοιμάζεται και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στον Βόλο.
Όταν ανακοινώθηκαν τα νέα τμήματα, σύμφωνα με την «Καθημερινή» ζητήθηκε από τα ήδη υπάρχοντα να διασφαλιστεί η ποιότητα των σπουδών και να ενισχυθούν οι υποδομές, υπογραμμίζοντας ότι είναι ανάγκη να μην αυξηθεί ο αριθμός των εισακτέων αλλά να μοιραστεί ο υπάρχων αριθμός σε όλα τα τμήματα, κάτι που δεν συνέβη ποτέ...
Πηγή: newsbomb.gr - Photo by Julia Taubitz on Unsplash
